منابع مقاله:
کتاب : تفسير حكيم جلد یک
نوشته : حضرت آیت الله حسین انصاریان
آب در عرصهگاه طبيعت يك دوره پايان ناپذير تبخير و ميعان را ميپيمايد.
تبخير در اقيانوسها و درياچهها و رودخانهها و غيره در اثر كارمايه حرارتى آفتاب صورت ميپذيرد و در نتيجه جذب اين كارايه حرارتى آفتاب محيط مجاور خنك تر ميگردد. وقتى هوائى كه از رطوبت اشباع شده است سرد ميشود رطوبت به صورت باران در ميآيد. هنگامى كه آب به صورت باران و يا برف از ابرهاى معلّق در فضا برسطح زمين برميگردد و در نواحى كوهستانى مينشيند به صورت رودخانهها و رودها و جويبارها و چشمه سارها و قناتها جريان پيدا ميكند و در مجاور خود و نيز در مسيرهائى كه جارى است زمينهاى مستعد را جهت كشاورزى و باغ دارى و پرورش انواع گياهان و گلها و ميوه جات مشروب ميسازد و در بعضى نقاط براى بهره ورى بيشتر از اين نعمت حياتى سدّهاى بزرگ و كوچك ميبندند و از جريان يافتن آب به روى توربينها كارگذاشته شده كارمايه برقى توليد ميكنند.
كارمايه برقى كه از كارمايه مكانيكى آبشارها به دست آمده ممكن است براى تهيه كارمايه نورى مصرف شود يا ممكن است دوباره به كارمايه مكانيكى تبديل گردد و كار انجام دهد.
بنابراين ميبينيد كه شكلهاى گوناگون آب در داستان كارمايه نقش مهمى دارند!!
بيترديد آب يكى از مواد اصلى و نعمتهاى ريشه اى خدادادى است كه براى تمام موجودات زنده لازم است.
انسان آن را براى كشاورزى، حفظ حيوانات مفيد، آشاميدن، تهيه غذا، و نظافت و ورزشهاى صحّى استفاده ميكند، و اگر مسئله تبخير در ميان نبود، ابرى در فضا تشكيل نميشد، و بارانى به وجود نميآمد، و از رودخانه و رود و قنات و چشمه خبرى نبود و در آن صورت عمود خيمه حيات موجودات زنده واژگون ميشد.
آب را زمانى كه تا درجه حرارت معينى گرم كنيم تغيير شكل ميدهد و به بخار تبديل ميشود، بخار قدرتى به وجود ميآورد كه چرخهاى صنعت را به كار مياندازد، اين صنايع مقدارى از موادى را كه از زمين به دست ميآيد تصفيه ميكنند، همينطور بخار با قدرتى كه دارد قطارهاى راهآهن و كشتيها را به حركت درميآورد كه مسافران و محصولات ما را به نقاط مختلف زمين حمل ميكنند.
آب كه نعمت ويژه و محيرالعقولى است تركيبى شيميائى ميباشد كه از دو عنصر تشكيل شده است.
آب با به كاربردن انرژى الكتريكى به دو گاز بيرنگ تجزيه ميشود، سرعت آزاد شدن يكى از دو گاز برابر ديگرى است، گازى كه كندتر به دست ميآيد اكسيژن است زيرا هر شيئى افروخته را مشتعل ميسازد، گاز ديگر كه ميسوزد و يا با صداى مخصوصى تقريباً منفجر ميگردد ئيدروژن است.
چه عجيب و شگفت انگيز است كه قدرت بينهايت حضرت حق از تركيب دو گاز كه يكى مشتعل ميكند و يكى ميسوزد آبى خنك و خوشگوار به وجود ميآورد، تا چرخ حيات را در همه امور لازم به حركت بياورد!!
ساختمان اكسيژن و ئيدروژن كه از مولكولهاى غيرقابل ديدن ساخته شده داستانى عجيب و حيرت انگيز دارد، تا جائى كه دانشمندان اين فن به مطالعات بسيار دقيق و آزمايشات بسيار پيچيده و مهم ميگويند: برابر با محاسبه و اندازه گيرى علمى، قطر يك مولكول اكسيژن فقط برابر يك ششصد و پنجاه ميليون سانتى متر تعيين شده است و براى ما تصور ذره اى به اين كوچكى بسيار مشكل است.
