آثار شوم حكومت بنى اميه‏

بدون ترديد جامعه اسلامى در دوران بنى‏اميه، گرفتار انحرافى شد. گوشه‏اى از آن را «تاريخ تمدن اسلام» چنين مى‏نويسد:
«بنى‏اميه جداً با استقلال و آزادى گفتار و افكار مقاومت داشتند و زبان‏ها را از هر راه مى‏بستند، كسانى كه آزادى دوره خلفاى قبل را درك كرده بودند (با آنكه مردم در زمان خلفاى قبل محدود بودند، و آزادمردانى چون على و يارانش از تمام برنامه‏ها بركنار شده بودند و حق دخالت در امور را نداشتند) و به آزادى و حقيقت‏گويى خو گرفته بودند، طبعاً از آن وضع تنفر داشتند و بر ضد امويان برمى‏خاستند؛ ولى بنى‏اميه آنان را براى آزادى‏خواهى و استقلال طلبى به سختى عذاب مى‏دادند، و هر كس را كه نمى‏توانستند علناً بكشند به حيله و مكر در پنهانى هلاك مى‏كردند».