پوریاى ولى مردى بود قوى ، قدرتمند و معروف . با تمام پهلوانان معروف زمان کشتى گرفت و پشت همه را به خاک رسانید .زمانى که به اصفهان رسید با پهلوانان اصفهان هم کشتى گرفت و همه را به خاک انداخت ، از پهلوانان شهر درخواست کرد بازوبند پهلوانى مرا مهر کنید ، همه مهر کردند جز رییس پهلوانان شهر که با پوریا هنوز کشتى نگرفته بود ، گفت : من با پوریا کشتى مى گیرم اگر پشتم را به خاک رسانید بازوبندش را مهر مى کنم . قرار کشتى را روز جمعه در میدان عالى قاپو گذاشتند تا مردم جاى تماشاى آن کشتى کم نظیر را داشته باشند .پوریا شب جمعه پیرزنى را دید حلوا خیر مى کند و با لحنى ملتمسانه مى گوید : از این حلوا بخورید و دعا کنید خداوند حاجت مرا بدهد .
پوریا پرسید : مادرم حاجت تو چیست ؟ گفت : پسرم در راس پهلوانان این شهر است ، بناست فردا با پوریاى ولى کشتى بگیرد ، او نان آور من و زن و فرزند خود است ، اقوامى داریم که به آنها هم کمک مى کند ، مى ترسم با شکست او حقوقش قطع شود و معیشت ما دچار سختى و مضیقه گردد !پوریاى ولى همان وقت نیت کرد به جاى آنکه پشت پهلوان معروف اصفهان را به خاک برساند ، پشت نفس را به خاک اندازد ، بر این نیت بود تا با آن کشتى گیر روبرو شد ، وقتى به هم پیچیدند ، دید با یک ضربه مى تواند او را به خاک اندازد ولى به صورتى کشتى گرفت که پشتش به خاک رسید تا نان جمعى قطع نشود ، و علاوه دل آن پیرزن شاد گردد ، و خود هم نصیبى از رحمت خدا
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1 ـ قصص راوندى : 183 ، حدیث 222 ; بحار الانوار : 67 / 387 ، باب 59 ، حدیث 52 .
شامل حالش شود .نامش در تاریخ پهلوانى به عنوان انسانى والا ، جوانمرد ، بافتوت ، و باگذشت ثبت شد ، و امروز قبرش در گیلان زیارتگاه اهل دل است(1) .
آنان که با خواسته ى نفس و هوا و هوس مبارزه کردند ، و به این خاطر به مقامات عالى انسانى و مراتب ملکوتى رسیدند ، و نامشان در قرآن و روایات و تاریخ آمده ، به اندازه اى هستند که اگر بخواهیم حالات آنان را در یک جا به رشته ى تحریر آوریم به طور یقین از چند جلد کتاب بیشتر خواهد شد . در باب مبارزه با هواى نفس ، و شهوات حرام روایات بسیار جالبى از رسول خدا (صلى الله علیه وآله وسلم)و امامان معصوم (علیهم السلام) رسیده که لازم است به قسمتى از آنها اشاره شود .امام باقر (علیه السلام) فرمود : خداوند فرموده :وَعِزَّتِى وَجَلاَلِى وَعَظَمَتى وَبَهائِى وَعُلُوِّ ارْتِفاعِى ، لاَ یُوْثِرُ عَبْدٌ مُوْمِنٌ هَواىَ عَلى هَواهُ فِى شَىْء مِنْ اَمْرِ الدُّنْیا اِلاَّ جَعَلْتُ غِناهُ فِى نَفْسِهِ ، وَهِمَّتَهُ فِى آخِرَتِهِ وَضَمَّنْتُ السَّماواتِ وَالاَرْضَ رِزْقَهُ ، وَکُنْتُ لَهُ مِنْ وَراءِ تِجارَهِ کُلِّ تاجِر(2) .سوگند به عزت و جلال ، و بزرگى و حسن ، و بلندى مقامم که هیچ بنده اى خواسته ى مرا بر خواسته ى خودش در چیزى از امر دنیا انتخاب نکند ، مگر این که بى نیازیش را در نفس خودش قرار دهم ، و همت و قصدش را به جانب آخرت کنم ، و آسمانها و زمین را کفیل روزى و رزقش گردانم ، و خود به نفع او از پس تجارت هر تاجرى باشم .از امام صادق (علیه السلام) روایت شده :
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1 ـ جامع النورین : 234 .
2 ـ کافى : 2 / 137 ، حدیث 2 ; وسائل الشیعه : 15 / 279 ، باب 32 ، حدیث 20510 ; بحار الانوار : 67 / 82 ، باب 46 ، حدیث 16 .
