رهايي از جهالت و ضلالت

هفتمين اثر و برکت از آثار و برکات اجتماعي نهضت سيد الشهدا(ع) اين بود که با قيام و شهادت خويش مردم را از جهالت و گمراهي نجات بخشيد. او خون دل خويش را در راه خدا بذل کرد تا امت را از حيرت ضلالت و جهالت که در اثر تسلط و تبليغات مسموم بني اميه پيش آمده بود برهاند. چنانکه در زيارت اربعين امام حسين (ع) مي خوانيم:
«و بذل مهجته فيک، ليستنقذ عبادک من الجهالة و حيرة الضلالة».

و حسين (ع) خون قلب خود را در راه تو بذل کرد تا بندگانت را از جهالت و حيرت گمراهي برهاند.
استاد شهيد مطهري (ره) در توضيح فراز مذکور مي فرمايد: «مقصود از جهالت مردم اين نبود که چون مردم بي سواد بودند و درس نخوانده بودند مرتکب چنين عملي شدند، و اگر درس خوانده و تحصيل کرده مي بودند نمي کردند. نه، در اصطلاح دين، جهالت، بيشتر در مقابل عقل گفته مي شود و مقصود آن تنبه عقلي است که مردم بايد داشته باشند (و به تعبير ديگر قوه تجزيه و تحليل قضايايي مشهود و تطبيق کليات بر جزئيات است و اين چندان ربطي به سواد و بي سوادي ندارد. علم، حفظ و ضبط کليات است و عقل قوه تحليل است). به عبارت ديگر، امام حسين (ع) شهيد فراموشکاري مردم شد، زيرا مردم اگر در تاريخ پنجاه - شصت ساله خودشان فکر مي کردند و قوه تنبه و استنتاج و عبرت گيري در آنها مي بود و به تعبير سيدالشهدا (ع) که فرمود: «ارجعوا الي عقولکم» اگر به عقل و تجربه پنجاه - شصت ساله خود رجوع مي کردند و جنايتهاي ابوسفيان و معاويه و زياد در کوفه و خاندان اموي را اصولا فراموش نمي کردند و گول ظاهر فعلي معاويه را که دم زدن از دين به خاطر منافع شخصي است نمي خوردند و عميق فکر مي کردند که آيا امام حسين (ع) براي دين و دنياي آنهابهتر بود يايزيد و معاويه و عبيدالله، هرگز چنين جنايتي واقع نمي شد...» (1) .
آري، امام حسين (ع) با نهضت مقدس خويش در آن ظلمت سخت و در ميان يأسها و نااميديهاي مطلق، و در موقعي که ستاره اي در آسمان بشريت ديده نمي شد، مانند برقي درخشيد و مانند شعله اي حقاني فرا راه آدميان ظاهرگشت. او به خوبي مي دانست که تنها مردم نادان و گمراهند که آلت دست حکومتهاي ستمکار و بيدادگر و فاسد واقع مي شوند، به همين خاطر با بذل خون پاک خويش سعي کرد ملت جاهل و گمراه را از آن وضع خطرناک و دردناک نجات بخشد. لذا امام صادق (ع) در فراز مورد بحث، هدف قيام حسيني را تنها فدايي امت گنهکار بودن و شفاعت از آنان در قيامت بيان نمي کند، بلکه مي فرمايد: هدف، نجات دنياي انسانيت از جهالت و ضلالت بود.

پی نوشت:

(1) حماسهء حسيني، استاد مطهري، ج 3 ص 47.