معاشرت ، همنشینى ، دوستى و رفاقت از نظر اسلام یا به تمام معنا زمینه ساز خیر براى انسان و یا به تمام معنا زمینه ساز شرّ براى آدمى است .گاهى نیک بختى و سعادت محصول معاشرت صحیح و زمانى بدبختى و شقاوت ثمره معاشرت نادرست و ناسالم است .پاره اى از برنامه ها ، خیر و خوبى اش جزئى و آن چنان که باید قابل توجه نیست و بخشى از امور ، شر و بدى اش اندک و آن سان که باید مورد نظر نیست اما بسیارى از واقعیات ، خیرش فراوان و خیلى از مسائل شرش فراگیر و موجب سقوط و هلاکت آدمى است .معاشرت و همنشینى با دیگران و دوستى و رفاقت با مردم از امورى است که اگر مثبت باشد و موردش درست و صحیح انتخاب گردد ، خیرش نسبت به دنیا و آخرت انسان فراگیر است و اگر باطل و منفى باشد و موردش بجا و درست انتخاب نشود ، شرش دامنگیر حیات دنیا و آخرت انسان است .گاهى انسان از نظر زشتى باطن و رفتارهاى ناپسند و کردارهاى شیطانى تا دوزخى شدن پیش مى رود ولى بر اثر برخورد با دوستى سالم ، دل سوز ، مومن و خیرخواه ، تغییر جهت مى دهد و با اثر گرفتن از دوست پاک طینت و مودبش در راه بهشت و صراط مستقیم حق قرار مى گیرد .گاهى انسان از نظر زیبایى باطن و رفتارهاى پسندیده و کردارهاى الهى تا بهشتى شدن و تامین سلامت دنیا و آخرت پیش مى رود ولى به خاطر برخورد با دوستى خوش ظاهر و بد باطن و بى ادب و بى دین ، تغییر مسیر داده با اثر گرفتن از آن منبع شر در راه دوزخ و طریق باطل قدم مى گذارد .این دو معنا در طول تاریخ بسیار اتفاق افتاده تا جایى که قرآن مجید به هر دو مورد در آیات فراوانى اشاره دارد و هر دو جهت را مایه عبرت و پند براى علاقه مندان به معاشرت مى داند .فرزند پیامبرى چون حضرت نوح علیه السلام) که داراى مقام با عظمت اولواالعزمى بود ، از پدر بزرگوارش جدا شد و منکران حق و حقیقت و شهوت رانان بى اصل و نسب و گمراهان و گمراه کنندگان بى ادب را به رفاقت و معاشرت انتخاب کرد و از روش و منش آنان چنان اثر پذیرفت که بناى شخصیت الهى و انسانى او ویران گشت و به عذاب استیصال که عذاب غرق شدن در امواج شکننده آب بود ، گرفتار آمد و درخواست پدر براى نجاتش از خدا به اجابت نرسید ! ! . . . وَنَادَى نوحٌ ابْنَهُ وَکَانَ فِى مَعْزِل یَا بُنَىَّ ارْکَبْ مَعَنَا وَلاَ تَکُن مَعَ الْکَافِرِینَ قَالَ سَآوِى اِلَى جَبَل یَعْصِمُنى مِنَ الْمَاءِ قَالَ لاَ عَاصِمَ الْیَوْمَ مِنْ اَمْرِ اللهَ اِلاَّ مَن رَحِمَ وَحَالَ بَیْنَهُمَا الْمَوْجُ فَکَانَ مِنَ الْمُغْرَقِینَ * وَقِیلَ یَا اَرْضُ ابْلَعِى مَاءَکِ وَیَا سَماءُ اَقْلِعِى وَغِیضَ الْمَاءُ وَقُضِى الاَْمْرُ وَاسْتَوَتْ عَلى الْجُودِىِّ وَقِیلَ بُعْداً لِلْقَوْمِ الظَّالِمِینَ * وَنَادَى نُوحٌ رَبَّهُ فَقَالَ رَبِّ اِنَّ ابْنِى مِنْ اَهْلِى وَاِنَّ وَعْدَکَ الْحَقُّ وَاَنتَ اَحْکَمُ الْحَاکِمِینَ * قَالَ یَا نُوحُ اِنَّهُ لَیْسَ مِنْ اَهْلِکَ اِنَّهُ عَمَلٌ غَیْرُ صَالِح فَلاَ تَسْاَلْنِى مَا لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ اِنِّى اَعِظُکَ اَن تَکُونَ مِنَ الْجَاهِلِینَ.. . . و نوح فرزندش را که در کنارى بود ، بانگ زد که اى پسرم ! همراه ما سوار شو و با کافران مباش گفت : به زودى به کوهى که مرا از این آب نگه دارد ، پناه مى برم . نوح گفت : امروز در برابر عذاب خدا هیچ نگه دارنده اى نیست مگر کسى که خدا بر او رحم کند . و موج میان آن دو حایل شد و پسر از غرق شدگان گردید . * وپس از هلاک شدن کافران گفته شد : اى زمین! آب خود را فرو بر ، و اى آسمان ! از ریختن باران باز ایست ، و آب کاستى گرفت و کار پایان یافت و کشتى بر کوهِ جودى قرار گرفت و گفته شد : دورى از رحمت خدا بر گروه ستمکاران باد . * و نوح پیش از توفان پروردگارش را ندا داد و گفت : پروردگارا ! به راستى که پسرم از خاندان من است و یقیناً وعده ات به نجات خاندانم حق است و تو بهترین داورانى . * خدا فرمود : اى نوح ! به یقین او از خاندان تو نیست ، او داراى کردارى ناشایسته است ، پس چیزى را که به آن علم ندارى از من مخواه ، همانا من تو را اندرز مى دهم که مبادا از ناآگاهان باشى . .
پسر نوح با بدان بنشستخاندان نبوتش گم شد
سگ اصحاب کهف روزى چند *** پى نیکان گرفت و آدم شد
اثر شگفت انگیز معاشرت چه در جهت مثبتش و چه در جهت منفى اش هرگز قابل انکار نیست .وقتى انسان بخصوص در ایام جوانى که ایام اوج عواطف و احساسات و غرائز و امیال است به انسانى که مثبت است و از روش و منش پاک و با منفعت بهره دارد دل ببندد و با او رفیق و همنشین شود و نشست و برخاست کند ، یقیناً پاکى و مثبت بودن او در انسان اثر مى گذارد و هنگامى که آدمى با شخصى گمراه ، بى تربیت و بى ادب در حالى که قدرت بر تغییر او ندارد همنشین گردد و به او دلبستگى پیدا کند ، منش و روش نامطلوب او در انسان اثر مى گذارد و وى را به چاه بدبختى و محرومیت از شکوفا شدن استعدادها سرنگون مى سازد .
