پرسشها و پاسخها، ص: 13

اميرالمؤمنين عليه السلام می فرمايد:

«وَكَمالُ الْإخْلاصِ لَهُ نَفْیُ الصِّفاتِ عَنْهُ لِشَهادَةِ كُلِّ صِفَةٍ أَنَّها غَيْرُ المُوْصُوفِ وَشَهادَةِ كُلِّ موصوفٍ أنَّه غَيْرُالصِّفَةِ فَمَن وَصَفَ اللَّهُ سُبَحانَهُ فَقَدْ قَرَنَهُ، وَمَنْ قَرَنَهُ فَقَدْ ثَنّاهُ وَمَنْ ثَنّاه فَقَدْ جَزَّأَهُ، وَمَنْ جَزَّأَهُ فَقَدْ جَهِلَهُ»

. توحيد خالص اين است كه صفات زائد بر ذات را كه شيوه مخلوق است، از او سلب كنيم؛ زيرا هر نوع وصفی گواهی می دهد كه با موصوف خود مغايرت دارد و هر موصوفی نيز گواهی می دهد كه وجود او غير از وجود صفت است.

هر گاه خدا را مانند مخلوق توصيف كنيم و صفات او را زائد بر ذات وی بدانيم او را با چيز ديگری همراه ساخته ايم و نتيجه اين است كه او را دو گانه دانسته ايم و هر كسی كه او را دو گانه بداند و بگويد ذات او غير از صفت او است برای او جزئی قائل شده و او را مركّب دانسته است و شخصی كه معرفت او نسبت به خدا اين باشد به طور مسلّم خدا را نشناخته است «1».

______________________________
(1) نهج البلاغه: خطبه 1.