اگر تمام مولكولهائى را كه در آب بطرى يك ليترى وجود دارد سرخ رنگ كنيم و دريك اقيانوس بريزيم و بعد با همه آبهاى اقيانوسهاى كره زمين مخلوط كنيم، در هريك از نقاط زمين كه يك بطرى به همان اندازه از آب اقيانوس برداريم يك هزار مولكول سرخ در آن وجود دارد!!
وَ أَنْزَلَ مِنَ السَّماءِ ماءً
براى فهم مطالب مفصّل در رابطه با تبخير آب، تشكيل ابرها، باريدن باران و برف، و منافع حاصله از آنها لازم است به كتابهاى مشروحى كه در اين زمينه نوشته شده مراجعه كنيد.
ميوهها و محصولات يا مايه روزى و رزق انسان
قرآن مجيد در آيه مورد تفسير ميگويد:
فَأَخْرَجَ بِهِ مِنَ الثَّمَراتِ رِزْقاً لَكُمْ
نهايتاً خدا به وسيله آبى كه از آسمان نازل ميكند از ميوهها و محصولات گوناگون رزق و روزى براى شما بيرون ميآورد.
لازم است براى فهم حقايقى كه در باطن اين قسمت از آيه مندرج است به مطالب بسيار مهمى پرداخته شود از جمله:
هنگامى كه ناراحتى گرسنگى را احساس ميكنيد در حقيقت به اراده حق از جانب طبيعت به شما اعلام ميشود كه نياز به غذا داريد، غذا خوردن يكى از امورى است كه ما بايد براى زنده ماندن و تندرست بودن به آن توجه داشته باشيم.
از برخى جهات بدن ما شبيه به ماشين است، براى حركت نيازمند به انرژى است، بخشهائى از بدن بايد گاه به گاه ترميم گردند، و بخشهاى جديد بايد ساخته شوند.
انرژى و مواد لازم جهت نمو و ترميم بدن از غذا به دست ميآيند، غذاها و خوراكيها از نظر تركيب شيميائى با هم تفاوت بسيار دارند، ممكن است غذائى فاقد يك يا چند چيزى باشد كه بدن شما به آن نيازمند است، براى داشتن بدن سالم نه فقط بايد غذاى كافى داشته باشيد، بلكه بايد اغذيه متنوع و گوناگون مناسب مصرف كنيد
فَأَخْرَجَ بِهِ مِنَ الثَّمَراتِ رِزْقاً لَكُمْ
شما در طى روز راه ميرويد، ميدويد، بازى ميكنيد و كار انجام ميدهيد، هنگام شب وقتى خوابيده ايد وضعى كاملًا آرام داريد ولى در اين موقع قلب شما خون را به همه قسمتهاى بدنتان ميفرستد، سينه شما در حال نفس كشيدن بالا و پائين ميرود، ماهيچههاى دستگاه هضم شما ممكن است در فعاليت باشند، شما به ذخيره ثابتى از انرژى نيازمنديد كه همه اين اعمال را انجام دهد.
بيترديد منبع انرژى شما خوراكيها و غذاهاست، انرژى وقتى در بدن شما توليد ميشود كه غذائى كه خورده ايد با اكسيژن هوائى كه تنفس ميكنيد تركيب گردد، از اين نظر بدن ما تا حدى به يك ماشين بخار شبيه است، در ماشين بخار سوختن زغال، انرژى حرارتى لازم براى توليد بخار محرّك موتور را توليد ميكند، در بدن ما غذا ميسوزد تا انرژى لازم براى گرم نگهداشتن بدن و قدرت حركت را تأمين كند.
بدن از تعداد بيشمارى واحدهاى كوچك ماده زنده به نام سلول ساخته شده است، اگر به يك ساختمان آجرى از فاصله دور نگاه كنيد، نميتوانيد آجرهاى سازنده بنا را ببينيد، ولى وقتى به ساختمان نزديك ميشويد واحدهاى كوچك، يعنى آجرها را تشخيص ميدهيد، بازو و ساير قسمتهاى بدن به نظر توده يك پارچه اى ميآيند، اگر مقطع نازكى از بازوى خود را با ميكروسكوپ مطالعه نمائيد مشاهده ميكرديد كه از واحدهاى كوچك فراوان ساخته شده است، اين واحدها سلولها هستند.