اِذا کَانَ یَوْمَ القِیامَهِ تَقومُ عُنُقٌ مِنَ النَّاسِ فَیَاْتُونَ بَابَ الْجَنَّهِ فَیَضْرِبُونَهُ ، فَیُقالُ لَهُم : مَنْ اَنْتُم ؟ فَیَقُولُونَ : نَحْنُ اَهْلُ الصَّبْرِ ، فَیُقالُ لَهُمْ : عَلى مَا صَبَرْتُم ؟ فَیَقُولُونَ : کُنّا نَصْبِرُ عَلَى طاعَهِ اللهِ ، وَنَصْبِرُ عَنْ مَعاصِى اللهِ فَیَقُولُ اللهُ عَزَّ وَجَلَّ : صَدَقُوا ، اَدْخِلُوهُمُ الجَنَّهَ(1) وَهُوَ قَوْلُ اللهِ عَزَّ وَجَلَّ : ( اِنَّما یُوَفَّى الصَّابِرُونَ اَجْرَهُم بِغَیْرِ حِساب (2) .زمانى که قیامت شود ، جمعى از مردم برمى خیزند ، و به جانب درب بهشت مى روند ، در را مى زنند ، گفته مى شود : کیستید ؟ مى گویند : اهل صبر ، گفته مى شود : بر چه صبر کردید ؟ مى گویند : بر طاعت خدا و بر گناهان و معاصى . خداوند مى فرماید : راست گفتند ، آنان را وارد بهشت کنید ، و این است گفتار خدا در قرآن که فرموده : همانا صابران پاداش خود را بدون حساب دریافت مى کنند .امیرالمومنین (علیه السلام) فرمودند :طُوبى لِمَنْ لَزِمَ بَیْتَهُ ، وَاَکَلَ قوتَهُ ، وَاشْتَغَلَ بِطاعَهِ رَبِّهِ ، وَبَکى عَلى خَطِیئَتِهِ ، فَکَانَ مِنْ نَفْسِهِ فى شُغُل وَالنّاسُ مِنْهُ فِى رَاحَه(3) .خوشا به حال کسى که ملازم خانه ى خود است ، و رزق و روزى خود را مى خورد ، و اشتغال به طاعت پروردگار دارد ، و بر گناهش گریه مى کند ، مشغول خود است و مردم از او در راحت و آسایشند !یعقوب بن شعیب مى گوید : از حضرت صادق (علیه السلام) شنیدم مى فرمودند :مَا نَقَلَ اللهُ عَزَّ وَجَلَّ عَبْداً مِنْ ذُلِّ الْمَعاصِى اِلى عِزِّ التَّقْوى اِلاّ اَغْناهُ مِنْ غَیْرِ مال ،
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1 ـ کافى : 2 / 75 ، باب الطاعه و التقوى ، حدیث 4 ; بحار الانوار : 67 / 101 ، باب 47 ، حدیث 5 .
2 ـ زمر ( 39 ): 10 .
3 ـ نهج البلاغه : 403 ، خطبه ى 175 ; بحار الانوار : 67 / 111 ، باب 49 ، حدیث 13 .
وَاَعَزَّهُ مِنْ غَیْرِ عَشِیرَه وَآنَسَهُ مِنْ غَیْرِ بَشَر(1) .
خداوند عز و جل بنده اى را از ذلت گناهان به عزت تقوا منتقل نکرد مگر اینکه او را بدون ثروت بى نیاز نمود ، و بدون قوم و قبیله عزت داد ، و بدون بشر انس داد .پیامبر بزرگوار اسلام فرمودند :مَنْ ذَرَفَتْ عَیْناهُ مِنْ خَشْیَهِ اللهِ کَانَ لَهُ بِکُلِّ قَطْرَه قَطَرَتْ مِنْ دُموعِهِ قَصْرٌ فِى الجَنَّهِ مُکَلَّلٌ بِالدُّرِّ وَالْجَوْهَرِ ، فیهِ مَا لاَ عَیْنٌ رَاَتْ ، وَلاَ اُذُنٌ سَمِعَتْ ، وَلاَ خَطَرَ عَلَى قَلْبِ بَشَر(2) .کسى که دو چشمش از خوف و خشیت خدا اشک بریزد ، براى او به هر قطره اى از قطرات اشکش قصرى در بهشت است پیچیده به در و جواهر ، در آن قصر چیزى است که چشم ندیده ، و گوش نشنیده ، و بر قلب بشرى خطور ننموده .امام صادق (علیه السلام) فرمودند :کُلُّ عَیْن باکِیَهٌ یَوْمَ القِیامَهِ اِلاَّ ثَلاثَهً : عَیْنٌ غُضَّتْ عَنْ مَحَارِمِ اللهِ ، وَعَیْنٌ سَهِرَتْ فِى طَاعَهِ اللهِ ، وَعَیْنٌ بَکَتْ فِى جَوْفِ اللَّیْلِ مِنْ خَشْیَهِ اللهِ(3) .هر دیده اى در قیامت گریان است مگر سه دیده : دیده اى که از حرامهاى الهى فروهشته شده ، و دیده اى که در طاعت خدا بیدارى داشته ، و دیده اى که در دل شب از خوف خدا گریسته .
