وسائل هدايت - جلسه هجدهم (2) - (متن کامل + عناوین)

همسر، روزى مقدر شده

يك نفر به پيغمبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله عرض كرد: دعا كن پدر و مادر آن دختر رضايت بدهند كه دختر را به من بدهند.

فرمود: من چنين دعايى نمى‏كنم، گفت: چرا يا رسول الله؟ فرمود: زن و شوهر را پروردگار از اول طرحش را ريخته كه چه كسى به چه كسى برسد، با دعا عوض شدنى نيست، برو.

روزى هم همين است؛ يك ميليون روزى كرده كه از اول عمر تا آخر به اين آقا برسد، اين آقا مى‏رود و دويست تومان ربا برمى‏دارد، صد تومان مى‏دزدد، هزار تومان غصب مى‏كند، به مقدارى كه از حرام برمى‏دارد، پروردگار مى‏فرمايد: از يك ميليون او كم كنيد، دويست تومان حرام خورده، هشتصد تومان از دفتر من به او بدهيد، دويست تومان آن را از حرام برداشته است. وسط راه اگر باز هم از حرام برداشت كرد، باز خدا مى‏فرمايد از حلال او كم كنيد.

1 ـ و قال عليه‏السلام إن الرزق يطلب العبد كما يطلبه أجله

و قال عليه‏السلام لو أن أحدكم فر من رزقه لتبعه كما تبعه الموت

جامع الأخبار: 108؛ بحار الأنوار: 100/33، باب 2، حديث 62؛ «قَالَ رَسُولُ االلَّهِ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله الرِّزْقُ يَطْلُبُ الْعَبْدَ أَشَدَّ مِنْ أَجَلِهِ.»

هم چنين در همان صفحه آمده: «قَالَ عليه‏السلام لَوْ أَنَّ أَحَدَكُمْ فَرَّ مِنْ رِزْقِهِ لَتَبِعَهُ كَمَا تَبِعَهُ الْمَوْتُ.»

و نيز آمده: «قَالَ عليه‏السلام لاِءَبِي ذَرٍّ لَوْ أَنَّ ابْنَ آدَمَ فَرَّ مِنْ رِزْقِهِ كَمَا يَفِرُّ مِنَ الْمَوْتِ لاَءَدْرَكَهُ رِزْقُهُ كَمَا يُدْرِكُهُ الْمَوْت.»

وجوب كسب حلال در روايات

زن و بچه‏دارها! گوش كنيد! دنبال طلب حلال رفتن عين نماز و روزه و حج و جهاد، واجب شرعى است. دنبال پول حلال رفتن واجب است.

رسول خدا صلى‏الله‏عليه‏و‏آله مى‏فرمايد:

« طلبُ الحلالِ فريضةٌ على كل مسلمٍ و مسلمة »⁽¹⁾

فريضه از واجب مقدارى مقامش بالاتر است.

روايت ديگر:

« طلبُ الحلال واجبٌ على كل مسلم »⁽²⁾

روايت قبلى «مسلمة» هم داشت، يعنى خانم‏ها هم اگر بخواهند درآمد داشته باشند، واجب است دنبال درآمد حلال بروند. خدا حق به آنها داده كه درآمد داشته باشند. خانمى كه درآمد دارد و درآمدش هم مشروع است. حالا از پدرش ارث رسيده، اجاره خانه يا اجاره زمين مى‏گيرد، طلا از مادرش به او رسيده، هنر خياطى يا مامائى دارد، پولى كه زن در مى‏آورد، ملك خودش است، شوهر هيچ حقى به آن مالى كه زن كسب كرده ندارد.

بله، خانم مى‏تواند شوهرش را صدا كند و از باب محبت و عشق و رفاقت بگويد: شنيدم چهل هزار تومان بدهكار هستى و ندارى كه بدهى، اين پول مال

1 ـ جامع الأخبار: 139؛ بحار الأنوار: 100/9، باب 1، حديث 35؛ «قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله طَلَبُ الْحَلاَلِ فَرِيضَةٌ عَلَى كُلِّ مُسْلِمٍ وَ مُسْلِمَة.»

2 ـ كنز العمال، المتقى الهندى: 4/5 ـ 6، حديث 9204 ؛ «طلب الحلال واجب على كل مسلم.»

خودم است، ولى مال تو.

يا مى‏تواند بگويد: به شما قرض مى‏دهم و در آينده به من پس بده. زن مالك كسب خود است، كارى به شوهر ندارد.

باز وجود مقدس رسول خدا صلى‏الله‏عليه‏و‏آله مى‏فرمايد:

« طلبُ الحلال جهادٌ »⁽¹⁾

رفتن به دنبال مال حلال، مانند جهاد در راه خدا است.

