فراز 17 از دعای 6 ( دعا برای حفظ از نافرمانی )
حصنِ حصينِ حفظ و امان حق
انسان از ابتداى ولادت تا لحظه خروج از دنيا به خصوص وقتى كه در مدار تكليف و مسؤوليت است، در معرض انواع خطرها و طوفان‌هايى است كه اگر از خود مراقبت و مواظبت ننمايد، درخت سعادت جاودانيش با آتش آن خطرات و طوفان‌ها از ريشه خواهد سوخت.
مراقبت و مواظبت از هويّت الهى و ملكوتى خود، در سايه عقايد صحيحه و اخلاق حسنه و اعمال صالحه ميسّر است و جز اين، راهى براى سلامت ماندن از خطر وجود ندارد. در اين مسير بايد باطن و ظاهر خويش را تسليم خواسته‌هاى الهى كرد و يك لحظه از هجوم شياطين و خنّاسان غافل نماند.
ابليس و ارتش خطرناكش كه جاهلان و معاندان و دشمنان حقيقت هستند، كمترين رحمى به انسان ندارند و راحت آنان در اين است كه خوبى‌هاى انسان را به باد داده و آدمى را به قعر جهنّم رهنمون شوند. او و دستيارانش، دشمنان قسم خورده انسانند و در پيشگاه حضرت احديّت سوگند شديد ياد كرده كه از همه طرف و از همه جانب به انسان حمله كرده و او را از حقّ و حقيقت جدا سازند.
خداوند هم به آنان هشدار داده كه شما را بر عباد من سلطه و سلطنت و تسلّط و حكومت نيست، تنها كارى كه از شما بر مى‌آيد اغواگرى است كه اگر انسان‌ها با فراهم بودن تمام وسايل هدايت به اغواى شما تن دهند من جهنّم را از شما و پيروانتان پر خواهم كرد.
شيطان و حزبش كارى جز كينه و حقد و حسد و دشمنى با ما ندارند و هدف ايشان بريدن ما از حقّ و حقيقت است و تنها راه محفوظ ماندن ما از خطرات آنان، ايمان به خدا و روز قيامت و فرشتگان و كتاب و نبوت و امامت و آراستگى به حسنات و پيراستگى از رذايل و انجام واجبات و ترك محرمات كه حصن حصين الهى و منطقه امن و امان ملكوتى است مى‌باشد، از شيطان و منطقه او خود را حفظ كرده و در امان حضرت ربّ العزّه قرار خواهيم گرفت.
قرآن مجيد هجوم زيان‌آور شيطان را از هر جهت به انسان گوشزد فرموده است:
گفت: به سبب اين كه مرا به بيراهه و گمراهى انداختى، يقيناً بر سر راه راست تو [كه رهروانش را به سعادت ابدى مى‌رساند] در كمين آنان خواهم نشست.* سپس از پيش رو و پشت سر و از طرف راست و از جانب چپشان بر آنان مى‌تازم و [تا جايى آنان را دچار وسوسه و اغواگرى مى‌كنم كه] بيشترشان را سپاس‌گزار نخواهى يافت.* خدا فرمود: از اين جايگاه و منزلتت نكوهيده و مطرود بيرون شو كه قطعاً هر كه از آنان از تو پيروى كند، بى‌ترديد جهنم را از همه شما لبريز خواهم كرد.
پيش رو، پشت سر، راست و چپ، اصطلاح است، مى‌گوييم فلانى از چهار طرف محاصره شد.
حضرت باقر (عليه السلام) در ذيل اين آيه مى‌فرمايد:
منظور شيطان از پيش رو، سبك كردن امر آخرت در نظر بنى‌آدم است.
و منظورش از پشت سر، امر به جمع مال و بخل ورزيدن از حقوق مالى است، تا بدون بهره‌گيرى از مال براى آخرت، بميرند و محصول زحمات خود را براى ورثه بگذارند.
منظورش از دست راست، آن است كه: با جلوه دادن گمراهى و ضلالت و نيكو نشان دادن شبهه، امر دين و ديندارى را بر آنان فاسد مى‌كنم، تا از لباس حقيقت عريان شوند و به چاه عميق ضلالت سرنگون گردند.
منظورش از دست چپ آن است كه: لذّات غلط را محبوب آنان نموده و شهوات سعادت سوز را بر قلبشان حاكم مى‌كنم.
الهى! اگر عنايت و رحمت تو نباشد و اگر توفيق خاص تو رفيق راه نگردد، به هيچ صورت راه نجاتى براى ما ضعيفان نخواهد بود.
به قول فيض آن شوريده شيدا:
الهى به كامم شرابى فرست
شرابى ز جام خطابى فرست
مرا كُشت رنج خمار الَست
دگر باره از نو شرابى فرست
دلم تا صفا يابد از زنگ غم
به دُردى كشانت كه تابى فرست
ز سر جوش خمخانه حبّ خويش
به جام شرابم حبابى فرست
به لب تشنه چشمه معرفت
به ساقىّ كوثر كه آبى فرست
به عصيان سراپاى آلوده‌ام
ز جام طهورم شرابى فرست
به معمار مى‌كن حوالت مرا
اميرى به ملك خرابى فرست
به دل تخم امّيد كِشتم بسى
بدين كشتزارم سحابى فرست
ز درياى غفران و ابر كرم
مرا رحمت بى حسابى فرست
براى براتم ز آتشكده
ز سوى يمينم كتابى فرست
ز قشر سخن فيض دلگير شد
ز معناى بِكْرم لُبابى فرست
______________________________
(2)- مجمع البيان فى تفسير القرآن: 4/ 227، ذيل آيه 17 سوره اعراف؛ تفسير نور الثقلين: 2/ 11، حديث 33.
انتخاب شرح:
- حسین انصاریان - محمد رضا آشتیاني - محمد جعفر امامی - حسن ممدوحی کرمانشاهی - سید احمد فهری - محمد بن سلیمان تنکابنی - محمد علي مدرسی چهاردهی - ابراهیم سبزواری - بدیع الزمان قهپائی - سید عليخان حسينی حسنی مدنی شيرازی - سید علیخان حسينی حسنی مدنی شيرازی - سید محمد باقر حسينی (داماد) - سید محمد باقر موسوی حسينی شيرازی - سید محمد حسین فضل الله - سید محمد شيرازی - سید نعمة الله جزائری - عباس علی موسوی - محمد جواد مغنیه - محمد دارابی - نبیل شعبان
