منافع ديگر نماز

 منابع مقالہ : کتاب عرفان اسلامى  ج 5  نوشتہ : حضرت آیت اللہ حسین انصاریان

قرآن مجيد بار ديگر براى كمك گيرى از استقامت و نماز براى حل مشكلات مى فرمايد:

[يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اسْتَعِينُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاةِ إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابِرِينَ ] «1».

اى اهل ايمان از صبر و نماز [براى حل مشكلات خود و پاك ماندن از آلودگى ها و رسيدن به رحمت حق ] كمك بخواهيد؛ زيرا خدا با صابران است.

و در جاى ديگر در عظمت سود نماز مى فرمايد:

[اتْلُ ما أُوحِيَ إِلَيْكَ مِنَ الْكِتابِ وَ أَقِمِ الصَّلاةَ إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهى عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْكَرِ] «2».

آنچه را از اين كتاب به تو وحى شده است، بخوان و نماز را برپا دار، يقيناً نماز از كارهاى زشت، و كارهاى ناپسند باز مى دارد.

بدون شك بين نمازگزاران واقعى و حتى آنان كه با نماز برخوردى عادى دارند، ولى تا اندازه اى شرايط ظاهرى آن را رعايت مى كنند و بين بى نمازان و سبك انگاران نماز، در تمام برنامه هاى ظاهرى و باطنى فرق است.

نمازگزار به خاطر وجوب نمازهاى يوميه ناچار است از تمام آلودگى هاى ظاهر و در حدى از آلودگى هاى باطن خود را حفظ كند، ولى بى نماز خود را ملزم به رعايت بهداشت و ترك بسيارى از گناهان نمى داند.

نمازگزار به خاطر آب وضو يا غسل يا خاك تيمم و به خاطر لباس و مكان، ناچار است از محرمات و لگدكوب كردن حق مردم چشم بپوشد و در حقيقت خود را از فحشا و منكرات ظاهرى و باطنى حفظ كند، اما بى نماز خود را ملزم به اين امور نمى داند.

نمازگزار علم دارد كه خداوند مهربان نماز احدى را با آب حرام، لباس حرام، مكان حرام، روح بى تقوا قبول نمى كند، از اين جهت بر خود لازم مى بيند كه پاكى ظاهر و باطن را حفظ كرده و در صراط مستقيم الهى ثابت و پايدار بماند.

البته، اين نكته در تمام عبادات و واقعيت هاى اسلامى ملاحظه شده، به اين معنى كه اسلام، قسمت مهمى از عبادات را جهت حفظ حقوق مردم و رام شدن نفس سركش و طبيعى ماندن اميال و غرائز و حالات و شهوات قرار داده است.

البته يك دين جامع و كامل بايد چنين باشد، خودخواهى منشأ تمام مفاسد است، بايد در مرحله اول ريشه عموم بيمارى هاى روحى را چاره كرد، هم چنان كه اساس همه ترقيات معنوى و روحى و اصلاحات فردى و اجتماعى، خداشناسى و خداپرستى است و خودخواه و خودپرست، نمى تواند خداجوى و خداپرست باشد؛ پس اميد صلاح و اصلاح تا زمانى كه در چاه خودپرستى است نبايد از او داشت!

نماز، علاج خودپرستى

نماز- كه جامع بسيارى از عبادات است- از جمله علل علاج خودپرستى و هواپرستى است. نمازگزار واقعى خدا را دوست دارد و خدا هم او را دوست دارد؛ آيا دوستى خدا با خودخواهى و افراط در حب مال و جاه كه اصل هر گناه و خطايى است قابل جمع است؟

نمازگزار در نمازش خدا را به دو صفت رحمان و رحيم مى ستايد، اگر از نمازش غافل نباشد قهراً در مقام كسب اين صفت الهى و تخلق به اخلاق خدايى خواهد كوشيد و مهربان ترين مردم خواهد شد و از سنگ دلى و بى رحمى و بى مهرى پاك خواهد ماند.

نمازگزار واقعى مى داند كه خداوند در سوره مؤمنون خطاب به پيامبران فرموده كه:

اول از مال حلال و پاك بخوريد، سپس به عبادت قيام كنيد «3».

نمازگزار مى داند كه پيامبر عزيز اسلام صلى الله عليه و آله فرموده:

خداوند را بر فضاى بيت المقدس فرشته اى است كه هر شب ندا مى كند: هر كس از مال حرام بخورد، واجب و مستحبى از او قبول نمى شود «4».

و مى داند كه پيامبر صلى الله عليه و آله فرموده:

كسى كه لباسى را به ده درهم خريده و در پول آن لباس درهمى از حرام باشد، خداوند در آن لباس نماز را نخواهد پذيرفت «5».

نمازگزار مى داند كه امام صادق عليه السلام فرمود:

كسى كه دوست دارد بداند نمازش قبول شده يا نه؟ ببيند آيا نمازش او را از فحشا و منكرات باز مى دارد يانه، به اندازه اى كه نمازش توان نگهدارى نمازگزار را از آلودگى ها داشته باشد، مورد قبول است «6».

ملت نمازگزار، ملتى پاك و كشور با نماز، كشورى است نمونه، در آن مملكتى كه همه اهل نمازند از دزدى و غارت و چپاول خبرى نيست، در آن مرز و بوم كه مردمش در رابطه با نمازند از دادگسترى هاى عريض و طويل و عرض حال هاى بى محتوا و پرونده هاى جنايى و جزايى اثرى نيست، در آن آب و خاك كه نماز سايه افكن است، از نزاع و جنگ و جدل و طلاق هاى فراوان و شكايات مردم و فحشا و منكرات سراغى نگيريد.

كشور با نماز چرا براى حفظ مال و ناموس مردم احتياج به ادارات و مأموران با آن همه خرج گزاف داشته باشد؟ اگر همه ملت به حقيقت اهل نماز باشند زندان و زندانى براى چه؟ در ميان ملت با نماز، كسى از كسى آزار نمى بيند، بدهكار مال مردم را مى دهد و طلبكار از دست بدهكار آسايش و امنيت دارد.

عاشق نماز در حقيقت عاشق خداست و عاشق خدا، امر مولا را به كيفيتى كه مولا از او خواسته اجرا مى كند.

راستى نماز، عالى ترين محرك انسان به سوى حقايق و واقعيت ها است و سودى كه در دنيا و آخرت از نماز به آدمى مى رسد از برنامه ديگر متوجه انسان نيست.

تاريخ حيات نمازگزاران، تاريخ پر نور، پر حقيقت، پر منفعت و پر سودى است و آنان كه حقيقت توحيد را يافته بودند و حفظ آن را در گرو عمل صالح مى دانستند، عاشقانه با نماز برخورد داشتند و در احوالات آن بزرگواران آمده كه اى كاش همه عالم يك شب بود و آن شب را به نماز سپرى مى كردند!!

پی نوشت ها:

______________________________

(1)- سوره بقره (2): 153.

(2)- عنكبوت (29): 45.

(3)- مؤمنون (23): 51.

(4)- محجة البيضاء: 3/ 204، كتاب الحلال والحرام.

(5)- محجة البيضاء: 3/ 204، كتال الحلال والحرام.

(6)- بحار الأنوار: 16/ 204، باب 9.