حلال و حرام مالی، ص: 109

گرفتند، دو سه ماه طول كشيد.

بعد از اين كه اين بانك آماده شد، برای بازاری های آنجا كه شايد آن زمان پنج هزار نفر بودند، رؤسای بازار و ادارات دعوت نامه نوشتند كه بيايند و بانك را افتتاح كنند و دفترچه باز كنند. خيلی ها نيز نمی دانستند چيست. تبليغ كرده بودند كه شما هزار تومان در دفترچه بگذاريد، مثلًا سر ماه دوازده ريال اضافه می شود.

حضرت آيت الله بروجردی نيز در آن زمان فتوا داده بودند كه جايزه ای كه خود بانك، بدون قرار داد روی پول دفترچه ها می گذارد، عيبی ندارد. پدر مادر من با تمام مغازه های محل كه محدود بود و همه همديگر را می شناختند، از آنها پرسيد:

اين بانكی كه می گويند، من نمی فهمم يعنی چه؟ بانك چيست؟

اين مغازه دارها كه وارد بودند، برای او بانك را تعريف كردند. آن عالم می گفت:

پدر مادر شما نزد من آمد، گفت: حضرت آيت الله، فردا بناست در شهر ما بانك افتتاح شود، آن وقت اين سيستم های بانكی اين همه گسترده نبود، اين همه حساب های مختلف و كلاه گذاری بر سر ملت و زمينه طمع برای مردم ساختن نبود.

گفت: اشك در چشم پدر مادر شما جمع شد. هنوز بانك افتتاح نشده بود و فردا بنا بود كه مردم بروند، شيرينی و شربت بخورند و حساب باز كنند. گفت:

آقا! نان شهر ما دارد با حرام مخلوط می شود، من از فردا تا روز مرگم، در اين بازار برای معامله قدم نمی گذارم. اگر نماز و روزه استيجاری برای شما آوردند، من با پول نماز و روزه استيجاری زندگی می كنم و تا آخر عمر نيز اين گونه زندگی كرد.

من نمی گويم مانند اين افراد احتياط كنيد؛ چون تا اين حد احتياط كردن باعث می شود كه از دين فراری شويد. اما از حرام بيّن كه بايد پرهيز كنيد.