رعایت حقوق خدمتکار

رسول خدا (صلى الله علیه وآله وسلم) فرمود :مَا زَالَ جَبرَئِیلُ یُوصِینِى بِالمَمَالِیکِ حَتّى ظَنَنْتُ انَّه سَیَجْعَلُ لَهُم وَقْتاً اذا بَلَغُوا ذَلِکَ الوَقتَ اُعتِقُوا(2) . پیوسته جبرئیل مرا به غلامان و کنیزان و خدمتکاران و زیردستان سفارش مى کرد تا جایى که گمان کردم براى آنان وقت معینى قرار مى دهد که چون آن وقت برسد آزاد مى شوند .ابوذر (رحمه الله) مى گوید : از رسول خدا (صلى الله علیه وآله وسلم) شنیدم که مى فرمود :اطعِمُوهُم مِمّا تَاکُلُونَ والبِسُوهُم مِمّا تَلبِسُون(3) . به خدمتکاران و زیردستان از آنچه خود مى خورید بخورانید و از آنچه خود مى پوشید بپوشانید .امام باقر (علیه السلام) فرمود :اربعٌ مَن کُنَّ فِیهِ بَنَى اللهُ لَهُ بَیتاً فِى الجَنَّهِ : مَن آوَى الیَتِیمِ ، وَرَحِمَ الضَّعیفِ ، وَاشفَقَ عَلَى وَالِدَیهِ ، وَرَفَقَ بِمَملُوکِهِ(4) .
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1 ـ علل الشرایع : 2 / 479 ، حدیث 2 ; بحار الانوار : 71 / 74 ، باب 2 ، حدیث 66 .
2 ـ امالى صدوق : 427 ، المجلس السادس والستون ، حدیث 1 ; بحار الانوار : 71 / 139 ، باب 4 ، حدیث 1 .
3 ـ مشکاه الانوار : 178 ، الفصل الثانى و العشرون ; بحار الانوار : 71 / 140 ، باب 4 ، حدیث 5 .
4 ـ ثواب الاعمال : 133 ; بحار الانوار : 71 / 140 ، باب 4 ، حدیث 6 .
چهار خصلت است در هرکس باشد خدا براى او خانه اى در بهشت بنا مى کند : پناه دادن به یتیم ، و رحمت آوردن به ناتوان ، و مهربانى به پدر و مادر ، و مداراى با مملوک و خدمتکار .ابوذر (رحمه الله) مى گوید : از رسول خدا (صلى الله علیه وآله وسلم) شنیدم که مى فرمود :اخوَانُکُم جَعَلَهُمُ اللهُ تَحتَ ایدیکُم ، فَمَن کَانَ اخُوهُ تَحتَ یَدهِ فَلْیُطْعِمْهُ مِمَّا یَاکُلُ ، وَلْیَکْسُهُ مِمّا یَلْبِسُ ، وَلاَ یُکَلِّفْهُ مَا یَغْلِبُهُ ، فان کَلَّفَهُ ما یَغْلِبُهُ فَلیَعنِهُ(1) . غلامان و ممالیک و خدمتکاران برادران دینى شما هستند که خدا آنان را زیردست شما قرار داده است ، پس کسى که برادر دینى اش زیردست اوست باید از آنچه خود مى خورد به او بخوراند و از آنچه خود مى پوشد به او بپوشاند ، و او را به آنچه او را به زحمت مى اندازد تکلیف نکند و اگر تکلیف کرد لازم است به او کمک دهد