آثار شوم حكومت بنى اميه‏

بدون ترديد جامعه اسلامى در دوران بنى‌اميه، گرفتار انحرافى شد. گوشه‌اى از آن را «تاريخ تمدن اسلام» چنين مى‌نويسد:
«بنى‌اميه جداً با استقلال و آزادى گفتار و افكار مقاومت داشتند و زبان‌ها را از هر راه مى‌بستند، كسانى كه آزادى دوره خلفاى قبل را درك كرده بودند (با آنكه مردم در زمان خلفاى قبل محدود بودند، و آزادمردانى چون على و يارانش از تمام برنامه‌ها بركنار شده بودند و حق دخالت در امور را نداشتند) و به آزادى و حقيقت‌گويى خو گرفته بودند، طبعاً از آن وضع تنفر داشتند و بر ضد امويان برمى‌خاستند؛ ولى بنى‌اميه آنان را براى آزادى‌خواهى و استقلال طلبى به سختى عذاب مى‌دادند، و هر كس را كه نمى‌توانستند علناً بكشند به حيله و مكر در پنهانى هلاك مى‌كردند».