بـي شـك وجـود تضادها يعني نيروهاي مخالف پويندگان راه حق را در رسيدن به تكامل وآماده مي سازد . دانـشمندان جامعه شناس معتقدند كه يكي از عوامل پيشرفت ملتها و جامعه ها اينست كه در برابر نـيـروهـاي مـخـالف واقع مي شوند و ناگزيرند براي حفظ موجوديت خود تلاش كنند و در نتيجه نيروهاي ذاتي آنان در راه پيشرفت و اعتلا به حركت در مي آيد . به عكس يكي از مهمتري عوامل عقب افتادگي اينست كه ملتي در يك محيط آرام و بدون دردسر و تضادها زندگي كند و مجبور نباشد براي وضعي بهتر تكاپو نمايد . ايـن تـضـادهـاسـت كه طرفداران حق و حقيقت را وادار مي كند براي استقرار عدالت و ريشه كن ساختن مظاهر فساد و بدبختي بكوشند , شاهد اين موضوع آنستكه در ميان مسائل علمي و مذهبي مساله ايكه مخالف بيشتري داشته كاملتر بحث شده است , به عكس مسائلي كه مخالف نداشته غالبا به اجمال و ابهام خود باقي مانده است . همچنين دانشمندان طبيعي معتقدند كه اگر ميكروبهاي مضر از راههاي مختلف وارد بدن انسان نـمي شدند و سلولهاي بدن با هجوم دائمي به آنها به فعاليت نمي پرداختند جسم انسان هرگز نمو كنوني را نداشت . ايـن را نـيـز مـي دانـيـم كـه بـراي افزايش مقاومت و مصونيت بدن در برابر بيماريهاي مختلف از ميكروبهاي همان بيماري استفاده مي شود يعني ميكروب ضعيف شده را به بدن تزريق مي كنند تا گـلبولهاي سفيد خود در برابر هجوم ميكروبها واكنش نشان دهند ,اين واكنش همان مصونيت و مقاومت در برابر بيماري است . مـثـالـهـاي اجـتـماعي نيز براي اين موضوع فراوان است مثلا مي دانيم كه شخصيت هاي برجسته سياسي , نظامي و اقتصادي همواره در كوران مبارزات رشد مي يابند . كوتاه كلام آنكه تضادها در هر صورت رمز تكامل و ترقي است به شرطي كه به صورت صحيح از آن بهره برداري شود . بـنـابراين وجود تضادها نه تنها باعث بدبختي نيست بلكه عامل بسيار موثري براي تكامل انسان به حساب مي آيد . و اما شيطان در انتخاب مسير غلطي كه در پيش گرفته هيچگونه اجباري نداشته بلكه مانند بشر در تـعـيـين سرنوشت خود آزاد آفريده شده است , ولي با اينهمه وجود اوبه عنوان يك عامل تضاد مي تواند مورد استفاده قرار گيرد و ما مي توانيم با مقاومت در برابر وسوسه هاي او بر نيروي ايمان و فضيلت و ارزش هاي خود بيفزاييم , چون مي دانيم شيطان و نيروهاي مخالف ما را به فساد مجبور نمي كنند بلكه تنها در برابرپيامبران طرح مخالف مي دهند كه بشر مي تواند با نيروي عقل و ايمان و راهـنـمـايـيـهـاي پـيـامـبـران بـر آنها پيروز شود و راه صحيح را انتخاب كند , از اين نظر است كه مي گوييم وجود تضادها براي تكامل يافتن انسانها مفيد و لازم است .
منبع : پاسخگو
