دعا در بهبود بیماران چه نقشی دارد؟

  دعا در بهبود بیمار نقش تعییین کننده اى دارد و بسیارى از مردم اثرات شگفت انگیز دعا را در شفاى بیمارى هاى غیر قابل درمان با چشم خود دیده و آن را تجربه کرده اند. البته روشن است که این سخن به معناى نادیده گرفتن طب و دارو و جایگزینى دعا نیست. اما مى توان از دعا به عنوان عامل معنوى در کنار عوامل مادى یاد کرد.
سابقة دعا درمانى همچون استفادة بشر از داروهاى گیاهى و شیمیایى قدمتى طولانى دارد و انسان ها در اثر تعالیم آسمانى همواره از دعا براى تسکین آلام خود بهره مى جستند. تأثیر دعا ازن این طریق قابل توجیه است، زیرا دعا یک نوع تلقین است و در حال حاضر یکى از روش هاى درمان، تلقین به بیمار محسوب مى شود.
گفته شده »گوئه» که طب نخوانده بودو در گذشته احضار ارواح مى کرد، ضمن این عمل به قدرت فوق العادة روح پى برد، آن گاه امراض علاج ناپذیر را پس از اظهار عجز همة پزشکان نامی، با اسلوب خاصى معالجه مى کرد. از جمله روش هاى او این بود که جملاتى مى ساخت و بیمار را موظف مى کرد که آن ها را در اوقات معیّنى به ویژه صبح به محض بیدار شدن تکرار نماید. با دعا، نیروى از دست رفته جبران مى شود و در عوض نیروى جدیدى در انسان ایجاد مى گردد. دکتر کارل، نویسنده، پزشک، جراح و زیست شناس معروف فرانسوى و دارندة‌ جایزة نوبل مى گوید:
»دعا و نماز قوى ترین نیرویى است که انسان مى تواند تولید کند. در حرفة پزشکى خود، من مردانى را دیده ام که پس از آن که تمام معالجات در حال آنان مؤثر واقع نشده بود، به نیروى دعا و دعبادت از بیمارى و مالیخولیا رهایى یافتند، دعا و نماز چون را دیدم یک منبع نیروى مشعشعى است که خود به خود تولید مى شود».
ایشان اظهار داشته اند: نیایش را نباید با مرفین هم ردیف دانست زیرا نیایش در همان حال که آرامش را پدید آورده است، به طور کامل و صحیح در فعالیت هاى مغزى انسانى یک نوع شکفتگى و انبساط باطنى و گاه قهرمانى و دلاورى را تحریک مى کند».
در مورد مرحوم حاج شیخ حسنعلى اصفهانى گفته اند: آن مرد وارسته و با تقوا با یک جمله دعا و دادن یک حبة نبات یا یک دانه انجیر خشک و یا چیزى شبیه به آن، بیمارى غیر قابل درمان را حتى از راه دور، با درخواست از پروردگار عالم شفا مى داد. گاهى کسى را مار و یا عقرب مى گزید و فرد گزیده شده از درد به خود مى پیچید. شخصى نزد شیخ مى رفت و از او کمک مى خواست. شیخ با یک جمله دعا و دادن مقدارى آب، یا حبه نبات و یا یک انجیر خشک به شخص واسطه، مارگزیده را در منزلش آرامش مى بخشید.مرحوم آیت الله حاج شیخ مرتضى حائری، فرزند مؤسس حوزة علمیه قم در خاطراتش مى نویسد: در یکى از سفرها، شب در حرم مطهر امام رضا(ع) یعنى رواق پایین پا، تبّ نسبتاً شدیدى عارضم شد. ناراحت شدم، از لحاظ این که فردا عزم مراجعت داشتیم و نمى شد رفقا را معطل گذاشت. خودم را به عنوان استشفا به همان در و دیوار و یا رواق مالیدم، موقعى که بیرون آمدم و در مسجد گوهر شاد مى گشتم، هیچ اثرى از تب نبود. در مدت عمرم چنین اتفاقى براى من نیفتاده بود که تبى عارض شود و به این سرعت از بین برود. این نمونه ها که زیاد هست، نشان مى دهد دعا اثر فورى درمانى دارد. نکتة قابل توجه آن است که »از نظر مادى عوامل مؤثر در اجل و روزى و سلامت منحصراً مادى است. تنها عوامل مادرى است که اجل را نزدیک یا دور مى کند؛ روزى را توسعه مى دهد یا تنگ مى کند؛ به تن سلامت مى دهد یا مى گیرد، اما از نظر جهان بینى الهی، علل و عوامل دیگرى که عوامل روحى و معنوى نامیده مى شوند، نیز هم روش عوامل مادى در کار اجل و روزى و سلامت و سعادت و امثال این امور مؤثرند... دعا یکى از علل این جهان است که در سرنوشت انسان مؤثر است. جلوى جریان هایى را مى گیرد و یا جریان هایى را به وجود مى آورد. دعا یکى از مظاهر قضا و قدر است که در سرنوشت حادثه اى مى تواند مؤثر باشد یا جلوى قضا و قدرى را بگیرد».
بر این اساس امام صادق(ع) مى فرماید: »بر تو باد به دعا کردن که داروى هر دردى است».
امام خمینی(ره) در رفع شبهه اى که در مورد دعا طرح شده بود فرمود: »هیچ منافاتى بین به کار بستن اسباب طبیعت و رفتن پیش اطبا و کارمندان این جریانِ محکم طبیعت، با توسل به خداى عالم و طبیعت نیست، زیرا که جریان طبیعت نیز از مظاهر قدرت حق تعالى است و خدا است که به هر دارویى خاصیتى داده است. مگر آثارى که در داروى داروخانه ها مى بینیم، از خودِ آن ها است. این آثارى است که خداى قادر عالم به این داروها داده است»