هر سلولى به كار بدن شما كمك ميدهد، غذاى هضم شده را ميگيرد، و به صورت مادّه زنده درميآورد و نمو ميكند، وقتى به اندازه معينى ميرسد ممكن است تقسيم شود و دو سلول تشكيل دهد، وقتى دو سلول اخير نمو كرده به همان اندازه سلول اوليه رسيدند، ممكن است مجدداً تقسيم گردند، با اين رشد و تقسيم دائم سلولها است كه اندازه و وزن ماده زنده زياد ميشود و چنان كه ميدانيد براى اين روش حياتى غذا و خوراك لازم است مِنَ الثَّمَراتِ رِزْقاً لَكُمْ
بخشهائى از بدن ما بايد عوض شود، مثلًا سلولهاى سطح بدن ميميرند و سلولهاى جديدى به جاى آنها ميآيند، برخى قسمتهاى بدن بايد ترميم گردند، هنگامى كه پزشكى دو لبه استخوان شكسته را مجاور هم قرار ميدهد آنها را در قالبى ميگذارد، در اينجا سلولهاى استخوانى نمو ميكنند و نهايتاً استخوانها جوش ميخورد، بيترديد براى توليد سلولهاى جديد غذا و خوراك لازم است.
خلاصه آن كه بايد بگوئيم كه: غذا سه عمل اساسى در بدن انجام ميدهد:
اول: انرژى لازم براى انجام كارهاى بدن را به وجود ميآورد، دوم: مواد لازم براى نمو و رشد را توليد ميكند، سوم: مواد لازم براى ترميم يا تعويض قسمتهاى آسيب ديده را تهيه مينمايد. مِنَ الثَّمَراتِ رِزْقاً لَكُمْ
ما در طول هفته خوراكيهاى متنوع و گوناگونى از قبيل نان، گوشت، پنير، تخم مرغ، شير، و ميوههاى مختلف و سبزيهاى گوناگون ميخوريم، همه اينها از غذاهاى خوب به شمار ميروند ولى تركيبشان به هم شبيه نيست، هر نوع غذائى از يك يا چند نوع از شش دسته اغذيه زير مرّكب ميباشد:
گلوسيدها، چربيها، پروتئينها، مواد معدنى، ويتامينها و آب.
بدن ما از اين شش دسته مواد غذائى تغذيه ميكند و ما از بعضى از آنها انرژى ميگيريم.
بيشترين گلوسيدها را نشاسته و قند تشكيل ميدهد، گلوسيدها يا مواد ئيدروكربنه از كربن و ئيدروژن و اكسيژن تشكيل يافته اند، ئيدرو يعنى آب و كربنه يعنى داراى كربن بنابراين گلوسيدها از سه عنصر شيميائى كربن و ئيدروژن و اكسيژن تركيب شده اند.
گلوسيدها تماماً به عنوان منبع انرژى بكار ميروند، انرژى حرارتى لازم را براى گرم نگهداشتن بدن و قادر ساختن آن به انجام كارهايش توليد ميكنند، گلوسيدها نظير زغال سنگ درون كوره يك ماشين مواد قابل احتراقى هستند كه ما را سرپا نگه ميدارند.
سيب، موز، باقلاى خشك، نان، خرما، آردجو، بادامزمينى، كشمش، برنج، شكر تصفيه شده غذاهائى هستند كه داراى گلوسيد فراوانند مِنَ الثَّمَراتِ رِزْقاً لَكُمْ .
چربيها و روغنها مانند گلوسيدها از كربن و ئيدروژن و اكسيژن تركيب يافتهاند، اختلافشان با گلوسيدها در اين است كه مقدار عناصر سه گانه شان متفاوت است، چربيها و روغنها بهترين غذاهاى انرژى زاى ما هستند، انرژى كه از مقدارى چربى توليد ميشود بيش از دو برابر انرژى حاصل از دو برابر آن مقدار گلوسيد است.
ماهيچه گاو، ران گاو، كره، پنير، روغن كبدماهى، روغن زيتون، بادام زمينى غذاهائى هستند كه چرى فراوانى دارند مِنَ الثَّمَراتِ رِزْقاً لَكُمْ .
