فارسی
شنبه 22 دى 1403 - السبت 10 رجب 1446
قرآن کریم مفاتیح الجنان نهج البلاغه صحیفه سجادیه
0
نفر 0

از دعاهاى امام علیه السلام است به هنگام بامداد و شب

از دعاهاى امام عليه السلام است ‌به‌ هنگام بامداد ‌و‌ شب:  

―    سپاس خداى ‌را‌ ‌كه‌ ‌به‌ قدرت خود ‌شب‌ ‌و‌ روز ‌را‌ آفريد  
―    و ‌به‌ توانائى خويش بينشان فرق گذاشت (هر ‌يك‌ ‌را‌ ‌از‌ ديگرى جدا ساخت، ‌شب‌ ‌را‌ تاريك ‌و‌ روز ‌را‌ روشن گردانيد)  

―    و براى ‌هر‌ ‌يك‌ ‌از‌ ‌آن‌ ‌دو‌ (نسبت ‌به‌ اوقات ‌و‌ اماكن) پايان معين ‌و‌ مدت معلوم قرار داد  

―    براى بندگان ‌در‌ آنچه ‌كه‌ آنها ‌را‌ ‌به‌ سبب ‌آن‌ روزى ‌و‌ ‌با‌ ‌آن‌ پرورششان ‌مى‌ دهد ‌هر‌ ‌يك‌ ‌از‌ ‌شب‌ ‌و‌ روز ‌را‌ ‌به‌ همان اندازه (كوتاهى ‌و‌ بلندى) ‌كه‌ ‌از‌ جانب ‌او‌ تعيين گرديده جاى يكديگر ‌مى‌ گمارد  

―    و ‌شب‌ ‌را‌ براى ايشان آفريد ‌تا‌ ‌از‌ جنبشهاى رنج آور ‌و‌ دشواريهاى خسته كننده ‌ى‌ (روز) بيارامند، ‌و‌ ‌آن‌ ‌را‌ (براى بندگان چون) لباس ‌و‌ جامه گردانيد ‌تا‌ ‌در‌ ‌آن‌ آرام گرفته بخوابند ‌كه‌ ‌آن‌ برايشان  آسايش ‌و‌ توانائى است، ‌و‌ ‌تا‌ ‌به‌ سبب ‌آن‌ خوشى ‌و‌ خوشگذرانى يابند (در قرآن كريم «س 25 ‌ى‌ 47» فرمايد: ‌و‌ ‌هو‌ الذى جعل لكم الليل لباسا يعنى ‌و‌ ‌او‌ است خدائى ‌كه‌ ‌شب‌ ‌را‌ براى شما لباس گردانيد)  

―    و روز ‌را‌ براى ايشان بيناكننده (روشن) آفريد ‌تا‌ ‌در‌ ‌آن‌ فضل ‌و‌ احسان ‌او‌ ‌را‌ بطلبند، ‌و‌ وسيله ‌ى‌ روزيش ‌را‌ ‌به‌ دست آورند، ‌و‌ براى رسيدن ‌به‌ سود كنونى ‌از‌ دنياشان ‌و‌ يافتن (وسائل) سود آينده (سعادت هميشگى) ‌در‌ آخرتشان ‌در‌ زمين ‌او‌ گردش نمايند  

―    به همه ‌ى‌ اينها حال ايشان ‌را‌ اصلاح ‌و‌ سازگار ‌مى‌ نمايد، ‌و‌ اخبار آنان (اعمال ‌و‌ كردارشان ‌كه‌ ‌از‌ خوبى ‌و‌ بدى آنها خبر ‌مى‌ دهد) ‌را‌ ‌مى‌ آزمايد، ‌و‌ ‌مى‌ نگرد ‌كه‌ اينان ‌در‌ اوقات طاعت (واجب ‌يا‌ مستحب) ‌و‌ ‌در‌ جاهاى واجبات ‌و‌ موارد احكامش چگونه اند (با آنان مانند كسى ‌كه‌ ديگرى ‌را‌ ‌مى‌ آزمايد رفتار ‌مى‌ نمايد ليجزى الذين اساوا بما عملوا ‌و‌ يجزى الذين احسنوا بالحسنى «س 53 ‌ى‌ 31» يعنى) ‌تا‌ كسانى ‌كه‌ ‌با‌ كردارشان ‌بد‌ كرده ‌و‌ آنان ‌كه‌ ‌با‌ رفتار شايسته نيكوئى نموده اند جزاء دهد  

