راهکارهای عملی گسترش حجاب

حجاب از مسائل ضروری و غیرقابل انکار دین اسلام است که با عقاید و باورهای مسلمانان در ارتباط است.
اما امروزه حجاب تبدیل به یک مساله سیاسی شده است. سردمداران استکبار جهانی به خوبی فهمیده اند که حجاب سد راه آنهاست، بنابراین تنها راه ضربه زدن به کشورهای اسلامی رواج بدحجابی و بی حجابی در این کشورها است.
باگذشت سی سال از انقلاب اسلامی ایران، مساله حجاب درکشور از جایگاه خوبی برخوردار نیست و هنوز با مشکلات فراوانی روبروست. به نظر می رسد برای رسیدن به جایگاه واقعی حجاب و نهادینه شدن آن نیاز به هم سویی و وحدت عمل مؤسسات و ادارات به خصوص رسانه و مراکز آموزشی می باشد تا با تبیین مبانی و هدف حجاب به این مهم دست یابند. باید زنان جامعه دریابند که تنها راه پویایی و مشارکت زنان در جامعه استفاده از حجاب اسلامی است. در این نوشته سعی می شود راهکارهای عملی برای گسترش حجاب از طریق رسانه و مراکز آموزشی ارائه شود تا با بکار بستن آن جامعه اسلامی- ایمانی داشته باشیم. اینک با هم مطلب را از نظر می گذرانیم:
رعایت قوانین اسلامی از جمله حجاب از مسایل مهم یک جامعه اسلامی است. امروزه جامعه ما شاهد رواج بدحجابی و از هم گسیختگی این اصل دینی شده است. مستکبرین جهانی پس از پیروزی انقلاب اسلامی با انواع حیله ها و توطئه های سیاسی، نظامی، اقتصادی و فرهنگی سعی در براندازی آن کرده اند. با مایوس شدن از ضربه زدن سریع به انقلاب به فکر براندازی آن در بلندمدت افتادند. در این برنامه به طور گسترده از موضع فرهنگ وارد شدند و با اشاعه و گسترش فساد، بدحجابی، بی بند و باری و مصرف گرایی، سعی در نابودی نیروهای جوان جامعه و در ادامه نابودی جامعه و انقلاب نموده اند.
بنابراین، برای مبارزه با این شبیخون فرهنگی باید کارهای اساسی انجام گیرد و فرهنگ سازی مستمر و موثر در جامعه صورت گیرد. راه حل صحیح مقابله با بدحجابی، شناخت اصول و مبانی آن و ترویج باورهای صحیح در جامعه می باشد. از جمله مراکز مهمی که در اشاعه حجاب در جامعه نقش اساسی برعهده دارند رسانه و مراکز آموزشی می باشد. این دو رسانه با داشتن مخاطبین زیاد و جوان و تاثیرگذار بر جامعه می توانند در نهادینه کردن حجاب موثر باشند.

عصر حاضر، عصر اطلاعات و ارتباطات به شمار می آید. رسانه های جمعی نقش تعیین کننده ای در هدایت افکار عمومی، تغییر محیط و فرهنگ جامعه به عهده دارند. تلویزیون جزء رسانه هایی است که تقریبا در تمام منازل وجود دارد و اوقات زیادی از زندگی مردم را به خود اختصاص داده است. در دنیای امروز تلویزیون از قابلیت ها و توانمندی های ویژه ای برای جلب افکار و اذهان برخوردار است، از سویی در فعال سازی افکار و از سویی دیگر در تحذیر آن نقش مهمی ایفا می کند. از مهم ترین علل تاثیر فوق العاده آن، استفاده از قوه بینایی است که بر رفتار و تخیل و ذهن و تفکر مخاطب تاثیر می گذارد.
بنابراین، این دستگاه یک دستگاه سرگرم کننده نیست، بلکه یک دستگاه آموزنده است و تمام دنیا از رادیو و تلویزیون برای آموزش استفاده می کنند. تمام برنامه های رادیو و تلویزیون باید با محتوایی آموزنده و اسلامی تهیه شود تا هدف اصلی رسانه انقلاب اسلامی تامین شود.
