امام سجاد علیه السلام و نهضت‏خدمت رسانى

«گرامى ترین انسانها نزد مردم، كسى است كه زیاد خیرش به آنها برسد و نیازى به آنها نداشته باشد و...» (8)

سرور قلبى خدمت رسان

ب: آثار خدمت در آخرت و نتایج معنوى

امام سجاد علیه السلام در روایاتى متعدد به آثارى چون: افزایش درجه خدمت رسانان در آخرت (10)، آمرزش گناهان (11)، یاور روز تنگدستى (قیامت) (12)، مقامات و قصرهاى بهشتى (13)، پوشش در آخرت (14) و... (15) تصریح مى كند.

جهت اختصار، تنها به روایتى از آن حضرت كه شرح جامع از آثار اخروى خدمت را بیان مى نماید، توجه مى كنیم: ابوحمزه ثمالى از امام على بن الحسین علیه السلام چنین نقل كرد:

«من قصى لاخیه حاجة فبحاجة الله بدا... ; كسى كه یك حاجت برادرش را برآورد خداوند صد حاجت او را برآورد. كسى كه اندوهى را از دل برادرش بردارد، خداوند اندوه روز قیامت را از او برطرف سازد; هر قدر هم كه زیاد باشد. و هر كس برادرش را كه در مقابل ستمكار قرار گرفته است، یارى دهد، خدا او را هنگام عبور از صراط یارى مى كند، در وقتى كه قدمها مى لغزد. و كسى كه به دنبال نیاز برادر مؤمنش برود و با برآوردن حاجتش او را شاد كند، چنان است كه رسول خدا را مسرور كرده است. و هر كس او را سیراب كند، خدا او را از شراب سر به مهر بهشتى سیراب مى سازد. و هر كس گرسنگى او را با طعام برطرف كند، خدا او را از میوه هاى بهشتى سیر مى كند. و هر كس برهنگى او را بپوشاند خدا او را با جامه هاى زربافت و حریر مى پوشاند. و اگر با اینكه برهنه نیست، او را لباسى بپوشاند، پیوسته در حفظ خدا است تا هنگامى كه نخى از آن جامه بر تن او باشد. و كسى كه كار مهم برادرش را كفایت كند، خداوند پسران بهشتى را خدمتگزار او مى سازد. و كسى كه او را بر مركبى سوار كند، خدا او را در قیامت بر ناقه اى بهشتى سوار مى كند كه فرشتگان به آن مى بالند. و هر كس مؤمنى را هنگام مردنش دفن كند، گویا او را از ولادت تا مرگ پوشانده است. و هر كس او را همسرى دهد كه مایه انس و آرامش باشد، خداوند براى او در قبر مونسى به شكل محبوب ترین افراد خانواده اش قرار مى دهد. و كسى كه برادر مؤمن بیمارش را عیادت كند، فرشتگان دور او را مى گیرند و دعا مى كنند تا وقتى كه از آنجا بیرون رود و به او مى گویند: «خوشا به حالت و بهشت گوارایت!» به خدا سوگند برآوردن حاجت مؤمن در پیشگاه خدا محبوب تر از دو ماه روزه پى در پى با اعتكاف آن دو ماه در ماه حرام است.» (16)

چنان كه مشاهده مى شود، امام سجاد علیه السلام در شرح آثار معنوى و اخروى خدمت به مؤمن، انواع متنوعى از خدمت را هم برشمرده است; از خدمت مالى تا آبرویى و از خدمت روحى تا غریزى و این، نشانگر آن است كه خدمت در تمام ابعاد آن مورد توجه است و تنها در امور اقتصادى و كمكهاى مادى به نیازمندان خلاصه نمى شود.

5. همان.

6. تحلیلى اززندگانى امام سجاد علیه السلام، قرشى، ج 2، ص 218.

7. تحف العقول، ص 409.

8. احتجاج طبرى، ص 174 (یك جلدى).

9. اعلام الدین، ص 299.

10 تا 15. زندگانى امام زین العابدین علیه السلام، مقرم، به ترتیب: ص 226، 274، 271، 275، 269 و 245. كه به ترتیب از: تفسیر برهان، ج 1، ص 44، وافى، ج 3، ص 88، مشكاة الانوار، ص 233، لئالى الاخبار، ص 214، مشكاة الانوار، ص 224 و حلیة الاولیاء، ج 3، ص 159 نقل كرده است.

16. ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، ص 325.