شب زنده‏دارى نعمت با عظمت شب

شب از اعظم نعمت هاى الهى است كه با تمام منافعش به بندگان عنايت شده است .
خلوت شب براى عارفان و عاشقان و عابدان وساجدان از بهترين ساعات روزگار است  بسيارى از اوليا و عاشقان با مركب شب به مقام قرب و ميدان وصال حضرت دوست رسيدند . معراج بزرگ انسان روزگار ، عقل كل ، هادى سُبل ، حضرت محمد صلى الله عليه و آله در شب بود . مهمانى خاص حضرت موسى در كوه طور ، در پيشگاه حضرت دوست در چهل شب بود .  نزول قرآن مجيد در شب قدر بود و بسيارى از اتفاقات الهيّه و ريزش فيوضات ربانيه در شب بود .
به قول عارف واله ، حافظ شيراز در معنويت شب :
•دوش وقت سحر از غصه نجاتم دادند
 بى خود از شعشعه پرتو ذاتم كردند
 چه مبارك سحرى بود و چه فرخنده شبى
 اين همه شهد و شكر كز سخنم مى ريزد
 همت حافظ و انفاس سحر خيزان بود
 كه زبند غم ايام نجاتم دادند
•وندر آن ظلمت شب آب حياتم دادند
 باده از جام تجلى صفاتم دادند
 آن شب قدر كه اين تازه براتم دادند
 اجر صبريست كز آن شاخ نباتم دادند
 كه زبند غم ايام نجاتم دادند
قرآن مجيد براى شب بيداران ارزشى بس بلند قائل است و بيدارى شب را براى عبادت از علائم عاشقان و والهان و عابدان و متصفان به محبت محبوب حقيقى عالم مى داند . أَمَّنْ هُوَ قَانِتٌ آنَاءَ اللَّيْلِ سَاجِداً وَقَائِماً يَحْذَرُ الآخِرَةَ وَيَرْجُوا رَحْمَةَ رَبِّهِ قُلْ هَلْ يَسْتَوِى الَّذِينَ يَعْلَمُونَ وَالَّذِينَ لاَ يَعْلَمُونَ إِنَّمَا يَتَذَكَّرُ أُولُوا الأَلْبَابِ .
[ آيا چنين انسان كفران كننده اى بهتر است ] يا كسى كه در ساعات شب به سجده و قيام و عبادتى خالصانه مشغول است ، از آخرت مى ترسد و به رحمت پروردگارش اميد دارد ؟ بگو : آيا كسانى كه معرفت و دانش دارند و كسانى كه بى بهره از معرفت و دانش اند ، يكسانند ؟ فقط خردمندان متذكّر مى شوند .  بسيارى از مفسران عقيده دارند ، اين آيت در شأن آنان كه شب را به عبادت دوست مشغولند ، نازل شده است . إِنَّ الْمُتَّقِينَ فِى جَنَّاتٍ وَعُيُونٍ * آخِذِينَ مَا آتَاهُمْ رَبُّهُمْ إِنَّهُمْ كَانُوا قَبْلَ ذلِكَ مُحْسِنِينَ * كَانُوا قَلِيلاً مِنَ اللَّيْلِ مَا يَهْجَعُونَ .
بى ترديد پرهيزكاران در بهشت ها و چشمه سارهايند . * آنچه را پروردگارشان به آنان عطا كرده دريافت مى كنند ؛ زيرا كه آنان پيش از اين همواره نيكوكار بودند . * آنان اندكى از شب را مى خوابيدند [ و بيشتر آن را به عبادت و بندگى مى گذراندند . ]