رسانه جمهوری اسلامی ایران، به عنوان رسانه اسلامی و انقلابی از جایگاه ویژه ای برخوردار است. در قانون اساسی آمده است که وسایل ارتباط جمعی بایستی در جهت روند تکاملی انقلاب اسلامی و در خدمت اشاعه فرهنگ اسلامی باشد. (۱)
بنابراین، رسانه- که در اینجا منظور تلویزیون است- باید در خدمت اسلام، انقلاب و مردم باشد و به نشر معارف دینی- مذهبی بپردازد. لازم به ذکر است که رسانه های غربی در کشورهای اسلامی تلاش می کنند با ارائه برنامه های انحرافی و فسادانگیز، به خانه های مسلمانان راه یابند و آنان را از اخلاق و ارزش های اسلامی رویگردان کنند. پس اولین هدف و مقصود رسانه، باید تبلیغ آموزه های اسلامی و ارزش های دینی باشد. اگر نشر و تعلیم اسلام به وسیله صدا و سیما در جامعه اسلامی انجام نگیرد، یقینا جامعه اسلامی در راه رسیدن به هدف اصلی خود که اسلامی شدن است، موثرترین ابزار را از دست داده است. باید از این ابزار به نحو احسن استفاده کرد و دین را وارد زندگی مردم کرد و بینشی عمیقانه از دین به آن ها ارائه کرد.
حجاب و پوشش اسلامی از جمله باورها و ارزش های اسلامی است که باید در رسانه بیش از پیش به آن پرداخته شود. استاد مطهری رسانه را همانند مسجد، یک مرکز مذهبی- تربیتی قلمداد کرده و می گوید: لازم است در کنار مسجد، رادیو و تلویزیون هم برنامه های مذهبی داشته باشند.(۲)

رسانه با تأثیرگذاری فوق العاده خویش می تواند در تربیت و تهذیب اخلاق عمومی و حتی اصلاح نابسامانی های اجتماعی قدم بردارد. متأسفانه با گذشت سی سال از پیروزی انقلاب اسلامی، هنوز رسانه ملی نتوانسته است که جوابگوی افکار اسلامی مردم باشد. مسئولین و دست اندرکاران رسانه به تلویزیون به عنوان یک سرگرمی نگاه کرده، غافل از آن که معمار کبیر انقلاب از صدا و سیما به عنوان یک مرکز تربیتی- آموزشی نام برده است.(۳)
فرهنگ سازی در زمینه های پوشش و حجاب اسلامی، تولید برنامه های کارشناسی، گفتمان های علمی با حضور چهره های برجسته علمی و حوزوی که مورد اعتماد و محل رجوع جوانان می باشند، ترویج الگوهای مناسب حجاب در سریال ها و فیلم ها، استفاده از زنان تحصیلکرده ممتاز و متعهد و با حجاب در فیلم ها، نشان دادن اثرات منفی بدحجابی در زندگی اجتماعی و خانوادگی، نظارت بر تبلیغات برای جلوگیری از مصرف گرایی و تجمل پرستی، نظارت بر سبک لباس و چهره پردازی های مجریان و هنرمندان... از جمله کارهای عملی است که رسانه ملی می تواند با انجام آن ها به سوی نهادینه کردن حجاب در رسانه و در نتیجه در جامعه قدم بردارد.
زیرا رسانه از نظر الگوسازی تأثیرات زیادی بر جامعه دارد و مردم سعی می کنند آنچه را که در تلویزیون می بینند، تقلید کنند. به همین دلیل باید هرگونه حالت و حرکتی از هنرمندان و بازیگران سینما مطابق با موازین شرعی باشد. متأسفانه، تهیه کنندگان و کارگردانان فیلم و سریال بخصوص در سال های اخیر نگاهی ابزاری به حضور زن در اجتماع داشتند و با پوشاندن لباس های تحریک کننده و چهره پردازی های نامناسب سعی در جلب افکار عمومی و در نتیجه رونق اقتصادی خویش نموده اند. قابل ذکر است که تلویزیون در هر موردی که قصد فرهنگ سازی داشته، با تبلیغات فراوان آن را در جامعه نهادینه کرده است. در این راه از انواع و اقسام تبلیغات بهره برده تا به هدف خویش برسد. در این مورد می توان به عنوان مثال به قوانین و مقررات راهنمایی و رانندگی اشاره کرد، که با تبلیغات گسترده ای که در این زمینه شد موجب آگاهی مردم و در نتیجه به کار بستن این قوانین شد.
