حلال و حرام مالی، ص: 574

بين اين جرم و جريمه تفاوت ماهيتی وجود دارد، يعنی چه؟ جرم عبارت است از اين كه من پشت چراغ قرمز ترمز نكنم، وارد حدود حق ديگران بشوم، حق ديگران پايمال بشود، جريمه اسكناس است. پس بين جرم و جريمه تفاوت است. جرم يك حركت است، جريمه پرداخت پول می باشد. اما در پيشگاه مقدس پروردگار و بر اساس نظام عالم هستی، جريمه جرم، خود جرم است. جريمه جرمی را كه مجرم مرتكب آن می شود، خود آن جرم است. اين جريمه، حرفی است كه هزار و پانصد سال از اعلام آن در اسلام و دو هزار سال از اعلام آن در زمان مسيح گذشته است. از ابتدای آفرينش، در نظام زندگی بشر، پروردگار عالم جريمه جرم را خود آن جرم، اعلام كرده است. پروردگار در قرآن می فرمايد:

«إِنَّ الَّذِينَ يَأْكُلُونَ أَمْوالَ الْيَتامی ظُلْماً»

«إِنَّ» يعنی شك و ترديدی وجود ندارد، مردمانی كه به ناحق مال يتيمان را می خورند.

«إِنَّما يَأْكُلُونَ فِي بُطُونِهِمْ ناراً» «1»

اين مال يتيمی كه به ناحق نزد اينها است، خود آتش است. آتش جهنم، گناهان خود مردم است.

اميرالمؤمنين علی عليه السلام در دعای كميل می فرمايد:

«فَبِاليَقينِ أَقْطَعُ لَوْلا ما حَكَمْتَ بِهِ مِنْ تَعْذِيْبِ جاحديكَ وَ قَضَيْتَ بِهِ مِنْ إخْلادِ مُعانِدِيكَ لَجَعَلْتَ النّارَ كُلَّهَا بَرْدَاً وَ سَلاماً» «2»

______________________________
(1)- نساء (4): 10؛ «بی ترديد كسانی كه اموال يتيمان را به ستم می خورند، فقط در شكم های خود آتش می خورند، و به زودی در آتش فروزان در آيند.»

(2)- إقبال الأعمال: 708.