صفاى وجه اللّه‏

قرآن مجید هم همین حرف را مى‏زند، عارفان عاشق هم مسئله آیینه بودن جهان و پیدا بودن عکس روى یار را از قرآن گرفته‏اند. قرآن صریحا مى‏فرماید : « فَاَیْنَما تُوَلُّوْا فَثَمَّ وَجْهُ اللّه‏ِ »6 ؛ به هر طرفى که بگردید خدا همان جاست:بس که هست از همه سو وز همه رو راه به تو به تو برگردد اگر راهروى برگردد « فَاَیْنَما تُوَلُّوْا فَثَمَّ وَجْهُ اللّه‏ِ » البته این آیینه‏ها هم شدید و ضعیف دارند. شدیدترین آیینه‏هایى که جلال و جمال را به طور کامل مى‏توانند نشان دهند، وجود مقدّس پیغمبر و ائمّه طاهرین هستند که وقتى از امام باقر مى‏پرسد که منظور از وجه خدا در آیه چیست؟ چون خودِ خدا که نیست، وجه خداست، وجه اضافه به اللّه‏ است، مثل نور که اضافه به لغت اللّه‏ قرآن است، اللّه‏ نور اللّه‏ « یُرِیدُونَ لِیُطْفِئُوا نُورَ اللّه‏َ »7 نور اضافه به اللّه‏ است، معلوم مى‏شود نور غیر از خداست، وجه هم همین طور « وَیَبْقَى وَجْهُ رَبِّکَ »8 مى‏گوید : یابن رسول اللّه‏ این وجه ربّ چیست؟ حضرت مى‏فرماید: وجه ربّ ما هستیم، لذا در جامعه کبیره مى‏خوانیم : «بِکُم عُرِفَ اللّه‏» هر کس بیاید پیش شما خدا را خوب مى‏تواند بشناسد، چون خدا را در شما مى‏تواند ببیند، وقتى ببیند مى‏شناسد، عاشق مى‏شود، وقتى عاشق شود، حرکت مى‏کند، وقتى حرکت کرد، همه موجودیّت او حرکت مى‏کند : آینه خان جهان او بر همه روبه روست. این یک آیینه.آفاق آیینه منعکس کننده جمال، جلال، صفات و علم و حکمت هستند، اما قرآن مجید مى‏فرماید: عده‏اى هستند که رویشان را برمى‏گردانند که در این آیینه او را ننگرند : « وَمَا تَاْتِیهِم مِنْ ایَهٍ مِنْ ایَاتِ رَبِّهِمْ اِلاَّ کَانُوا عَنْهَا مُعْرِضِینَ »9 مسئله توبه هم بیش از روبرگرداندن نیست. به بندگان من بگو : « قُلْ یَا عِبَادِىَ الَّذِینَ اَسْرَفُوا عَلَى اَنفُسِهِمْ ...»10 ؛ اى مردمى که روى نفس را از تماشاى من برگرداندید و نفس شما اعراض از دیدن من کرده، برگردید مرا ببینید، چشمتان را از من نبندید، روى نفس را از من برنگردانید، این مدتى هم که رویتان را برگردانده بودید و مرا تماشا نمى‏کردید، « لاَ تَقْنَطُوا مِن رَحْمَهِ اللّه‏َ ...»11 از این که برگردید ناامید نباشید، نگویید که اگر برگردیم دیگر او را نمى‏بینیم، چرا مى‏بینید : « اِنَّ اللّه‏َ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِیعاً »12 ؛ من همه تاریکى‏ها و ظلمات‏هایتان را وقتى برگردید در روشنایى کامل قرار دهم. در روشنایى کامل، جمال یار از آفاق پیداست.آن گاه گنه‏کاران حرفه‏اى که توبه مى‏کردند، به دلیل توبه واقعى‏شان حرف‏هاى بسیار عجیبى مى‏زدند، مطالب بسیار بلندى مى‏گفتند، عالى حرف مى‏زدند.