بخش اول تعبير خدا راجع به پول بود، بخش دوم روزى شما از حلال است، بخش سوم طلب حلال واجب است.

وسعت در روزى

اما بخش چهارم؛ اگر كسى بخواهد وضع ماليش خوب بشود، پولدار بشود، وسعت در رزق پيدا كند، برايش از زمين و آسمان بركت و مال ببارد، آيا راهى دارد؟ يا پروردگار رقم زده كه اين آقا تا آخر عمرش بايد آستين پاره و كفش كهنه باشد.

رسول خدا و ائمه عليهم‏السلام مى‏فرمايند: اضافه كردن مال، و روزى را گسترده كردن راه دارد. راهش را نشانتان بدهم؟

من دو سه تا از اين جاده‏ها را طى كرده‏ام و حق بودنش برايم عملاً ثابت شده است:

« من حسُن برَّهُ اهل بيتِه زيد فى رزقه »⁽²⁾

1 ـ كنز العمال، المتقى الهندى: 4/5 ـ 6، حديث 9205؛ «طلب الحلال جهاد.»

2 ـ بحار الأنوار: 71/104، باب 3؛ «قَالَ مَنْ حَسُنَ بِرُّهُ بِأَهْلِ بَيْتِهِ زِيدَ فِي رِزْقِه.»

اگر مى‏خواهيد رزقتان زياد بشود، با زن و بچه خود خيلى خوشرفتار باشيد. اين خودش به رزق و روزى شما اضافه مى‏كند.

اگر مى‏خواهيد خداوند به شما وسعت رزق بدهد، با زن و بچه خود خيلى مهربان باشيد و خوبى كنيد و نيكوكار باشيد.

امام صادق عليه‏السلام مى‏فرمايد:

« إن البِرّ يزيدُ فى الرزق »⁽¹⁾

اگر دلتان مى‏خواهد روزى شما زياد بشود تا مى‏توانيد كار خير كنيد.

اميرالمؤمنين عليه‏السلام مى‏فرمايد:

« فى سعة الأخلاقِ كنوزُ الأرزاق »⁽²⁾

اگر مى‏خواهيد روزيتان زياد بشود خوش خُلق بشويد. اين يك واقعيتى است.

اميرالمؤمنين عليه‏السلام مى‏فرمايد:

« مواساة الأخ فى الله يزيدُ فى الرزق »⁽³⁾

اگر مى‏خواهيد روزى شما زياد بشود كمبودهاى برادران دينى خود را تأمين كنيد، روزى شما زياد مى‏شود.

1 ـ الزهد: 33، باب 5، ذيل حديث 87؛ بحار الأنوار: 71/81، باب 2؛ «إِنَّ الْبِرَّ يَزِيدُ فِي الرِّزْق.»

2 ـ غرر الحكم: 255، حديث 5383؛ «في سعة الأخلاق كنوز الأرزاق.»

3 ـ الخصال: 504/2، حديث 2؛ وسائل الشيعة: 15/347، باب 49، حديث 20704؛ «. . . صِلَةُ الرَّحِمِ تَزِيدُ فِي الرِّزْقِ وَ كَسْحُ الْفِنَاءِ يَزِيدُ فِي الرِّزْقِ وَ مُوَاسَاةُ الاْءَخِ فِي اللَّهِ يَزِيدُ فِي الرِّزْقِ وَ الْبُكُورُ فِي طَلَبِ الرِّزْقِ يَزِيدُ فِي الرِّزْقِ وَ الاِسْتِغْفَارُ يَزِيدُ فِي الرِّزْقِ وَ اسْتِعْمَالُ الاْءَمَانَةِ يَزِيدُ فِي الرِّزْقِ وَ قَوْلُ الْحَقِّ يَزِيدُ فِي الرِّزْقِ وَ إِجَابَةُ الْمُوءَذِّنِ تَزِيدُ فِي الرِّزْق . . . .»

كليد وسعت روزى

امين بودن

اميرالمؤمنين عليه‏السلام مى‏فرمايد:

« استعمال الأمانة يزيد فى الرزق »

اگر مى‏خواهيد روزى شما زياد بشود امين باشيد.

دعا در حق برادر مؤمن

امام باقر عليه‏السلام مى‏فرمايد:

« عليك بالدعاء لإخوانك بظهر الغيب فأنّه يهيل الرزق »⁽¹⁾

اگر مى‏خواهيد روزى شما عين باران بريزد در غياب برادرانت و پشت سر مردم برايشان دعا كن. در خانه خدا رفتى، به مردم دعا كن، روزيت زياد مى‏شود.

