
وسائل هدايت - جلسه هجدهم (2) - (متن کامل + عناوین)
همسر، روزى مقدر شده
يك نفر به پيغمبر صلىاللهعليهوآله عرض كرد: دعا كن پدر و مادر آن دختر رضايت بدهند كه دختر را به من بدهند.
فرمود: من چنين دعايى نمىكنم، گفت: چرا يا رسول الله؟ فرمود: زن و شوهر را پروردگار از اول طرحش را ريخته كه چه كسى به چه كسى برسد، با دعا عوض شدنى نيست، برو.
روزى هم همين است؛ يك ميليون روزى كرده كه از اول عمر تا آخر به اين آقا برسد، اين آقا مىرود و دويست تومان ربا برمىدارد، صد تومان مىدزدد، هزار تومان غصب مىكند، به مقدارى كه از حرام برمىدارد، پروردگار مىفرمايد: از يك ميليون او كم كنيد، دويست تومان حرام خورده، هشتصد تومان از دفتر من به او بدهيد، دويست تومان آن را از حرام برداشته است. وسط راه اگر باز هم از حرام برداشت كرد، باز خدا مىفرمايد از حلال او كم كنيد.
1 ـ و قال عليهالسلام إن الرزق يطلب العبد كما يطلبه أجله
و قال عليهالسلام لو أن أحدكم فر من رزقه لتبعه كما تبعه الموت
جامع الأخبار: 108؛ بحار الأنوار: 100/33، باب 2، حديث 62؛ «قَالَ رَسُولُ االلَّهِ صلىاللهعليهوآله الرِّزْقُ يَطْلُبُ الْعَبْدَ أَشَدَّ مِنْ أَجَلِهِ.»
هم چنين در همان صفحه آمده: «قَالَ عليهالسلام لَوْ أَنَّ أَحَدَكُمْ فَرَّ مِنْ رِزْقِهِ لَتَبِعَهُ كَمَا تَبِعَهُ الْمَوْتُ.»
و نيز آمده: «قَالَ عليهالسلام لاِءَبِي ذَرٍّ لَوْ أَنَّ ابْنَ آدَمَ فَرَّ مِنْ رِزْقِهِ كَمَا يَفِرُّ مِنَ الْمَوْتِ لاَءَدْرَكَهُ رِزْقُهُ كَمَا يُدْرِكُهُ الْمَوْت.»
وجوب كسب حلال در روايات
زن و بچهدارها! گوش كنيد! دنبال طلب حلال رفتن عين نماز و روزه و حج و جهاد، واجب شرعى است. دنبال پول حلال رفتن واجب است.
رسول خدا صلىاللهعليهوآله مىفرمايد:
« طلبُ الحلالِ فريضةٌ على كل مسلمٍ و مسلمة »(1)
فريضه از واجب مقدارى مقامش بالاتر است.
روايت ديگر:
« طلبُ الحلال واجبٌ على كل مسلم »(2)
روايت قبلى «مسلمة» هم داشت، يعنى خانمها هم اگر بخواهند درآمد داشته باشند، واجب است دنبال درآمد حلال بروند. خدا حق به آنها داده كه درآمد داشته باشند. خانمى كه درآمد دارد و درآمدش هم مشروع است. حالا از پدرش ارث رسيده، اجاره خانه يا اجاره زمين مىگيرد، طلا از مادرش به او رسيده، هنر خياطى يا مامائى دارد، پولى كه زن در مىآورد، ملك خودش است، شوهر هيچ حقى به آن مالى كه زن كسب كرده ندارد.
بله، خانم مىتواند شوهرش را صدا كند و از باب محبت و عشق و رفاقت بگويد: شنيدم چهل هزار تومان بدهكار هستى و ندارى كه بدهى، اين پول مال
1 ـ جامع الأخبار: 139؛ بحار الأنوار: 100/9، باب 1، حديث 35؛ «قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلىاللهعليهوآله طَلَبُ الْحَلاَلِ فَرِيضَةٌ عَلَى كُلِّ مُسْلِمٍ وَ مُسْلِمَة.»
2 ـ كنز العمال، المتقى الهندى: 4/5 ـ 6، حديث 9204 ؛ «طلب الحلال واجب على كل مسلم.»
خودم است، ولى مال تو.
يا مىتواند بگويد: به شما قرض مىدهم و در آينده به من پس بده. زن مالك كسب خود است، كارى به شوهر ندارد.
باز وجود مقدس رسول خدا صلىاللهعليهوآله مىفرمايد:
« طلبُ الحلال جهادٌ »(1)
رفتن به دنبال مال حلال، مانند جهاد در راه خدا است.
