فارسی
دوشنبه 05 آذر 1403 - الاثنين 22 جمادى الاول 1446
قرآن کریم مفاتیح الجنان نهج البلاغه صحیفه سجادیه
0
نفر 0

آداب و اعمال روز دحوالارض

آداب و اعمال روز دحوالارض

 دحوالارض در کلام خدا

به گفته مفسّرین، آیه شریفه «وَالْاَرْضَ بَعْدَ ذلِکَ دَحیها؛ و زمین را بعد از آن با غلتانیدن گسترش داد» 1 اشاره به دحوالارض دارد و منظور از آن نیز این است که در آغاز، تمام سطح زمین را آب‌های حاصل از باران‌های سیلابی نخستین فراگرفته بود. این آب‌ها به تدریج در گودال‌های زمین جای گرفتند و خشکی‌ها از زیر آب سر برآوردند و روز به روز گسترده‌تر شدند تا به وضع فعلی درآمدند، و نخستین برآمدگی که آشکار شد، کعبه بوده است.

 

در این‌باره در آیه دیگری به بیانی دیگر می‌خوانیم: «وَ هُوَ الَّذی مَدَّ الْاَرْضَ؛ و اوست کسی که زمین را گسترش داد.»2

در تفسیر این آیه نیز آمده است:

خداوند زمین را به گونه‌ای گسترد که برای زندگی انسان و پرورش گیاهان و جانداران آماده باشد؛ گودال‌ها و سراشیبی‌های تند و خطرناک را به وسیله فرسایش کوه‌ها و تبدیل سنگ‌ها به خاک پر کرد و آنها را مسطح و قابل زندگی ساخت؛ درحالی‌که چین‌خوردگی‌های نخستین آن، به‌گونه‌ای بودند که اجازه زندگی به انسان را نمی‌دادند.»3

 

از حضرت علی (علیه السلام) روایت است که فرمود: «نخستین رحمتی که از آسمان به زمین نازل شد، در روز بیست و پنجم ماه ذی‌القعده، روز دحوالارض بوده است. و هرکس این روز را روزه بدارد و شب آن را به عبادت بپردازد، به پاداش عبادت صد ساله رسیده است؛ عبادت صد ساله‌ای که روزهای آن را به روزه و شب‌های آن را به عبادت گذرانیده است. و هر جماعتی که در این روز گِرد هم آیند و به ذکر پروردگار بپردازند، پراکنده نخواهند شد مگر آنکه خواسته‌های آنان برآورده خواهد شد و در این روز هزاران رحمت از سوی پروردگار نازل می‌شود که نودونه درصد آن از آنِ کسانی است که روزش را به روزه و ذکر مشغول باشند و شبش را به احیا و عبادت بپردازند.»4

 

چراغ راه

سخنی از آیت‌الله ملکی تبریزی در پاسداشت روز دحوالارض

خداوند بزرگ در چنین روزی زمین را برای سکنای فرزندان آدم و زندگی بر روی آن آماده فرمود، و روزی‌های ما و نعمت‌های پروردگار در چنین روزی گسترش یافته است؛ روزی‌ها و نعمت‌هایی که از شماره بیرون است و کسی را یارای شکر آن نیست. و اگر تو در بزرگی شأن دحوالارض اندیشه نمایی حیرت‌زده خواهی شد. و از این‌جاست که انسان عارف و مراقب روز دحوالارض، در برابر همه این نعمت‌های گوناگون، شکری بر خویشتن واجب می‌بیند، و چون به قلب خویش مراجعه می‌کند، می‌بیند که حتی بر ادای حق ناچیزی از آن همه نعمت‌ها توانا نیست و چون بنده‌ای نسبت به آن همه نعمت‌ها شناخت حاصل کند، به عجز و کوتاهی خویش در ادای حق آن نعمت‌های انبوه اقرار خواهد کرد و تلاش خود را در انجام شکر آنها ناچیز خواهد شمرد و همواره خود را در برابر آفریننده آن همه نعمت‌ها سرافکنده خواهد دید.5

 

پس از آنکه تمام سطح کره زمین به مدت طولانی در زیر آب فرو رفته و خداوند خواست تا آن را از زیر آب بیرون آورد که صحنه زندگی موجودات مهیا گردد، اولین نقطه‌ای که از زیر آب سر بیرون آورد همان مکان مقدس کعبه و بیت الحرام بود. این واقعه نشان دهنده اهمیت این نقطه و مرکزیت آن برای همه عالمیان است.

