فروغ صحيفه سجاديه در قلب بانوي آلماني

• نگاهي به زندگي و مدارج علمي

آن ماري شيمل در 18 فروردين سال 1301 شمسي در شهر ارفورت آلمان ديده به جهان گشود . در مدرسه، آموختن زبان فرانسه و لاتين را آغاز کرد و در پانزده سالگي تصميم گرفت زبان عربي را فرابگيرد; در ضمن آموختن زبان قرآن، با فرهنگ اسلامي و برخي متون مسلمانان آشنا گرديد. در شانزده سالگي موفق به اخذ ديپلم شد. در دوران دانشجويي همزمان با فراگيري دروس دانشگاهي در کلاس هاي «تاريخ هنر اسلامي » که ارنست کوهن تدريس مي نمود، شرکت مي کرد; همچنين تحصيل زبان عربي را پيش والتر بيورکمن پي گرفت. دوران تحصيل اين دانشجوي باهوش به سرعت سپري گشت.

استاد وي وقتي مشاهده کرد شيمل مشتاق آشنايي با فرهنگ اسلامي است، به وي توصيه نمود به جاي پيگيري علوم طبيعي، مطالعات خويش را بر متون اسلامي متمرکز سازد. سپس تاکيد کرد بهترين کار براي رسيدن به چنين مقصدي، شروع به تدوين پايان نامه دکتراست. شيمل در نوزده سالگي در رشته مطالعات اسلامي موفق به اخذ درجه دکترا، از دانشگاه برلين آلمان گرديد و پنج سال بعد استاديار دانشگاه ماربورگ گشت و تلاش هاي دانشگاهي خود را با تدريس در مباحث اسلامي آغاز کرد.

اين بانوي آلماني موفق گرديد مدت 60 سال در دانشگاه هاي چندين کشور به تدريس اسلام شناسي و فرهنگ مسلمانان بپردازد. تعداد آثارش به حدود صد و ده جلد بالغ مي گردد اما مقاله ها، ترجمه ها و مقدمه هايي که وي بر کتاب هاي ديگران نوشته به قدري زياد است که تاکنون کسي نتوانسته فهرست کاملي از آنها تهيه کند. شيمل از معدود مشاهير جهان است که به پاس فعاليت هاي علمي، 20 مدال و نشان افتخار از مراکز علمي و پژوهشي کشورهاي جهان دريافت نموده است. وي در اسفندماه سال 1381 دارفاني را وداع گفت و در آلمان به خاک سپرده شد.

• «دعا» ; مناجاتي صميمي با خداوند

خانم آن ماري شيمل در يکي از آثار خود، پس از مطرح کردن بحث هايي درباره اهميت نماز در اسلام و تاثير آن بر رشد افراد، مي نويسد: در پايان نماز، پس از سلام و صلوات بر پيامبران، فرشتگان و انسان هاي مؤمن، آدمي مي تواند دعاهاي مورد نظر خويش را بر زبان آورد . درخواست هايي شخصي يا مناجات که صحبتي صميمي و از روي انس و الفت با خداست . البته اين دعاها را همواره مي توان بر زبان آورد اما پس از نماز اثر بيشتري دارد چرا که انسان هنوز در وضعيت پاکي بدني و روحي است .

اين بانوي محقق اضافه مي کند:

يکي از دعاهايي که هميشه اجابت مي شود، دعايي است که انسان در حق ديگران مي کند و نه تنها اعضاي خانواده و دوستان را شامل مي گردد، بلکه تمامي مخلوقات را در بر مي گيرد .

سپس مناجات هاي امام سجاد عليه‌السلام را به عنوان دعاهايي با عبارات بسيار عالي اما روان و با نثري مسجع مطرح مي کند و خاطر نشان مي نمايد ترجمه اي بسيار جالب به زبان انگليسي از اين دعاها در دسترس مي باشد. (1)

وي در مصاحبه اي مي گويد:

«من همواره دعاها را از اصل عربي مي خوانم و به هيچ ترجمه اي مراجعه نمي کنم. البته بخش‌هايي از صحيفه سجاديه را به زبان آلماني ترجمه کرده ام. وقتي مشغول برگردانيدن اين دعاها به زبان مذکور بودم، مادرم به دليل کسالت در بيمارستاني بستري بود و من مدام به او سر مي زدم و کاملا در جريان احوالش بودم. پس از اينکه او به خواب مي رفت، در گوشه اي از اتاق مشغول پاکنويس نمودن ترجمه ها مي شدم. اضافه کنم که اتاق مادرم دو تختي بود و در تخت ديگر خانمي که عقايد کاتوليکي محکم و راسخ و در عين حال متعصبانه داشت، بستري بود . او از روي ايماني که به مذهب خويش داشت، وقتي متوجه شد من مشغول ترجمه دعاهايي از يک متن شيعي هستم، آزرده خاطر گرديد و با ناگواري و نگراني گفت: مگر در مسيحيت و در کتب مقدس خودمان از نظر ادعيه کمبودي داريم که تو اکنون به دعاهاي مسلمانان روي آورده اي؟! جوابي به وي ندادم اما وقتي کتابم چاپ شد، نسخه اي از آن را برايش فرستادم. مدتي بعد با من از طريق تلفن تماس گرفت و خاطر نشان ساخت: بسيار صميمانه از اين هديه جالب متشکرم، زيرا هر روز به جاي دعاهاي انجيل آن را مي خوانم!

آري واقعا ترجمه «ادعيه معصومين عليهم‌السلام » مخصوصا صحيفه سجاديه مي تواند تا اين حد در ميان غربي ها تحول آفرين و کارساز باشد .

پي نوشت ها:

1 . تبيين آيات خداوند، ص 342 و 343 .

غلامر رضا گلي زواره، ماهنامه از ديگران، ش 5، مرداد 1380، بااندكي تصرف