بخش اول تعبير خدا راجع به پول بود، بخش دوم روزى شما از حلال است، بخش سوم طلب حلال واجب است.
وسعت در روزى
اما بخش چهارم؛ اگر كسى بخواهد وضع ماليش خوب بشود، پولدار بشود، وسعت در رزق پيدا كند، برايش از زمين و آسمان بركت و مال ببارد، آيا راهى دارد؟ يا پروردگار رقم زده كه اين آقا تا آخر عمرش بايد آستين پاره و كفش كهنه باشد.
رسول خدا و ائمه عليهمالسلام مىفرمايند: اضافه كردن مال، و روزى را گسترده كردن راه دارد. راهش را نشانتان بدهم؟
من دو سه تا از اين جادهها را طى كردهام و حق بودنش برايم عملاً ثابت شده است:
« من حسُن برَّهُ اهل بيتِه زيد فى رزقه »(2)
1 ـ كنز العمال، المتقى الهندى: 4/5 ـ 6، حديث 9205؛ «طلب الحلال جهاد.»
2 ـ بحار الأنوار: 71/104، باب 3؛ «قَالَ مَنْ حَسُنَ بِرُّهُ بِأَهْلِ بَيْتِهِ زِيدَ فِي رِزْقِه.»
اگر مىخواهيد رزقتان زياد بشود، با زن و بچه خود خيلى خوشرفتار باشيد. اين خودش به رزق و روزى شما اضافه مىكند.
اگر مىخواهيد خداوند به شما وسعت رزق بدهد، با زن و بچه خود خيلى مهربان باشيد و خوبى كنيد و نيكوكار باشيد.
امام صادق عليهالسلام مىفرمايد:
« إن البِرّ يزيدُ فى الرزق »(1)
اگر دلتان مىخواهد روزى شما زياد بشود تا مىتوانيد كار خير كنيد.
اميرالمؤمنين عليهالسلام مىفرمايد:
« فى سعة الأخلاقِ كنوزُ الأرزاق »(2)
اگر مىخواهيد روزيتان زياد بشود خوش خُلق بشويد. اين يك واقعيتى است.
اميرالمؤمنين عليهالسلام مىفرمايد:
« مواساة الأخ فى الله يزيدُ فى الرزق »(3)
اگر مىخواهيد روزى شما زياد بشود كمبودهاى برادران دينى خود را تأمين كنيد، روزى شما زياد مىشود.
1 ـ الزهد: 33، باب 5، ذيل حديث 87؛ بحار الأنوار: 71/81، باب 2؛ «إِنَّ الْبِرَّ يَزِيدُ فِي الرِّزْق.»
2 ـ غرر الحكم: 255، حديث 5383؛ «في سعة الأخلاق كنوز الأرزاق.»
3 ـ الخصال: 504/2، حديث 2؛ وسائل الشيعة: 15/347، باب 49، حديث 20704؛ «. . . صِلَةُ الرَّحِمِ تَزِيدُ فِي الرِّزْقِ وَ كَسْحُ الْفِنَاءِ يَزِيدُ فِي الرِّزْقِ وَ مُوَاسَاةُ الاْءَخِ فِي اللَّهِ يَزِيدُ فِي الرِّزْقِ وَ الْبُكُورُ فِي طَلَبِ الرِّزْقِ يَزِيدُ فِي الرِّزْقِ وَ الاِسْتِغْفَارُ يَزِيدُ فِي الرِّزْقِ وَ اسْتِعْمَالُ الاْءَمَانَةِ يَزِيدُ فِي الرِّزْقِ وَ قَوْلُ الْحَقِّ يَزِيدُ فِي الرِّزْقِ وَ إِجَابَةُ الْمُوءَذِّنِ تَزِيدُ فِي الرِّزْق . . . .»
كليد وسعت روزى
امين بودن
اميرالمؤمنين عليهالسلام مىفرمايد:
« استعمال الأمانة يزيد فى الرزق »
اگر مىخواهيد روزى شما زياد بشود امين باشيد.
دعا در حق برادر مؤمن
امام باقر عليهالسلام مىفرمايد:
« عليك بالدعاء لإخوانك بظهر الغيب فأنّه يهيل الرزق »(1)
اگر مىخواهيد روزى شما عين باران بريزد در غياب برادرانت و پشت سر مردم برايشان دعا كن. در خانه خدا رفتى، به مردم دعا كن، روزيت زياد مىشود.