 

در واقع دحوالارض روز شروع حیات بخشی خداوند به جهان خاکی است که توجه به آن در روایات و تعیین اعمال خاص همچون روزه، عبادت، دعا و غسل واهتمام به آن از سوی معصومین (علیهم السلام) نشانگر عنایت حضرت حق به این روز با برکت است.

 

روایت است که «امام رضا» علیه السلام فرموده‌اند: درشب بیست و پنجم ماه ذی القعده حضرت ابراهیم (علیه السلام) و حضرت عیسی (علیه السلام) متولد شده‌اند. و نیز در این روز رسول خدا (صلی الله علیه و آله)، به قصد حجة الوداع از مدینه به همراه یکصد و چهار هزار یا یکصد و بیست و چهار هزار نفر از راه شجره به مکه عزیمت نمودند که حضرت فاطمه (علیها السلام) و تمامی زوجات آن حضرت نیز، ایشان را همراهی می‌کردند.

 

از حضرت علی (ع) روایت است که فرمود: «نخستین رحمتی که از آسمان به زمین نازل شد، در روز بیست و پنجم ماه ذی‌القعده، روز دحوالارض بوده است. و هرکس این روز را روزه بدارد و شب آن را به عبادت بپردازد، به پاداش عبادت صد ساله رسیده است؛ عبادت صد ساله‌ای که روزهای آن را به روزه و شب‌های آن را به عبادت گذرانیده است. و هر جماعتی که در این روز گِرد هم آیند و به ذکر پروردگار بپردازند، پراکنده نخواهند شد مگر آنکه خواسته‌های آنان برآورده خواهد شد و در این روز هزاران رحمت از سوی پروردگار نازل می‌شود که نودونه درصد آن از آنِ کسانی است که روزش را به روزه و ذکر مشغول باشند و شبش را به احیا و عبادت بپردازند»

  

آداب و اعمال روز دحوالارض

برخی از اعمال و آداب روز بیست و پنجم ذی‌القعده عبارتند از:

1- روزه گرفتن

روز دحو الارض

2- ذکر فراوان خدا

3- خواندن دو رکعت نماز، نزدیک ظهر به این کیفیت:

در هر رکعت بعد از حمد پنج مرتبه سوره الشّمس بخواند و آنگاه بعد از سلام نماز بگوید:

 

" لا حَوْلَ و لا قوَّهَ اِلّا بِالله العلی العظیم " و سپس این دعا را بخواند:

«یا مُقیلَ الْعَثَراتِ اَقِلْنی عَثْرَتی یا مُجیبَ الدَّعَواتِ اَجِبْ دَعْوَتی یا سامِعَ الْاَصْواتِ اِسْمَعْ صَوْتی وَ ارْحَمْنی و تَجاوَزْ عَنْ سَیئاتی وَ ما عِنْدی یا ذَالْجَلالِ وَ الْاِکْرام 6

ای درگذرنده لغزش‌ها، از لغزشم درگذر! ای اجابت‌کننده دعاها، دعایم را مستجاب کن! ای شنوای آوازها، صدایم را بشنو و به من رحم کن و از بدی‌هایم و آنچه نزد من است درگذر! ای صاحب جلالت و بزرگواری. »

 

4- خواندن دعایی که با این عبارت شروع می‌شود:" اللّهمّ یا داحِی الْکعبهَ وَ فالِقَ الْحَبَّه 7

5- میرداماد (ره) در رسالهٔ اربعه ایام خود افضل اعمال مستحب را در این روز زیارت حضرت رضا (ع) بیان می‌دارد.

فرصت‌های معنوی زندگی، نسیم‌هایی الهی هستند که دل و جانهایی که خود را در معرض آن قرار داده‌اند را می‌نوازد و به آنها شادمانی و آرامشی ژرف می‌بخشد. «دحوالارض» نیز از آن دسته از نسیم‌هایی است که سالی تنها یک بار می‌وزد. تکرار دوباره این نسیم روح‌بخش برای آنان‌که جان خویش را از عطر آن آکنده نسازند، نامعلوم است. پس این فرصت طلایی را دریابیم؛ که رسول خدا (صلی الله علیه وآله) فرمود:

" اِنَّ لِرَبِّکُمْ فی ایامِ دَهْرِکُمْ نَفَحاتٌ فَتَعَرَّضُوا لَها لَعَلَّهُ اَن یصیبَکُمْ نَفْحَةٌ مِنْها فَلا تَشْقَوْنَ بَعْدَها اَبداً؛ همانا در طول زندگی شما نسیم‌هایی از سوی پروردگارتان می‌وزد. خود را در معرض آنها قرار دهید، باشد که چنین نسیمی سبب شود که برای همیشه بدبختی از شما دور ماند."8

مولوی نیز با اشاره به این حدیث شریف چنین سروده است:

 

گفت پیغمبر کـه نَفْحتــهای حق

 انــــدر ایــــن ایــــــام مـــــی‌آرد سَــبــــق

 گوش و هُش دارید این اوقات را

 در ربـــاییـــد ایــــن‌چنیـــــن نـــفــحـــات را

 نفحه آمد مر شما را دید و رفت

 هر که را می‌خواست، جان بخشید و رفت

 نفحــه دیگــر رسیـد آگـاه باش

 تــا از ایـــن هــم وا نمـــانی خواجــه باش

 

سلام بر دحوالارض، روزی که آسمان و زمین، برای آدمی آغوش می‌گشایند و نعمت‌هایشان را سوی او روانه می‌کنند.

سلام بر دحوالارض، روزی که برای نخستین بار، خدا نعمت‌هایش را نازل کرد تا آدمی به مهرش پی ببرند.

سلام بر دحوالارض، روزی که عشق پیدا شد و آتش به همه عالم زد تا ما گم گشتگان کوی دوست، عشق را بجوییم و ببوییم، بلکه در سرای فانی آرام گیریم و آرامش دیگران را بر هم نزنیم، و آرام‌گاه خلایق باشیم.

 

آیا تا به حال اندیشیده‌ایم که ما با این نعمت بزرگ خداوند چه کرده‌ایم؟!

آیا تا به حال فکر کرده‌ایم که در روز محشر در برابرسۆالات و افشاگری‌های این نعمت وسیع از اعمال و کردار ما دربرابر عدل الهی، چه پاسخی داریم؟!

  

پی نوشت ها:

1- نازعات / 30

2- رعد / 3

3- تفسیر نمونه / ج 26 / ص 100 – 101

4- مراقبات / ص 186 - 187

5- همان / ص 193 – 194

6- شیخ عباس قمی / مفاتیح الجنان / ص 451

7- مفاتیح الجنان / ص 451 بخش اعمال مربوط به دحوالارض

8- سیوطی / جامع الصغیر / ج 1 / ص 95

 

زهرا اجلال

 


منبع : پایگاه تبیان
  • دحوالارض
  • آداب و اعمال روز دحوالارض
  • روز دحوالارض
  • دحوالارض یا گسترش زمین
  • دحوالارض در قرآن
  • آداب و اعمال
  • 0
    0% (نفر 0)
     
    نظر شما در مورد این مطلب ؟
     
    امتیاز شما به این مطلب ؟
    اشتراک گذاری در شبکه های اجتماعی:

    آخرین مطالب

    امام سجاد - علیه السلام -، از دیدگاه دیگران
    فضیلت و اعمال ماه رجب
    اذان گفتن امام در صبح عاشورا
    قصه یار دیرین علی علیه السلام و جوان ایرانی
    یک فرصت خوب برای جاماندگان ماه رمضان!
    استاد مصطفی اسماعيل
    سیره امام سجاد (ع) از نگاه رهبری
    اسناد و مشایخ راویان «صحیفه ی کامله»
    دروغ و سبک زندگی اسلامی
    مقام منیع سیّدالشهدا (ع)

    بیشترین بازدید این مجموعه

    جلوه ‏هاي رفتاري حضرت زهرا (س)‏ «رفتار با فرزند»
    دعا در سیره معصومین
    حسن معاشرت‏
    اعمال و مستحبات عید غدیر
    حضور امام حسین(ع) بر بالین شیعیان هنگام مرگ و عالم ...
    گذری بر فضایل حضرت زهرا سلام الله علیها
    ویژگی‌های اخلاقی پیشوای نهم حضرت جوادالائمه(ع)
    سوره ای از قران جهت عشق و محبت
    کرامات و معجزات حضرت فاطمه زهرا (س) (2)
    متن دعای معراج + ترجمه

     
    نظرات کاربر

    پر بازدید ترین مطالب سال
    پر بازدید ترین مطالب ماه
    پر بازدید ترین مطالب روز



    گزارش خطا  

    ^