چگونگى سخنان رسول خدا صلى الله عليه و آله‏

«جاحظ» كه يكى از بزرگترين نويسندگان عرب است، درباره كلام آن حضرت مى‏گويد:
«سخنان پيامبر صلى الله عليه و آله سخنى است كه شماره حروفش اندك و شماره معانيش بسيار، از تصنّع برى و از تكلّف بر كنار است، آنجا كه تفصيل لازم، مفصل و آنجا كه اختصار، مختصر است. از كلمات نامأنوس فرارى و از سخنان ياوه و بيهوده مبراست، كلماتش با حكمت هم دوش، با عصمت هم آغوش، با تأييد قرين و با توفيق هم‏نشين بود.
خداى متعال گفتارش را با محبت و قبول توأم ساخته بود، بى‏نهايت عالى مى‏گفت و مهابت، حلاوت، افهام و اختصار را با هم داشت. از تكرار سخن بى‏نياز بود و شنونده را بدينكار نياز نمى‏افتاد، با وجود اين هيچ وقت كلمه‏اى از سخنش نمى‏افتاد، خطايى بر او رخ نمى‏داد و دليلش سستى نمى‏گرفت.
كسى بر او فايق نمى‏شد و سخندانى، او را مجاب نمى‏كرد، سخنان مفصل را با كلمه‏اى مختصر رد مى‏كرد و براى اسكات حريف، در حدود معلوماتش سخن مى‏گفت. جز سخن راست دليلى نمى‏آورد و غلبه را جز به وسيله حقيقت نمى‏خواست. سخنان فريبنده و خدعه‏آميز نمى‏گفت و هرگز عيب‏جويى نمى‏كرد و گوشه نمى‏زد. در سخن نه كند بود نه تند، گفتارش نه طولانى بود نه مبهم.
مردم سخنى سودمندتر و شيواتر و مؤثرتر از سخن وى نشنيده و نمى‏شنيدند».