دائم الوضوء بودن
به پيغمبر صلىاللهعليهوآله گفت:
« أُحبُّ أن يُوسّعَ علىَّ فى الرّزق »(2)
دلم مىخواهد وضع ماليم خوب بشود، رسول خدا صلىاللهعليهوآله فرمود:
1 ـ وسائل الشيعة: 7/108، باب 41، حديث 8870؛ «عَنْ حُمْرَانَ بْنِ أَعْيَنَ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ عليهالسلام فِي حَدِيثٍ قَالَ عَلَيْكَ بِالدُّعَاءِ لاِءِخْوَانِكَ بِظَهْرِ الْغَيْبِ فَإِنَّهُ يَهِيلُ الرِّزْقَ يَقُولُهَا ثَلاَثاً.»
2 ـ كنز العمال، المتقى الهندى: 16/128 ـ 129؛ «فقال: أحب أن يوسع على في الرزق، قال؛ «ص.»: دم على الطهارة يوسع عليك في الرزق.»
« دُم على الطهارة يوسّع عليك فى الرزق »
هميشه با وضو باش، خدا از آدم با وضو خوشش مىآيد، روزيش را زياد مىكند. اين هم تجربه شده است.
صدقه و نيت پاك
اميرالمؤمنين عليهالسلام مىفرمايد: اگر مىخواهيد روزى شما زياد بشود، صدقه بدهيد. هر روز يك چيزى از جيب خود صدقه بدهيد.(1)
اميرالمؤمنين عليهالسلام مىفرمايد: اگر مىخواهيد روزى شما زياد بشود، نيتتان را پاك كرده، نسبت به همه، نيتتان خوب باشد.(2)
ما پنجاه شصت سال بايد به زن و بچه خود نان بدهيم، بايد از حلال نان بدهيم، در نان دادن به زن و بچه نبايد سخت بگيريم. فرداى قيامت كل درآمدى كه ما براى زن و بچه داشتيم، جوابش را ما تنها بايد بدهيم، به زن و بچه ربطى ندارد.
همسران مددكار شوهر در كسب حلال
مرحوم فيض، چهارصد سال قبل از زمان خودشان نقل مىكنند:
زنانى را مىشناختم، يا برايم گفتهاند، هر روز صبح، صبحانه را كه به بچهها و شوهر مىدادند، بعد شوهرشان كه لباس مىپوشيد كه به بازار برود، تا درِ خانه دنبال
1 ـ نهج البلاغه: حكمت 137؛ «وَ قَالَ عليهالسلام اسْتَنْزِلُوا الرِّزْقَ بِالصَّدَقَةِ.»
2 ـ الحكم الزاهرة با ترجمه انصارى: 635، كنز الفوائد: 291؛ أعلامالدين: 161؛ «عن امير الموءمنين عليهالسلام انه قال: من حسنت نيّته زيد في رزقه.»
منية المريد: 160، في التوكل على الله تعالى و الاعتماد؛ «و كفاه مئونة الرزق إن أحسن النية و أخلص العزيمة.»
شوهرشان مىآمدند و او را بدرقه مىكردند، دست شوهر را مىگرفتند، مىگفتند: آقا! من خودم و پسرها و دخترهايم را در يك چهارچوبى گذاشتهام كه با نان خالى، با پيراهن كرباس، با دست بىالنگو، با گوش بىگوشواره، با سينه بدون گردنبند مىتوانيم بسازيم. در مغازه كه مىروى خودت را دچار حيله، خدعه، كمفروشى، ربا، دزدى و حرام نكنى! و گردن ما بياندازى و بگويى: شب مىخواهم به خانه بروم، زنم فلان چيز مىخواهد، دخترم فلان چيز را مىخواهد، اگر يك درهم از حرام برداشتى و گردن ما انداختى، ما در روز قيامت در دادگاه خدا گردن نخواهيم گرفت. بيرون مىروى، حلال بياور! ما مىخواهيم نماز بخوانيم، روزه بگيريم.
چنين مردى كه صبح از خانه بيرون مىرود، در نيتش است كه براى زن و بچهام نان حلال ببرم.
طلب روزى حلال، نُه قسمت از ده قسم عبادت
رسول خدا صلىاللهعليهوآله مىفرمايد:
« العبادةُ عشرة أجزاءٍ، تسعةُ أجزائه فى طلب الحلال »(1)
كل عبادات در اسلام ده قسمت است، نُه قسمت آن همان حركت مرد براى به دست آوردن روزى حلال است. دهمى هم نماز و روزه و جهاد و حج و امر به معروف و نهى از منكر است.
ادامه دارد . . .