عاشق سالك و عارف الهى مى گويد :وقتى در يكى از ممالك گذارم افتاد . طبيبى را كه آثار دانش و آيات بينش از او ظاهر و هويدا بود در كويى ديدم به معالجت مشغول است .جمعى كثير از مرد و زن بر گرد او نشسته اند و منتظر گرفتن نسخه براى علاج دردند .من نيز در گوشه اى نشستم . چون از دستورالعمل بيماران خلاصى يافت روى به من كرده و گفت :اگر تو را نيز مطلبى هستى بگوى .گفتم : سال هاست به مرضى مبتلا هستم ، اگر توانى آن را معالجت نماى .گفت : آن كدام است ؟گفتم : مرض گناه ، اگر از براى آن دوايى دارى از براى من بيان كن .طبيب لحظه اى سر به زير افكند ، پس قلم برداشت و گفت : از براى تو نسخه اى بنويسم آن را نيكو فهم نماى و بدان عمل كن .آن گاه قلم و كاغذ برداشت و اين كلمات نوشت :ريشه هاى فقر را برگير ، با برگ هاى صبر و هليله فروتنى و بليله افتادگى و روغن گل بنفشه ترس ، با گل خطمى دوست و تمر هندى قرار ، با گل سرخ راستى ، چون اين دواها را به ميزان خود گرفتى ، محل آن را در ديگ دانش قرار ده و آب بردبارى و حقيقت به روى آن بريز و آتش آرزومندى زير آن ديگ برافروز و سوزندگى بر آن بيفزاى و آن را با ستام خشنودى حركت ده و سمقونياى زارى و بازگشت بر آن اضافه كن و به روى آن مقّل طاعت بريز ، سپس در عمل بكوش و آن شربت را در دكان خلوت بنوش ، پس از نوشيدن تلخى دهان را با آب وفا مضمضه كن و نيكو كن مزه دهان خود را به مسواك ترس و گرسنگى ، سپس به جهت آن كه قى عارض نگردد ، سيب قناعت را ببوى و لب هاى خود را به دستمال بازگشت از غير خدا پاك نماى ، پس اين شركت كه از تركيب آن دواها ساخته شد ، گناهان را بَرد و تو را به خداى بزرگ و داناى رازها نزديك مى كند .چون اين كلمات را از آن طبيب دانشمند شنيدم ، تغيير كلّى در حالت من پديد گشت و من نيز قلم برداشته اين كلمات را براى وى نگاشتم :خداوند را بندگانى است كه درختان گناه را در ديده مى نشانند و آن ها را به آب توبه بازگشت سيراب مى كنند ، بار آن ها اندوه و پشيمانى است ، ميوه آن را بى جنون مى چينند و بلادت و بلاهت را بر خود بسته ، بى آن كه درماندگى در كردار يا گنگى در گفتار آن ها باشد ، اين گروه از دانشمندانند و معرفت دار به خدا و رسول ، از جام پاك وحدت مى نوشند و بر درازى بلا توانايى پيدا مى كنند ، دل هاى آن ها در عالم ملكوت سرگشته و ترسان مى شود و بين پرده هاى جبروت خيالاتشان حركت مى كند .پناه مى برند به سايه برگ هاى پشيمانى و مطالعه مى كنند كتاب گناهان خود را و روح آنان دمساز شكيبايى و ترس مى گردد ، تا وقتى كه به اعلا درجه زهد برسند و همآغوش با نردبان ورع شوند .شكنجه و تلخى ترك دنيا را به خود مى خرند و آن گاه به ريسمان رهايى پيروز گردند و به گوشه آسايش و تندرستى مى رسند ، روحشان به بلندى ها رسد ، تا وقتى كه به باغ هاى فراخى و آسودگى اقامت كنند ، فرو روند در درياى حيات الهى و محكم سازند خندق هاى شكيبايى و بگذارند از پل هاى نهرهاى بزرگ هواهاى نفسانى ، آن گاه كه منزل كنند به سرچشمه بادبان هاى آن كشتى هاى مراد و حركت كنند در درياى بهبودى ، تا وقتى كه برسند به سواحل آسايش و معدن و محلّ بزرگى و جلالت .يافعى مى گويد : من نيز نثراً و نظماً در اين معانى چيزى نگاشته ام كه قسمتى از آن بدين شرح است :چون از جانب حق به عباد ، امور معنوى و ترقّيات روحى و عنايات و الطاف خاصه برسد ، از خود آنچه غير اوست دور كنند و به طرف مقامات پيوستگى سفر كرده و با كرامت و زهد و تقوا يارى جويند ، تقوايى كه گويا اجزائش به آب پاكى و يگانگى و پسنديدگى خمير شده ، اسب هايشان در باغ رياضت در حركتند و پنهان مى نمايد .توسن سركش نفس را آن چنان لجام مى زنند كه به غير صاحب خود نتواند به جايى بنگرد و آن ها را به تازيانه ترس بازدارند و به اسباب آرزومندى حركت دهند و آن ها را به منتهاى آرزومندى كه رسيدن به حق است ، در پهنه سختى و رنج برانند ، تا آن گاه كه به جاى پاكيزه با عظمتى برسند و دست يابند به مراتب عالى باز نيت هاى سپيدى و عرايس انوار در باغات خوشى و معارف اسرار .اين راهى كه طى مى كنند پر است از لشكرهاى آرزوهاى نفسانى ، ولى اينان بازدارند آن لشكرها را از هجوم به خود و بكشند نفوس آرزوها را به شمشيرهاى خلاف نفس و بزنند سواران طبع سركش را به نيزه هاى ترك عادات گذشته و پاكيزه كنند به آب ديده ناپاكى گناهان خود را و بدى ها و ساير برنامه هاى زشت را ، تا بى عيب شود عبادت آن ها و نياز آنان فقط نياز به پاكيزگى جان و نماز شود ، از دردهاى دوستى غلط دل آنان علاج شود ، درخت هاى بدى طبع را به آتش اندوه دل غمين بسوزانند و با گلاب اوراد و اذكار خود را خوشبو نمايند و به نام خدا مردگان خود را زنده كنند .
بر گرفته از کتاب عرفان اسلامی
