دستور ترور امام حسين عليه السلام از طرف يزيد

یزید که از حرکت حسین علیه السلام بسوى کوفه باخبر شد اندیشید که ترور حسین عـلیه السلام در مـیان غـوغـاى اعـمـال حج ساده تـر از جنگـیدن با او است که با این شکل مـمـکن است اصلا یزید مطرح نشود لذا عمروبن سعید بن عاص را با سپاهى عظیم از مـدینه به مـکه فـرستـاد و او را امـیر الحاج نمود و به او سفارش کرد که امام حسین را پـنهانى دستگیر کند و اگر دستگیرى او ممکن نشد وى را ترور نماید و اگر امام در مقام کارزار بر آمـد با او نبرد کند عمروبن سعید روز ترویه با سپاه بسیار وارد مکه شد و امـام دانست که قـصد او را دارند لذا حج را به عـمـره مـفـرده تـبدیل نمـود و پس از طواف خانه کعبه و سعى بین صفا و مروه و تقصیر (کوتاه کردن مـوى) از احرام خارج شد و قصد خروج از مکه را نمود زیرا بیم آن داشت که احترام حرم امن را نگـه ندارند و خونش را در حرم محترم بریزند بعلاوه امکان داشت که با ترور قضیه را لوث نمـایند و به دیگران نسبت دهند و در نتیجه خونش هدر رود و نهضتى را که قرار است در بیابان خشک و سوزان و دور از آبادى صورت گیرد تا نداى حق طلبى و آزادگى و مـبارزه عـلیه استکبار و سلطه جو بگوش همه جهانیان برسد و گیتى را تحت الشعاع خـود قرار دهد و براى همیشه و ابدالدهر باقى و زنده و پایدار بماند در نطفه خفه شود فلذا در خطبه اى که خواهد آمد اصحاب و یاران را به آن نهضت آگاه ساخت.
یزید به همـین اندازه اکتفا نکرد بلکه از شام سى نفر را ماءمور ساخت به مکه روند و لباس احرام بپـوشند و شمـشیر در زیر لباس حمایل کنند و هر کجا حسین را یافتند بکشند حتى اگر به پرده کعبه چسبیده باشد.(۱)

خطبه امام حسین به هنگام عزیمت به عراق

حسین عـلیه السلام روز سه شنبه یا چـهارشنبه هشتـم ذى حجه سال ۶۰ از مـکه بسوى عـراق رهسپار شد و در شب هشتم ذیحجه اصحاب و یاران را جمع نموده خطبه اى بدین شرح ایراد فرمود:
الحمـد لله و مـا شاء الله و لا قوّه الا باللّه ، خطّ الموت على ولد آدم مخطّ القلاده على جید الفتاه و ما او لهنى الى اسلافى اشتیاق یعقوب الى یوسف و خیر لى مصرع انا لاقیه کانّى باوصالى یتقطّعها عسلان الفلوات بین النّواویس و کربلا فیملان منّى اکراشا جوفـا و اجربه سغـبا لا مـحیص عـن یوم خـطّ بالقـلم ، رضى الله رضانا اهل البیت ، نصبر عـلى بلائه و یوفـینا اجور الصّابرین لن تـشذّ عـن رسول اللّه صلّى اللّه علیه و آله لحمته بلى هى مجموعه له فى حظیره القدس تقرّبهم عـینه و ینجز لهم وعـده اءلا و مـن کان فـینا باذلا مـهجته ، موطنا على لقاء اللّه نفسه فلیرحل معنا فانّى راحل مصبحا انشاءالله .
((سپـاس خـداى را و آنچه او بخواهد و هیچ نیرویى نیست مگر آنکه از خدا است قلاده مرگ بر گـردن آدمـیزاده همـچـون گردنبندى است بر گردن زن جوان (یعنى همانطوریکه زن جوان گردنبند را از خود دور نمى سازد مرگ هم مانند گردنبند همواره با آدمیزاد همراه است) و اشتـیاق مـن به پیوستن به گذشتگانم همچون اشتیاق یعقوب است به دیدار یوسف و براى مـن مـصرع و مـقـتـلى اخـتـیار شده است که ناگزیر از دیدار آنم ، گویا مى بینم گـرگـان صحرا بین نواویس و کربلا اعضاء مرا پاره پاره نمایند و از من شکمها و انبان هاى خالى را انباشته مى سازند از روزى که قلم رفته است گریزى نیست و ما اهلبیت به رضاى خدا خشنودیم و بر بلاى او شکیبا و مزد صابران را از او دریافت خواهیم کرد.
هرگز پاره تن رسول خدا که درود خدا بر او و خاندانش باد از او جدا نمى شود بلکه در حظیره القـدس ( هشت برین) به او مـى پـیوندند و چـشم رسول خـدا به آنها روشن مى شود و وعده او تحقق مى پذیرد بدانید که من بخواست خدا فـردا صبح حرکت مى کنم هر کس در راه ما از بذل جان نمى اندیشد و حاضر است که به لقاء الله بپیوندد و جانش را در این راه فدا نماید با ما حرکت کند.))(۲)

