تواضع شگفت آور پیامبر

امام صادق (علیه السلام) مى فرماید : مردى بیابانى نزد پیامبر اسلام آمد و گفت : اى پیامبر خدا ! با این ناقه ات با من مسابقه مى دهى ؟ حضرت با او مسابقه داد و مرد بیابانى مسابقه را برد . پیامبر به او فرمود : شما شتر مرا بالا بردید ، خدا دوست داشت که آن را پایین بیاورد ، کوه ها در برابر کشتى نوح گردنکشى کردند و کوه جودى نهایت تواضع را از خود نشان داد ، خدا هم کشتى نوح را بر آن فرود آورد(1) .و نیز امام صادق (علیه السلام) مى فرماید :رسول خدا شب پنج شنبه اى در مسجد قبا افطار کرد ، پس از افطار فرمود آیا آبى براى خوردن یافت مى شود ؟ اوس بن خولى انصارى قدحى بزرگ از آب مخلوط با عسل براى حضرت آورد ، هنگامى که لب به آن قدح زد قدح را از لب مبارک دور کرد و فرمود : دو آشامیدنى است که به یکى اکتفا مى شود ، من
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1 ـ عن ابی عبدالله (علیه السلام) قال : قدم اعرابی على النبی (صلى الله علیه وآله وسلم) فقال : یا رسول الله ! تسابقنی بناقتک هذه ، قال : فسابقه فسبقه الاعرابی ، فقال رسول الله (صلى الله علیه وآله وسلم) : انکم رفعتموها فاحب الله ان یضعها ، ان الجبال تطاولت لسفینه نوح وکان الجودی اشد تواضعا ، فحط الله بها على الجودی .
الزهد : 61 ، باب التواضع والکبر ; بحار الانوار : 72 / 123 ، باب 51 ، حدیث 18 .
این مخلوط را نمى خورم و بر مردم هم حرام نمى کنم ولى براى خدا فروتنى مى نمایم ; زیرا هرکس براى خدا فروتنى کند خدا او را رفعت مى دهد و هرکس تکبر ورزد خدا او را پست مى نماید ، و کسى که در معیشتش میانه روى پیشه کند خدا به او روزى مى بخشد و کسى که ولخرجى کند خدا او را محروم مى نماید ، و کسى که بسیار یاد مرگ کند خدا به او محبت میورزد(1) .امام صادق (علیه السلام) فرمود : خدا به داود وحى کرد :یَا دَاوُدَ کَما انّ اقرَبَ النَّاسِ مِنَ اللهِ المُتَواضِعوُنَ ، کَذلِکَ ابعَدُ النّاسِ مِنَ اللهِ المُتَکبِّرُونَ(2) . اى داود ! چنان که نزدیک ترین مردم به خدا فروتنانند ، دورترین مردم از خدا متکبرانند .علامه ى مجلسى در رابطه با تواضع مى فرماید :تواضع ترک تکبّر و ذلت و خاکسارى در برابر پیامبر و امامان و مردم مومن است ، تواضع نفرت از رفعت و چیره گى است و همه ى این امور موجب قرب انسان به حق و ضدش موجب دورى انسان از خداست(3) .در هر صورت تواضع و فروتنى در برابر حق و شوون حق که از جلوه هایش
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1 ـ عن عبد الرحمن بن الحجاج ، عن ابى عبد الله (علیه السلام) قال : افطر رسول الله (صلى الله علیه وآله وسلم) عشیه خمیس فى مسجد قبا ، فقال : هل من شراب ، فاتاه اوس بن خولى الانصارى بعس مخیض بعسل ، فلما وضعه على فیه نحاه ، ثم قال : شرابان یکتفى باحدهما من صاحبه لا اشربه ولا احرمه ، ولکن اتواضع للهِ ، فان من تواضع للهِ رفعه الله ، ومن تکبر خفضه الله ، ومن اقتصد فی معیشته رزقه الله ، ومن بذر حرمه الله ، ومن اکثر ذکر الموت احبه الله .
کافى : 2 / 122 ، باب التواضع ، حدیث 3 ; وسائل الشیعه : 15 / 277 ، باب 31 ، حدیث 20505 .
2 ـ کافى : 2 / 123 ، باب التواضع ، حدیث 11 ; بحار الانوار : 72 / 132 ، باب 51 ، حدیث 34 .
3 ـ بحار الانوار : 72 / 132 ، باب 51 ، ذیل حدیث 34 .
قبول فرمان هاى خدا و اوامر و نواهى پیامبر و خواسته هاى امامان و نرمى داشتن در برابر زن و فرزند و پدر و مادر و عموم مردم است از باارزش ترین زیبایى هاى اخلاق و از حسنات ملکوتیه و خصال عرشیه است .لقمان حکیم پس از این که فرزندش را به تواضع توجه مى دهد مى فرماید : آنان که خود را زرنگ و تیز مى دانند و تصور مى کنند این زرنگى و تیزى آنان را از حق بى نیاز مى نماید سخت در اشتباهند ; زیرا زرنگ و تیز با همه ى زرنگى و تیزیش نزد حق بى مقدار و ناچیز است و بدون حق ارزش قابل توجهى ندارد .