―    بار خدايا ‌پس‌ براى ‌تو‌ است حمد ‌و‌ سپاس ‌كه‌ صبح ‌را‌ براى ‌ما‌ (به روشنى روز) شكافتى (آشكار نمودى ‌يا‌ آنكه تاريكى صبح ‌را‌ شكافتى ‌و‌ ‌آن‌ ‌را‌ براى ‌ما‌ هويدا ساختى) ‌و‌ ‌به‌ وسيله ‌ى‌ ‌آن‌ ‌ما‌ ‌را‌ ‌از‌ روشنى روز بهره مند گردانيدى، ‌و‌ ‌به‌ جاهائيكه روزيها ‌به‌ دست ‌مى‌ آيد بينا فرمودى، ‌و‌ ‌در‌ ‌آن‌ ‌از‌ پيشامدهاى بلاء ‌و‌ سختيها نگهداشتى   

―    به صبح درآمديم ‌و‌ همه ‌ى‌ چيزها ‌از‌ آسمان ‌و‌ زمينشان ‌و‌ آنچه ‌در‌ ‌هر‌ ‌يك‌ ‌از‌ ‌آن‌ ‌دو‌ پراكنده ساختى ‌از‌ آرام ‌و‌ جنبنده ‌و‌ ايستاده ‌و‌ رونده ‌ى‌ ‌آن‌ ‌و‌ آنچه ‌در‌ هواء بالا رفته ‌و‌ آنچه ‌در‌ زير خاك پنهان است، ‌به‌ صبح درآمدند ‌در‌ حاليكه همه ملك (در اختيار) ‌تو‌ هستيم   

―    به صبح درآمديم ‌در‌ پنجه ‌ى‌ (قدرت) ‌تو‌ ‌كه‌ پادشاهى ‌و‌ توانائيت ‌ما‌ ‌را‌ فرامى گيرد، ‌و‌ اراده ‌و‌ خواست ‌تو‌ ‌ما‌ ‌را‌ گردمى آورد، ‌و‌ ‌از‌ روى امر ‌و‌ فرمان ‌تو‌ است ‌كه‌ ‌در‌ كارها دست ‌مى‌ بريم، ‌و‌ ‌در‌ تدبير ‌تو‌ (آنچه ‌بر‌ وفق مصلحت قرار داده اى) رفت ‌و‌ آمد ‌مى‌ نمائيم   

―    از ‌هر‌ سودى ‌جز‌ آنچه فرمان ‌تو‌ ‌بر‌ ‌آن‌ رفته (آن ‌را‌ آفريده اى) ‌و‌ ‌از‌ ‌هر‌ نيكى ‌جز‌ آنچه بخشيده ‌اى‌ براى ‌ما‌ نيست  