نامه حسین علیه السلام به بنى هاشم

حسین علیه السلام چون تصمیم گرفت بسوى عراق حرکت کند نامه مختصر و کوتاه در عین حال گـویا براى بنى هاشم نوشت و آنان را از تصمیم خود آگاه ساخت تا هر که سر یارى حسین دارد به او ملحق گردد و متن نامه چنین است :
از حسین بن على به برادرش محمد و کسانى که از بنى هاشم در مدینه اند اما بعد، هر که از شمـا به مـن بپیوندد شهید مى شود و هر که به ما نپیوندد فتح و پیروزى را نخواهد دید والسلام .
نگارنده: حسین علیه السلام تعمیه و فریبکارى در کارش نیست و از عاقبت حرکت خود نیز آگـاه است و لذا با این صراحت سخـن مـى گـوید و راستى لقب اءبى الضّیم و اءبى الاحرار شایسته او است .
نکته لطیف در این نامه آن است که این حرکت را فتح و پیروزى مى داند و حقیقتا حسین پیروز است و هر کس برنامه و حرکت او را دنبال کند نیز پیروز خواهد بود چنانکه گاندى مصلح و رهبر هندوستـان با الهام از سخنان حسین بن على سرور آزادگان بر استعمار انگلیس پـیروز گـشت و رهبر کبیر انقلاب اسلامى ایران و ملت شهید پرور ما هم به پیروى از حسین مـظهر آزادى و آزادگـى به پیروزى نهائى بر طاغوت زمان و استکبار جهان دست یافتند.
وقـتـى نامه امام علیه السلام در مدینه به بنى هاشم رسید گروهى از بنى هاشم براى نیل به شهادت و سعادت ابدى و پیروزى حرکت کردند و در مکه به حسین علیه السلام مـلحق شدند که از جمله برادران و عموزادگان بودند و محمد حنفیه هم هر چند با حرکت امام مخالف بود معهذا همراه آنان حرکت نمود.(۳)

سخنان بزرگان مکه با امام و پاسخ آنحضرت

وقـتـى بزرگـان مـکه و مـدینه از تصمیم امام علیه السلام با خبر شدند خدمت آنحضرت شرفـیاب و هر یک درباره عزیمت امام به عراق سخنانى ایراد نمودند، عمر بن عبدالرحمن بن حارث مـخزومى و عبدالله عباس و مسوربن محزمه و عبدالله بن عمر وعده زیادى از جمله ابوبکر مخزومى و عبدالله بن جعده و جابر بن عبدالله انصارى حضرت را از رفتن به عراق نهى نمودند.
امـام عـلیه السلام به بعضى از دوستانش پاسخ اجمالى مى داد، چنانکه در جواب عمر بن عـبدالرحمـن فـرمـود: خـدا ترا پاداش نیکو دهد که در عقیده خود کوشا و ساعى هستى ولى آنچه را که خدا بخواهد و حکم فرماید خواهد شد.
با بعـضى مـفـصل به سخـن پرداخته است که ما به ذکر برخى از آنها خواهیم پرداخت .(۴)