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1 ـ کافى: 2 / 76، باب الطاعه و التقوى، حدیث 8; وسائل الشیعه: 15 / 241، باب 20، حدیث 20385.
2 ـ امالى صدوق : 431 ، المجلس السادس و الستون ، حدیث 1 ; مجموعه ى ورّام : 2 / 263 ; وسائل الشیعه : 15 / 223 ، باب 15 ، حدیث 20333 .
3 ـ کافى : 2 / 482 ، باب البکاء ، حدیث 4 ; عوالى اللئالى : 4 / 21 ، حدیث 59 ; وسائل الشیعه : 15 / 228 ، باب 15 ، حدیث 20346 .
رسول خدا (صلى الله علیه وآله وسلم) فرمودند :اِنَّ الصَّدَقَهَ تَزِیدُ صَاحِبَها کَثْرَهً ، فَتَصَدَّقُوا یَرْحَمْکُمُ اللهُ ، وَاِنَّ التَّواضُعَ یَزِیدُ صاحِبَهُ رِفْعَهً فَتَواضَعُوا یَرْفَعْکُمُ اللهُ ، وَاِنَّ العَفْوَ یَزِیدُ صَاحِبَهُ عِزّاً فَاعْفُوا یُعِزَّکُمُ اللهُ(1) .همانا صدقه ثروت صاحبش را افزایش مى دهد ، پس در راه خدا صدقه بدهید خدا شما را مشمول رحمت مى نماید و فروتنى به سربلندى صاحبش مى افزاید ، پس فروتنى کنید خداوند شما را سربلند مى کند ، گذشت به عزت صاحبش مى افزاید ، پس گذشت کنید خدا شما را عزت دهد .امیرالمومنین (علیه السلام) در کلامى فرمودند :اَلا اِنَّهُ مَنْ یُنْصِفِ النّاسَ مِنْ نَفْسِهِ لَمْ یَزِدْهُ اللهُ اِلاّ عِزًّا(2) .بدانید کسى که تمام مردم را از جانب خود انصاف دهد ، خداوند جز عزت و سربلندى به او اضافه نکند .رسول خدا (صلى الله علیه وآله وسلم) فرمودند :طُوبى لِمَنْ طابَ خُلُقُهُ ، وَطَهُرَتْ سَجِیَّتُهُ ، وَصَلُحَتْ سَریرَتُهُ ، وَحَسُنَتْ عَلانِیَتُهُ ، وَاَنْفَقَ الْفَضْلَ مِنْ مالِهِ ، وَاَمْسَکَ الْفَضْلَ مِنْ قَوْلِهِ ، وَاَنْصَفَ النَّاسَ مِنْ نَفْسِهِ(3) .خوشا به حال کسى که اخلاقش خوب ، و طبعش پاک ، و نهانش خوب ، و آشکارش نیکو است ، اضافه ى مالش را انفاق مى کند و از زیادى کلامش
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1 ـ کافى : 2 / 121 ، باب التواضع ، حدیث 1 ; بحار الانوار : 72 / 124 ، باب 51 ، حدیث 23 .
2 ـ کافى : 2 / 144، باب الانصاف و العدل ، حدیث 4 ; وسائل الشیعه : 15 / 283، باب 34 ، حدیث 20525 .
3 ـ کافى : 2 / 144 ، باب الانصاف و العدل ، حدیث 1 ; وسائل الشیعه : 15 / 284 ، باب 34 ، حدیث 20528 ; بحار الانوار : 72 / 29 ، باب 35 ، حدیث 22 .
خوددارى نماید ، و از جانب خود به مردم انصاف دهد .مسایلى که در روایات صفحات گذشته ملاحظه کردید ، و آن عبارت بود از انتخاب آخرت بر دنیا ، صبر در برابر عبادت ، استقامت در مقابل گناه ، قناعت به رزق حلال ، اشتغال به طاعت رب ، گریه بر گناهان ، سر در کار خویش داشتن براى دور ماندن از آزار مردم ، رعایت تقوا ، گریه از خوف حق در دل شب ، فرو هشتن چشم از نظر به نامحرم ، بیدارى شب براى عبادت ، صدقه در راه خدا ، فروتنى و تواضع ، عفو و گذشت ، انصاف دادن به تمام مردم از جانب خود ، اخلاق خوب ، طبع پاک ، پنهان شایسته ، آشکار پسندیده ، انفاق اضافه و زیادى مال ، خوددارى از زیاده گویى ; بدون تردید تحقق عملى اش و عینیت دادنش در عرصه ى حیات ، بدون مبارزه با تمایلات و خواسته هاى بى محاسبه ى نفس امکان پذیر نیست . کسى که با جاذبه هاى شیطانى امور دنیایى و مادى ، و با هواى نفس و شهوات بى در و پیکر ، براى تحقق واقعیات اخلاقى و عملى مبارزه مى کند ، دست به جهاد اکبر زده و بدون شک از سود سرشارى که خداوند و انبیا و امامان وعده داده اند بهره مند خواهد شد .