―    و اين روز (روز) ‌نو‌ آمده ‌و‌ تازه ‌اى‌ است (از اين جمله پيدا است ‌كه‌ اين دعاء ‌را‌ بايد ‌به‌ هنگام صبح خواند، ‌و‌ بيان نشدن لفظ مساء ‌در‌ عنوان بعضى ‌از‌ صحيفه ‌ها‌ اين سخن ‌را‌ تاييد ‌مى‌ نمايد، ‌و‌ ‌با‌ بيان شدن ‌آن‌ ‌در‌ بيشتر ‌از‌ نسخه ‌ها‌ ‌هم‌ منافات ندارد، زيرا مساء پايان روز است چنانكه صباح آغاز آنست، ‌و‌ بنابراين آنچه گفته اند: سزاوار است هرگاه اين دعاء ‌به‌ هنگام ‌شب‌ خوانده شود ‌به‌ جاى اصبحنا ‌در‌ جمله ‌ى‌ نهم ‌و‌ دهم امسينا بگويند، لازم نيست اگر ‌چه‌ طريق احتياط گفتن ‌هر‌ ‌دو‌ قسم است) ‌و‌ ‌آن‌ ‌بر‌ ‌ما‌ گواه آماده ‌اى‌ است، اگر نيكى كنيم ‌با‌ سپاسگزارى ‌ما‌ ‌را‌ بدرود ‌مى‌ نمايد ‌و‌ اگر بدى كنيم ‌با‌ نكوهش ‌از‌ ‌ما‌ جدا خواهد ‌شد‌ (گفته اند: گفتار ‌و‌ گواهى دادن روز ‌به‌ زبان حال است ‌و‌ آنچه ‌در‌ ‌آن‌ واقع ‌مى‌ شود ‌در‌ علم خداى تعالى ‌به‌ منزله ‌ى‌ شهادت ‌و‌ گواهى است، ‌پس‌ سزاوار است مومن گفتار ‌آن‌ ‌را‌ ‌به‌ گوش ‌و‌ ‌دل‌ بشنود ‌و‌ ‌به‌ مقتضاى ‌آن‌ عمل نمايد، ‌و‌ گفته اند: ‌آن‌ ‌از‌ باب تجسم ايام ‌و‌ اعمال ‌در‌ روز قيامت است ‌و‌ ‌حق‌ ‌هم‌ همين است چنانكه روايات ‌بر‌ ‌آن‌ گويا است، ‌و‌ ‌از‌ ‌آن‌ جمله روايتى است ‌كه‌ سيد عليخان «رحمه الله» ‌در‌ شرح صحيفه ‌ى‌ خود ‌از‌ كتاب كافى نقل نموده: حضرت صادق عليه السلام فرمود: روزى نيست ‌كه‌ ‌بر‌ پسر آدم بيايد ‌جز‌ آنكه ‌به‌ ‌او‌ ‌مى‌ گويد: ‌اى‌ پسر آدم ‌من‌ روز ‌نو‌ آمده هستم ‌و‌ ‌بر‌ ‌تو‌ گواهم ‌پس‌ ‌در‌ ‌من‌ نيكو بگو ‌و‌ نيك انجام ‌ده‌ ‌كه‌ روز قيامت براى ‌تو‌ گواهى دهم ‌و‌ ‌پس‌ ‌از‌ اين هرگز مرا نخواهى ديد، بنابراين اگر كسى روزى كار بدى انجام داد ‌و‌ ‌پس‌ ‌از‌ ‌آن‌ پشيمان ‌شد‌ نبايد بگويد: فلان روز، روز بدى بود، چون روز ‌بد‌ نكرده است، ‌و‌ ‌از‌ اينرو است ‌كه‌ ‌از‌ پيغمبر صلى الله عليه ‌و‌ آله «چنانكه سيد نعمت الله جزائرى رحمه الله ‌در‌ كتاب نورالانوار فرموده» روايت شده: لاتسبوا الدهر فان الدهر ‌هو‌ الله «روزگار ‌را‌ دشنام ندهيد ‌كه‌ روزگار خدا است يعنى ‌آن‌ ‌را‌ خدا آفريده است» ‌و‌ اينكه ‌از‌ پيغمبر ‌يا‌ ائمه ‌ى‌ معصومين عليهم السلام رسيده ‌كه‌ ‌از‌ بعضى روزها دورى گزينيد ‌كه‌ ‌آن‌ روز نحس ‌و‌ ‌بد‌ اختر است دلالت دارد ‌بر‌ اينكه دنبال فلان كار نرويد ‌كه‌ انجام ‌آن‌ نيك نيست)  

―    بار خدايا ‌بر‌ محمد ‌و‌ ‌آل‌ ‌او‌ درود فرست، ‌و‌ نيكى همراه بودن ‌با‌ اين روز ‌را‌ روزى ‌ما‌ گردان، ‌و‌ ‌ما‌ ‌را‌ ‌از‌ بدى مفارقت ‌و‌ جدا شدن ‌از‌ ‌آن‌ ‌بر‌ اثر نافرمانى ‌يا‌ ‌به‌ ‌جا‌ آوردن گناه كوچك ‌يا‌ بزرگ نگهدار (وصف نمودن امام عليه السلام گناه ‌را‌ ‌به‌ كوچك ‌و‌ بزرگ وصف اضافى است مانند بوسيدن زنى ‌كه‌ حرام است بوسيدن ‌او‌ ‌كه‌ گناه كوچك است نسبت ‌به‌ زناى ‌با‌ ‌او‌ ‌و‌ بزرگ است نسبت ‌به‌ نگاه كردن ‌به‌ او، ‌و‌ همچنين است گناهانى ‌كه‌ ‌در‌ اخبار ‌به‌ نام كبائر تعيين شده مانند شرك ‌به‌ خدا ‌و‌ ‌به‌ ناحق ديگرى ‌را‌ كشتن ‌و‌ خوردن ربا ‌و‌ مال يتيم، وگرنه گناه، كوچك ‌و‌ بزرگ نيست، بلكه همه ‌ى‌ گناهان بزرگ است ‌و‌ كوچكى بعضى ‌از‌ آنها نسبت ‌به‌ ديگرى است ‌كه‌ عقاب ‌و‌ كيفر ‌آن‌ بيشتر است، ‌از‌ حضرت صادق عليه السلام روايت شده فرمود: الكبائر، التى اوجب الله ‌عز‌ ‌و‌ ‌جل‌ النار عليها يعنى گناهان بزرگ آنست ‌كه‌ خداى عزوجل ‌در‌ برابر آنها آتش ‌را‌ واجب گردانيده)  