مقام معظم رهبری می فرمایند: ما زن را هم بایستی با حجاب نشان بدهیم و هم سرشار از ارزش هایی که اسلام و انقلاب برای زن در نظر گرفته است، مهم ترین مسئله، نجابت زن و گوهر عفت زن است.(۴)
بنابراین، اگر ما بخواهیم در راه تهذیب و اصلاح نابسامانی های حجاب در جامعه گام برداریم، باید رسانه ملی احساس مسئولیت انقلابی نماید و با تمام نیرو و قوای خویش وارد عرصه جهاد فرهنگی شود و با فرهنگ سازی، حجاب و پوشش اسلامی را جایگزین پوشش های نامناسب جامعه نماید. از صدا و سیما می توان به عنوان مرکز آموزشی یاد کرد که در راستای اصول انقلاب و اسلام گام برمی دارد. در این صورت جامعه به سوی جامعه متعالی اسلامی رهنمون خواهد شد و دست اجانب و دشمنان اسلام و انقلاب نیز کوتاه می شود. پس لازم است که هر چه سریع تر در سازمان صدا و سیما نهاد نظارت و ترویج حجاب تشکیل شده و با حداکثر نیروی خویش از بی بند و باری های حجاب جلوگیری نماید و در این هدف بزرگ فقط به رضایت باری تعالی و رهبر انقلاب و مردم فهیم و اسلامی بیاندیشد.

● مراکز آموزشی

مراکز آموزشی از دیگر مراکزی است که نقش تعیین کننده در شخصیت و فرهنگ فرد و جامعه دارد. این مراکز نیز همچون رسانه باید در ترویج حجاب گام بلندی بردارند و در این مبارزه فرهنگی از توان و ظرفیت خویش خوب استفاده نمایند.
در جامعه ما فرد از ۶سالگی وارد مرکز آموزشی شده و به طور متوسط ۱۵الی ۲۰سال از عمر خویش را در آن جا سپری می کنند. بنابراین، تأثیرپذیری افراد از این مراکز بالاست بخصوص که فرد بهترین دوران زندگی خویش را در آن جا می گذراند- دوران تشکیل هویت فرد و شناخت مبانی فکری جامعه و خویش- در نتیجه باید در این مرحله به تقویت ریشه های فکری دینی فرد همت گماشت و او را از منجلاب بی هویتی و دین گریزی که نتیجه تبلیغات دشمنان اسلام است، رهانید.
بنابراین مدرسه و معلم نقش بسیار مهمی در تربیت و تهذیب کودک و نوجوانان به عهده دارند. در شکل گیری و تحصیل عادت، کیفیت معلومات، کسب ارزش ها از تأثیرگذاری بالایی برخوردارند. چه بسا خانواده هایی که فرزندان خود را براساس اخلاق اسلامی تربیت می کنند ولی پس از وارد شدن در محیط مدرسه دچار انحراف می شوند. از آن جایی که معمولا دانش آموزان، معلم خود را الگو و سرمشق خود قرار می دهند و از وی تقلید می کنند، باید در گزینش معلمان و نظارت بر آنان سعی وافر انجام داد. سازمان آموزش و پرورش باید با جذب معلمان عفیف و با حجاب تبلیغ عملی حجاب را در مدارس داشته باشد. دختران بخصوص در دوران دبستان و راهنمایی به شدت سعی می کنند خود را از نظر ظاهری به معلم خویش نزدیک کنند، معلم متعهد به راحتی می تواند پوشش خویش را به دانش آموزان انتقال دهد و در راه ترویج حجاب گام بردارد.