پروتئينها از مواد درهم ميباشند، نه فقط داراى كربن و ئيدروژن و اكسيژن هستند، بلكه ازت نيز دارند، برخى پروتئينها مقدار كمى گوگرد و فسفر يا آهن دارند، به هرحال ازت مهم ترين عنصر يك ماده پروتئينى است و براى ساختن بافتهاى جديد لازم بوده و فقط در مواد پروتئينى موجود ميباشد، بنابراين پروتئينها از مواد اصلى است كه بدن گياهان و جانوارن از آن تشكيل يافته است.
لوبياى خشك، ماهيچه گاو، نان، پنير، ماهى، بادام زمينى، جوجه از غذاهائى است كه داراى پروتئين زياد است مِنَ الثَّمَراتِ رِزْقاً لَكُمْ .
تغذيه ناكافى، و بهره نگرفتن از آنچه روزى انسان شده خطراتى از قبيل خون ريزى لثه، فاسدشدن دندان، موهاى خشن و بيروح، سستى ماهيچه، كم وزنى، زردى پوست، وضعيت ضعيف، سوزش زبان، سرماخوردگى زياد، محروميت از نيرو و انرژى و مقاومت، كم اشتهائى، فكر و غصه زياد، كج خلقى و تندخوئى، مشكل پسندى، بيحالى، بدخوابى ايجاد ميكند.
ويتامينها كه در خوراكيها و ميوه جات و سبزيجات از سوى حضرت حق تعبيه شدهاند در سلامت انسان، و انرژى زائى، و مقاومت بدن در برابر خطرات نقس بسياربسيار مهمى برعهده دارند.
ويتامين A در روغن ماهى، سبزيجات، شير، تخم مرغ و كره قرار دارد.
ويتامين B 1 در گوشت، تخم مرغ، ميوه جات، سبزيجات، باقلا، نخود، تمام غلات، موجود است.
ويتامين B 2 درغذاهائى كه داراى ويتامين B 1 است به اضافه شير و پنير وجود دارد.
ويتامين B مخلوط درگوشت، شير، تخم مرغ، سبزيجات، نان به مقدار فراوان قرار دارد.
ويتامين C در ليموترش، ميوه جات، گوجه فرنگى، توت فرنگى، سبزى، كلم ميباشد.
ويتامين D در روغن كبد ماهى، كره، تخم مرغ، شير يافت ميشود.
ويتامين E در سبزى، گوشت، تخم مرغ و تمام غلات قرار دارد.
ويتامين K در بيشتر خوراكيها يافت ميشود اين ويتامينها به ترتيب به رشد و نمو و مقاومت بدن در برابر ميكروبها، و به اشتها و نيروى هاضمه، و تأمين سلامت سلسله اعصاب و سرعت رشد، و سلامت پوست، و نمو استخوانها و دندانها و لثه و نمو دندان و استخوان بندى محكم و عدم انعقاد خون كمك ميدهند، «1» اين همه عنايت و لطف خدا و احسان و كرمش به سبب باران و آب كه علّت به وجود آمدن انواع محصولات و اغذيه و خوراكيهاى گوناگون است به انسان ميرسد و جز حضرت او احدى در اين امور دخالت ندارد و اوست كه به تنهائى به وسيله قدرت و حكمت و اراده و علم و ربانيت بينهايتش جهان و انسان را و ديگر موجودات را به خوبى اداره ميكند و هركه را هرچه لازم است ميبخشد، بنابراين سزاوار نيست درحالى كه براى انسان روشن است كارگردان هستى يكى است در كنار او شريك و شبيه و مثل و مانند قرار دهد چنان كه در پايان آيه مورد تفسير ميفرمايد:
فَلا تَجْعَلُوا لِلَّهِ أَنْداداً وَ أَنْتُمْ تَعْلَمُونَ:
با توجه به خالقيت و رازقيت الله براى او شريكان و همتايان قرار ندهيد و از جاده توحيد و يكتادانستن او منحرف نگرديد، و به عبادت و پرستش غيراو نپردازيد درحالى كه با اندكى تفكر و انديشه خواهيد دانست كه براى حضرت الله در ربوبيت و خالقيت و رازقيت شريك و همتائى وجود ندارد.
پی نوشت :
______________________________
(1)- علم و زندگى، 426.
منبع : پایگاه عرفان