―    و ‌در‌ اين روز براى ‌ما‌ نيكيها ‌را‌ بيافزا، ‌و‌ ‌از‌ بديها تهى مان ساز، ‌و‌ ‌دو‌ طرف (اول ‌تا‌ آخر) ‌آن‌ ‌را‌ براى ‌ما‌ ‌از‌ ستايش ‌و‌ سپاس ‌و‌ پاداش ‌و‌ اندوخته (براى آخرت) ‌و‌ بخشش ‌و‌ نيكى ‌پر‌ گردان   

―    بار خدايا زحمت ‌و‌ رنج ‌ما‌ ‌را‌ ‌بر‌ نويسندگان گرامى (فرشتگانى ‌كه‌ اعمال ‌را‌ ‌مى‌ نويسند) آسان گردان، ‌و‌ نامه هاى (اعمال) ‌ما‌ ‌را‌ ‌از‌ حسنات ‌و‌ نيكيهاى ‌ما‌ ‌پر‌ ساز، ‌و‌ ‌ما‌ ‌را‌ نزد آنان ‌به‌ بدى كردارهاى خود رسوا مكن (در قرآن كريم «س 81 ‌ى‌ 10» فرمايد: ‌و‌ اذا الصحف نشرت يعنى ‌و‌ هنگامى ‌كه‌ نامه ‌ها‌ «ى اعمال ‌كه‌ فرشتگان نوشته اند» گشوده شود، عبدالله ابن موسى ابن جعفر عليه السلام گفته: ‌از‌ پدرم پرسيدم آيا هرگاه بنده اراده كند ‌كه‌ گناه ‌يا‌ كار نيكى بجا آورد ‌دو‌ فرشته «كه ‌بر‌ اعمال ‌او‌ گماشته شده اند» علم ‌به‌ ‌آن‌ دارند؟ فرمود: آيا بوى پليد ‌و‌ بوى پاكيزه يكسان است؟ گفتم نه، فرمود: بنده هرگاه اراده ‌ى‌ نيكو نمايد نفس ‌او‌ ‌با‌ بوى پاكيزه بيرون شود، ‌پس‌ فرشته ‌ى‌ سمت راست ‌به‌ فرشته ‌ى‌ سمت چپ ‌مى‌ گويد: درنگ ‌كن‌ ‌كه‌ اراده ‌ى‌ نيكو نموده، ‌و‌ چون ‌آن‌ ‌را‌ بجا آورد زبانش قلم ‌و‌ آب دهانش سياهى «مركب» گردد ‌و‌ ‌آن‌ فرشته ‌آن‌ حسنه ‌را‌ براى ‌او‌ ‌مى‌ نويسد، ‌و‌ هرگاه اراده ‌ى‌ گناه كند نفس ‌او‌ ‌با‌ بوى پليد بيرون آيد، ‌پس‌ فرشته سمت چپ ‌به‌ فرشته ‌ى‌ سمت راست ‌مى‌ گويد: درنگ ‌كن‌ ‌كه‌ اراده ‌ى‌ بدى نموده، ‌و‌ چون ‌آن‌ ‌را‌ بجا آورد زبانش قلم ‌و‌ آب دهانش سياهى شود ‌و‌ ‌آن‌ فرشته ‌آن‌ ‌را‌ براى ‌او‌ ثبت نمايد )  