امام حسین علیه السلام و ابن عباس

عـبدالله بن عـباس که شنید حسین علیه السلام عازم کوفه است با یکدنیا غم و اندوه شتابزده خود را به حسین رسانید و پرسید: مردم مى گویند: شما عازم عراق شده اید آیا چنین است ؟
امـام ـ آرى تـصمیم گرفته ام در یکى دو روز آینده به کوفه بروم و به پسر عمم مسلم بن عقیل بپیوندم .
ابن عباس ـ آه پناه بر خدا، مگر مردم کوفه در مقام یارى شما چه کرده اند، آیا امیرشان را کشتـه اند، شهر را در اختیار خود گرفته اند؟ اگر چنین کرده اند باید در رفتن شتاب کنى ، اما اگر ترا دعوت کرده اند و هنوز فرماندارشان در مسند خود قرار دارد، و بر مردم حکومت مى کند، و خراج و مالیات را براى او جمع مى کنند، ترا براى جنگ دعوت کرده اند مـطمـئن نیستـم که تـرا فریب ندهند و به تو دروغ نگفته باشند و ترا نفروشند آنگاه همانها دشمن تو باشند.
امام ـ از خدا طلب خیر مى کنم تا خدا چه خواهد؟!
ابن عـباس ـ هر چـه مـى خـواهم صبر کنم و این تـصمـیم شمـا را تـحمـل نمـایم نمـى تـوانم زیرا شمـا بسوى مـرگ و قتل مى روید، مردم عراق جمعیتى فریبکارند نزدیک آنها مرو، و در همین شهر امن بمانید که شمـا سید و بزرگ اهل حجازید و اگر مردم عراق ترا مى خواهند براى آنها بنویس که فـرماندارشان را بیرون کنند آنگاه به کوفه تشریف ببرید، و اگر نمى خواهى در مکه بمـانى به یمـن برو که کشورى پهناور و داراى قلعه ها و دژهاى محکمى است قسمتهاى کوهستـانى دارد که مـى تـوانید در آنجا محفوظ باشید و علاوه شیعیان پدر شما در آنجا زیادند، دوستان را مى فرستى تا مردم را به یاریت بخوانند امید است به هدف برسى .
حسین عـلیه السلام : پـسر عـم مـى دانم که تو مهربان و خیرخواه منى ، لیکن مسلم بن عقیل به من نوشته که مردم کوفه برایم بیعت کرده و آماده یاریم هستند.
ابن عباس : پسر پیغمبر! اکنون که مى خواهى بروى پس زنان و دختران را همراه مبر زیرا مـى ترسم که ترا بکشند و زنان و دخترانت ناظر جریان باشند که خدا داند به آنان چه خـواهد گذشت ، حسین جان به خدا قسم اگر مى دانستم که با چنگ زدن به موى سر شما و درگـیر کردن خـود را با شما مردم جمع مى شوند و تو را قانع مى کنند که به کوفه نروى هر آینه این کار را مى کردم ولى چه کنم که با هیچ قدرت و اقدامى نمى توانم شما را منصرف کنم .(۵)
نگـارنده : البتـه آنچه را که ابن عباس پیش بینى مى کرد بر حسین علیه السلام مخفى نبود لیکن حسین علیه السلام در تعقیب انجام وظیفه است که از طرف خدا مسئولیتش به عده اش نهاده شده است . و به اضافه مى داند که اگر به پرده خانه کعبه چسبیده باشد خونش را مى ریزند و احترام خانه خدا را از بین مى رود.

حسین و ام سلمه

ام سلمه وقتى شنید که حسین عازم عراق است با گریه و زارى به حسین عرض کرد:
فـرزندم مـرا با رفـتن به عراق محزون و اندوهناک مگردان ، که از جدت رسولخدا صلى الله عـلیه و آله شنیدم فرمود: یُقْتَلُ وَلَدِىَ الحُسَیْنِ باَرْضِ الْعراقِ فى اءرْضٍ یُقالُ لَها کَربَلا. ((فـرزندم حسین در عراق در زمینى که کربلا نامیده مى شود کشته خواهد شد))
و خاک قبر تو را که رسول خدا به من داده در شیشه اى نگهداشته ام .
حسین علیه السلام فرمود: مادرم مى دانم که کشته مى شوم و سرم را از بدن جدا مى کنند و خـدا خـواستـه است حرمـم را در شهرها به بیند و اطفالم را بعضى سر بریده و بعضى اسیر در قـید و بند باشند و هر چه کمک بطلبند کسى را نیابند که آنها را یارى کند ام سلمـه صدایش را به گـریه بلند کرد و عـرضه داشت : وا عـَجَبا فـَاَیْنَ تَذْهَبُ مَقْتُولٌ. ((شگفتا پس کجا مى روى با اینکه مى دانى کشته خواهى شد؟))
حسین که به مرگ لبخند و به زندگى نیشخند مى زند و زیستن با ذلت را ننگ و عار مى داند و مرگ با افتخار را بر زندگى ذلت بار ترجیح مى دهد مى فرماید:
مـادرم ، اگـر امـروز نروم فـردا خـواهم مرد و اگر فردا نمیرم روز بعد باید بمیرم ، از مردن گریزى نیست ، من روزى را که در آنروز کشته مى شود، و ساعتى را که در آن ساعت کشته مى شوم و قبرى را که در آن مدفون مى گردم مى شناسم چنانکه ترا مى شناسم و آن را مى بینم چنانکه ترا مى بینم .(۶)