اهتمام به مثبت نگری و زیباسازی فرهنگ حجاب در تالیف کتب درسی، اجرای مسابقات فرهنگی-هنری- علمی با موضوع حجاب، تجلیل از دختران ممتاز با حجاب، ترویج الگوهای اسلامی در پوشش دانش آموزان و کادر مدرسه، غنی سازی اوقات فراغت دانش آموزان، درنظرگرفتن امتیازات برای کسانی که پوشش اسلامی را رعایت می کنند... از جمله کارهایی است که سازمان آموزش و پرورش برای گسترش حجاب باید در برنامه کاری خویش قرار دهد.
دانشگاه مرکز دیگر آموزشی است که فرد در ادامه تحصیلات خویش وارد آن می شود. دانشگاه ها از جمله مراکز حساس و مهمی هستند که در مصالح و مفاسد جامعه نقش تعیین کننده و موثری را ایفا می کنند. دانشگاه نقطه اساسی هر جامعه و کشوری است، اگر دانشگاه اصلاح شود آینده آن جامعه اصلاح خواهدشد. اگر دانشگاه فاسد بشود، سرنوشت آن جامعه فساد است. (۵)
محیط دانشگاه محیطی است جوان، پرانرژی و فعال، دانشجو به دنبال آن است که خود را نشان دهد، به خود می بالد، به دنبال افکار جدید می گردد. دراین مقطع اگر به وی خوراک علمی با چاشنی دینی تزریق شود او تبدیل به بهترین مبلغ دینی خواهدشد. از نیروی جوان و پرقدرت خویش نهایت استفاده را می کند تا دیگران را با خود همراه کند. از این رو مستکبرین جهانی به دانشگاه و دانشجو به چشم یک طعمه نگاه می کنند و از دانشجو برای رسیدن به اهداف شوم خویش استفاده می کنند.
دانشگاه از سویی پرورش شخصیت دینی دانشجویان را برعهده دارد و ازسویی دیگر پرورش نیروهای علمی و عملی آینده کشور را بر دوش خویش احساس می کند. به فسادکشیدن این جوانان، ترویج بی قیدی و بی مبالاتی نسبت به دین و بی عفتی و بدحجابی دانشجویان در واقع نیروی موثر و آینده ساز کشور را از بین می برد. نتیجه آن از بین رفتن کشور و انقلاب می شود.
دانشجویان به شدت از اساتید خویش الگو می گیرند. وقتی استادی با پوشش اسلامی در کلاس های درس حاضر شود و حرکات و رفتارهای مطابق دین از وی سر زند، دانشجویان به دین علاقه مند شده و به دستورات آن عمل می کنند. در این صورت دیگر حجاب برای دختران سخت نیست و آن را نشانه عقب ماندگی نمی دانند. به راحتی می توانند در برابر وسوسه های دوستان خویش مقاومت کنند و از حجاب خویش دفاع کنند. بنابراین، گزینش استاد متعهد و با پوشش مناسب گام موثری است بر ترویج حجاب در دانشگاه و در ادامه تاثیر آن در جامعه، که این مهم از وظایف وزارت علوم می باشد.

سایر کارهایی که وزارت علوم باید برای گسترش حجاب انجام دهد عبارت است از:
آشنا ساختن دانشجویان با فرهنگ غنی ایرانی- اسلامی، آشنا ساختن دانشجویان با توطئه ها و زمینه های نفوذ فرهنگ غرب، نظارت جدی بر اجرای قوانین انضباطی، برخورد جدی با هنجارشکنان حجاب، فعال کردن تشکل های دانشجویی برای برخورد با بدحجابی، عدم بکارگیری کارکنان و اساتید بی تفاوت به ارزش ها و پوشش های اسلامی، استفاده از استادان زن برای دختران و استادان مرد برای پسرها (حتی المقدور)، استخدام اساتید متعهد و پاسخگو به شبهات حجاب، انتشار مجلات فرهنگی با موضوع حجاب... دانشگاه به عنوان مرکز پرورش نیروهای علمی و عملی کشور باید مسئولیت خطیر خویش را در رابطه با تهدیدات فرهنگی به خوبی اجرا نماید و راه نفوذ فرهنگ غرب را بگیرد. دانشگاه اسلامی، دانشگاهی است که دانشجویانی متفکر و مبارز در عرصه فرهنگی به جامعه تحویل دهد و آنان نگاهبانان فرهنگ و دین مردم و جامعه اسلامی باشند.