―    بار خدايا ‌در‌ ‌هر‌ ساعتى ‌از‌ ساعتهاى اين روز بهره ‌اى‌ ‌از‌ بندگانت ‌و‌ بهره ‌اى‌ ‌از‌ سپاسگزاريت، ‌و‌ گواه راستى ‌از‌ فرشتگانت براى ‌ما‌ قرار ‌ده‌ (توفيق حسنات بما عطا فرما ‌تا‌ فرشته براى ‌ما‌ گواهى دهد، ‌و‌ عرب هرگاه چيزى ‌را‌ بستايد ‌آن‌ ‌را‌ ‌به‌ صدق ‌و‌ راستى اضافه ‌مى‌ نمايد)  

―    بار خدايا ‌بر‌ محمد ‌و‌ ‌آل‌ ‌او‌ درود فرست، ‌و‌ ‌ما‌ ‌را‌ ‌از‌ (دامهاى شيطان ‌و‌ ‌از‌ ‌هر‌ پيشامدى در) پيش ‌رو‌ ‌و‌ پشت ‌سر‌ ‌و‌ ‌از‌ اطراف راست ‌و‌ چپ ‌و‌ ‌از‌ همه ‌ى‌ جوانبمان نگهدارى كن، نگهدارى ‌كه‌ ‌از‌ نافرمانى ‌تو‌ نگهدارنده ‌و‌ ‌به‌ طاعت ‌و‌ بندگى ‌تو‌ راهنما ‌و‌ براى دوستى ‌به‌ ‌تو‌ بكار برده شود  

―    بار خدايا ‌بر‌ محمد ‌و‌ ‌آل‌ ‌او‌ درود فرست، ‌و‌ ‌ما‌ ‌را‌ ‌در‌ اين روز ‌و‌ اين ‌شب‌ ‌و‌ همه ‌ى‌ روزهامان توفيق عطا فرما براى انجام نيكى ‌و‌ دورى ‌از‌ بدى ‌و‌ سپاسگزارى ‌از‌ نعمتها ‌و‌ پيروى ‌از‌ سنتها (واجبات ‌و‌ مستحبات) ‌و‌ ترك بدعتها (احداث چيزهائى ‌در‌ دين ‌كه‌ ‌از‌ دين نيست) ‌و‌ امر ‌به‌ معروف (واداشتن بپسنديده: واجب ‌و‌ مستحب) ‌و‌ نهى ‌از‌ منكر (بازداشتن ‌از‌ زشتيها: حرام ‌و‌ مكروه) ‌و‌ حفظ ‌و‌ نگهدارى (اصول ‌و‌ فروع) اسلام، ‌و‌ نكوهش باطل ‌و‌ نادرستى ‌و‌ خوار نمودن آن، ‌و‌ يارى ‌حق‌ ‌و‌ گرامى گردانيدن آن، ‌و‌ راهنمائى گمراه، ‌و‌ كمك ناتوان، ‌و‌ رسيدن ‌به‌ فرياد ستم رسيده   

―    بار خدايا ‌بر‌ محمد ‌و‌ ‌آل‌ ‌او‌ درود فرست، ‌و‌ اين روز ‌را‌ مباركترين روزى گردان ‌كه‌ ‌ما‌ ‌به‌ ‌آن‌ برخورده ايم، ‌و‌ برترين همراهى ‌كه‌ ‌ما‌ ‌با‌ ‌آن‌ همراه شده ايم، ‌و‌ بهترين وقتى ‌كه‌ (با گفتار ‌و‌ كردار نيك) ‌در‌ ‌آن‌ ‌به‌ ‌سر‌ برده ايم   

―    و ‌ما‌ ‌را‌ خشنودترين كسان ‌از‌ گروه آفريدگانت ‌كه‌ ‌شب‌ ‌و‌ روز ‌بر‌ آنها گذشته قرار ده، سپاسگزارنده ترين ايشان ‌به‌ نعمتهائى ‌كه‌ عطا كرده اى، ‌و‌ پايدارترين آنها ‌به‌ احكامى ‌كه‌ (به وسيله ‌ى‌ پيغمبرانت) بيان فرمودى، ‌و‌ جلوگيرترين آنان ‌از‌ نهيى ‌كه‌ ‌از‌ ‌آن‌ ترسانيدى (براى ‌آن‌ كيفر قرار دادى)  