دائم الوضوء بودن

به پيغمبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله گفت:

« أُحبُّ أن يُوسّعَ علىَّ فى الرّزق »⁽²⁾

دلم مى‏خواهد وضع ماليم خوب بشود، رسول خدا صلى‏الله‏عليه‏و‏آله فرمود:

1 ـ وسائل الشيعة: 7/108، باب 41، حديث 8870؛ «عَنْ حُمْرَانَ بْنِ أَعْيَنَ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ عليه‏السلام فِي حَدِيثٍ قَالَ عَلَيْكَ بِالدُّعَاءِ لاِءِخْوَانِكَ بِظَهْرِ الْغَيْبِ فَإِنَّهُ يَهِيلُ الرِّزْقَ يَقُولُهَا ثَلاَثاً.»

2 ـ كنز العمال، المتقى الهندى: 16/128 ـ 129؛ «فقال: أحب أن يوسع على في الرزق، قال؛ «ص.»: دم على الطهارة يوسع عليك في الرزق.»

« دُم على الطهارة يوسّع عليك فى الرزق »

هميشه با وضو باش، خدا از آدم با وضو خوشش مى‏آيد، روزيش را زياد مى‏كند. اين هم تجربه شده است.

صدقه و نيت پاك

اميرالمؤمنين عليه‏السلام مى‏فرمايد: اگر مى‏خواهيد روزى شما زياد بشود، صدقه بدهيد. هر روز يك چيزى از جيب خود صدقه بدهيد.⁽¹⁾

اميرالمؤمنين عليه‏السلام مى‏فرمايد: اگر مى‏خواهيد روزى شما زياد بشود، نيتتان را پاك كرده، نسبت به همه، نيتتان خوب باشد.⁽²⁾

ما پنجاه شصت سال بايد به زن و بچه خود نان بدهيم، بايد از حلال نان بدهيم، در نان دادن به زن و بچه نبايد سخت بگيريم. فرداى قيامت كل درآمدى كه ما براى زن و بچه داشتيم، جوابش را ما تنها بايد بدهيم، به زن و بچه ربطى ندارد.

همسران مددكار شوهر در كسب حلال

مرحوم فيض، چهارصد سال قبل از زمان خودشان نقل مى‏كنند:

زنانى را مى‏شناختم، يا برايم گفته‏اند، هر روز صبح، صبحانه را كه به بچه‏ها و شوهر مى‏دادند، بعد شوهرشان كه لباس مى‏پوشيد كه به بازار برود، تا درِ خانه دنبال

1 ـ نهج البلاغه: حكمت 137؛ «وَ قَالَ عليه‏السلام اسْتَنْزِلُوا الرِّزْقَ بِالصَّدَقَةِ.»

2 ـ الحكم الزاهرة با ترجمه انصارى: 635، كنز الفوائد: 291؛ أعلام‏الدين: 161؛ «عن امير الموءمنين عليه‏السلام انه قال: من حسنت نيّته زيد في رزقه.»

منية المريد: 160، في التوكل على الله تعالى و الاعتماد؛ «و كفاه مئونة الرزق إن أحسن النية و أخلص العزيمة.»

شوهرشان مى‏آمدند و او را بدرقه مى‏كردند، دست شوهر را مى‏گرفتند، مى‏گفتند: آقا! من خودم و پسرها و دخترهايم را در يك چهارچوبى گذاشته‏ام كه با نان خالى، با پيراهن كرباس، با دست بى‏النگو، با گوش بى‏گوشواره، با سينه بدون گردنبند مى‏توانيم بسازيم. در مغازه كه مى‏روى خودت را دچار حيله، خدعه، كم‏فروشى، ربا، دزدى و حرام نكنى! و گردن ما بياندازى و بگويى: شب مى‏خواهم به خانه بروم، زنم فلان چيز مى‏خواهد، دخترم فلان چيز را مى‏خواهد، اگر يك درهم از حرام برداشتى و گردن ما انداختى، ما در روز قيامت در دادگاه خدا گردن نخواهيم گرفت. بيرون مى‏روى، حلال بياور! ما مى‏خواهيم نماز بخوانيم، روزه بگيريم.

چنين مردى كه صبح از خانه بيرون مى‏رود، در نيتش است كه براى زن و بچه‏ام نان حلال ببرم.

طلب روزى حلال، نُه قسمت از ده قسم عبادت

رسول خدا صلى‏الله‏عليه‏و‏آله مى‏فرمايد:

« العبادةُ عشرة أجزاءٍ، تسعةُ أجزائه فى طلب الحلال »⁽¹⁾

كل عبادات در اسلام ده قسمت است، نُه قسمت آن همان حركت مرد براى به دست آوردن روزى حلال است. دهمى هم نماز و روزه و جهاد و حج و امر به معروف و نهى از منكر است.

ادامه دارد . . .