در جامعه اسلامی همه نهادها و مؤسسات باید در گسترش حجاب تلاش کنند. حفظ حجاب از ارکان دین ما و از اصل های قانون اساسی می باشد. متأسفانه هنوز بسیار افرادی هستند که به حجاب به عنوان یک پدیده فردی نگاه کرده و از کنار آن بی اعتنا می گذرند. در حالی که حجاب و پوشش اسلامی از وظایف اجتماعی است که به صراحت در فقه ما به آن اشاره شده است. نهادها و مؤسسات باید این اصل را در مراکز خویش در معرض عموم بگذارند و خود نیز به آن عامل باشند. امروزه، اکثر کارمندان را زن ها تشکیل می دهند. با ترویج حجاب در بین آن ها می توان ادعا کرد که یک سوم جامعه از پوشش مناسب برخوردار می باشند.
البته لازم به ذکر است که افراد مختلف جامعه نیز در گسترش حجاب نقش مهمی دارند. افراد متعهد می توانند با تذکر دادن به کسانی که رعایت حجاب اسلامی نمی کنند، در ریشه کن کردن این پدیده شوم ایفای نقش نمایند. وقتی کسی با ظاهری نامناسب بیرون بیاید و کسان مختلفی به او تذکر دهند ناخودآگاه خود را همسو با محیط کرده تا از این تذکرهای پیاپی رهایی یابد. پس، برای نهادینه کردن حجاب، رسانه و مراکز آموزشی از مراکز مهم فرهنگ سازی و ترویج آن می باشد. هر چند که از سایر مؤسسات نیز نباید غافل شد. همه باید برای گسترش حجاب قیامی آگاهانه داشته باشند تا بانوان ایرانی الگوی تمام زنان جهان باشند و از حیله ها و توطئه های شوم مستکبرین رهایی یابند. فقط با حجاب اسلامی است که زن به جایگاه واقعی خویش در جامعه دست می یابد و می تواند در تمام عرصه ها حضوری پررنگ و موثر داشته باشد.
نوشته خویش را با سخنی از معمار کبیر انقلاب امام خمینی(ره) به پایان می بریم به امید آن که جامعه ای خدایی و به دور از گناه داشته باشیم:
«زنان از نظر اسلام نقش حساسی در بنای جامعه اسلامی دارند و اسلام زن را تا حدی ارتقا می دهد که او بتواند مقام انسانی خود را در جامعه باز یابد و از حد شیء بودن بیرون بیاید و متناسب با چنین رشدی، می تواند در ساختمان حکومت اسلامی مسئولیتهایی را به عهده بگیرد.(۶) نقش زن در جامعه بالاتر از نقش مرد است؛ برای اینکه بانوان علاوه بر اینکه خودشان یک قشر فعال در همه ابعاد هستند، قشرهای فعال را در دامن خودشان تربیت می کنند. خدمت مادر به جامعه از خدمت معلم بالاتر است، و از خدمت همه کس بالاتر است. و این امری است که انبیا می خواستند. می خواستند که بانوان قشری باشند که آنها تربیت کنند جامعه را، و شیرزنان و شیرمردانی به جامعه تقدیم کنند.(۷)
پی نوشت ها
۱) اصل صد و هفتاد و پنجم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
۲) پیرامون انقلاب اسلامی، شهید مطهری، ص ۱۸۳
۳) مطبوعات و رسانه ها از دیدگاه امام خمینی(ره)، انتشارات تسنیم، ص ۱۴۶
۴) بیانات رهبری درتاریخ ۱۴/۱۲/۶۹
۵) دانشگاه و دانشجو در آیینه رهنمودهای مقام معظم رهبری، سازمان تبلیغات اسلامی، ص۵
۶) صحیفه نور، ج۴، ص ۴۳۶
۷) صحیفه نور، ج۱۴، ص ۱۹۷