―    بار خدايا ‌تو‌ ‌را‌ گواه ‌مى‌ گيرم ‌و‌ ‌تو‌ بس هستى براى گواهى، ‌و‌ گواه ‌مى‌ گيرم آسمان ‌و‌ زمينت ‌و‌ كسانى ‌از‌ فرشتگان ‌و‌ سائر آفريدگانت ‌را‌ ‌كه‌ ‌در‌ ‌آن‌ ‌دو‌ ‌جا‌ داده ‌اى‌ ‌در‌ اين روز ‌و‌ اين ساعت ‌و‌ اين ‌شب‌ ‌و‌ ‌در‌ اين جايگاه خود ‌به‌ اينكه گواهى ‌مى‌ دهم ‌تو‌ خدائى ‌مى‌ باشى ‌كه‌ ‌جز‌ ‌تو‌ خدائى نيست، توئى بپا دارنده ‌ى‌ عدالت ‌و‌ برابر دارنده ‌ى‌ ‌در‌ حكم ‌و‌ مهربان ‌به‌ بندگان ‌و‌ دارنده ‌ى‌ ‌هر‌ ملك ‌و‌ پادشاهى، ‌و‌ رحم كننده ‌ى‌ ‌به‌ آفريده شدگانت   

―    و گواهى ‌مى‌ دهم ‌كه‌ محمد بنده ‌و‌ فرستاده ‌و‌ برگزيده ‌از‌ آفريدگان ‌تو‌ است، ‌او‌ ‌را‌ برساندن پيغام خود (به بندگان) واداشتى ‌پس‌ ‌آن‌ ‌را‌ (به مردم) رساند، ‌و‌ ‌به‌ پند دادن ‌به‌ امتش امر فرمودى ‌پس‌ آنها ‌را‌ پند داد  

―    بار خدايا ‌بر‌ محمد ‌و‌ ‌آل‌ ‌او‌ درود فرست بيش ‌از‌ آنچه ‌بر‌ كسى ‌از‌ آفريدگانت درود فرستاده اى، ‌و‌ ‌از‌ جانب ‌ما‌ ‌به‌ ‌او‌ عطا ‌كن‌ بهترين چيزى ‌كه‌ ‌بر‌ كسى ‌از‌ بندگانت عطا كرده اى، ‌و‌ ‌به‌ ‌او‌ پاداش ‌ده‌ برترين ‌و‌ گرامى ترين پاداشى ‌كه‌ ‌به‌ ‌هر‌ ‌يك‌ ‌از‌ پيغمبرانت ‌از‌ جانب امتش ‌به‌ ‌او‌ داده ‌اى‌   

―    زيرا توئى بسيار بخشنده ‌ى‌ نعمت بزرگ، ‌و‌ آمرزنده براى (گناه) بزرگ، ‌و‌ ‌تو‌ ‌از‌ ‌هر‌ مهربان مهربانترى، ‌پس‌ ‌بر‌ محمد ‌و‌ ‌آل‌ ‌او‌ ‌كه‌ (از ‌هر‌ عيب ‌و‌ نقصى) پاك ‌و‌ پاكيزه ‌و‌ نيكان ‌و‌ گراميترين (خلق) اند درود فرست.  

0
0% (نفر 0)
 
نظر شما در مورد این مطلب ؟
 
امتیاز شما به این مطلب ؟
اشتراک گذاری در شبکه های اجتماعی:

آخرین مطالب

از دعاهاى امام علیه السلام است هنگامى كه ماه ...
از دعاهاى امام علیه السلام است هنگامى كه ...
از دعاهاى امام علیه السلام است هنگام ختم قرآن
از دعاهاى امام علیه السلام است در استخاره و ...
سند صحیفه سجادیه
از دعاهاى امام علیه السلام است در درخواست دور ...
از دعاهاى امام علیه السلام است در خضوع و فروتنى ...
از دعاهاى امام علیه السلام است در اصرار به خداى ...
از دعاهاى امام علیه السلام است در تضرع و زارى و ...
از دعاهاى امام علیه السلام است در ترس از خداى ...

بیشترین بازدید این مجموعه

از دعاهاى امام علیه السلام است هنگامى كه به ابر ...

 
نظرات کاربر

پر بازدید ترین مطالب سال
پر بازدید ترین مطالب ماه
پر بازدید ترین مطالب روز



گزارش خطا  

^