آثار سوء گناهان‏

بر اساس آيات قرآن مجيد و معارف اهل بيت، براى گناهان در دنيا و آخرت آثار سويى است كه اگر گنهكار از گناهانش توبه نكند، بدون ترديد گرفتار آن آثار سوء خواهد شد.

«بَلى مَنْ كَسَبَ سَيِّئَةً وَ أَحاطَتْ بِهِ خَطِيئَتُهُ فَأُولئِكَ أَصْحابُ النَّارِ هُمْ فِيها خالِدُونَ».

آرى، آنان كه به تحصيل گناه برخاستند و گناه سراسر وجودشان را پوشاند، اصحاب آتشند، و در آن هميشگى و جاودانه خواهند بود.

«قُلْ هَلْ نُنَبِّئُكُمْ بِالْأَخْسَرِينَ أَعْمالًا* الَّذِينَ ضَلَّ سَعْيُهُمْ فِي الْحَياةِ الدُّنْيا وَ هُمْ يَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ يُحْسِنُونَ صُنْعاً* أُولئِكَ الَّذِينَ كَفَرُوا بِآياتِ رَبِّهِمْ وَ لِقائِهِ فَحَبِطَتْ أَعْمالُهُمْ فَلا نُقِيمُ لَهُمْ يَوْمَ الْقِيامَةِ وَزْناً».

به مردم بگو: شما را خبر دهم كه زيانكارترين مردم چه كسانى هستند، آنان كه تمام كوشش و تلاششان در زندگى دنيا نابود شده، ولى خيال مى كنند عمل نيك انجام مى دهند.

اينان مردمى هستند كه به آيات پروردگارشان و لقاى او كافر شدند، به اين خاطر اعمالشان تباه شد، لذا در قيامت بر آنان ميزانى به پا نمى كنيم (ميزان براى كسانى برپا مى شود كه اعمال قابل سنجيدن داشته باشند، اين آلودگان عاصى و خائنان بى پروا، چون عمل و سعيشان نابود شده، ميزانى براى آنها برپا نمى شود).

«فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ فَزادَهُمُ اللَّهُ مَرَضاً وَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِيمٌ...».

اينان را در دل، بيمارى نفاق است، خداوند بر اين بيمارى مى افزايد و براى ايشان است عذاب دردناك.

«فَتَرَى الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ يُسارِعُونَ فِيهِمْ...».

آنان كه در دل، بيمارى نفاق دارند مشاهده مى كنى به سوى دشمنان خدا، يهود و نصارى مى شتابند.

«وَ أَمَّا الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ فَزادَتْهُمْ رِجْساً إِلَى رِجْسِهِمْ...».

و اما آنان كه در دل، بيمارى نفاق دارند آلودگى بر آلودگى اينان اضافه مى شود.

«إِنَّ الَّذِينَ يَأْكُلُونَ أَمْوالَ الْيَتامى ظُلْماً إِنَّما يَأْكُلُونَ فِي بُطُونِهِمْ ناراً وَ سَيَصْلَوْنَ سَعِيراً».

همانا كسانى كه اموال ايتام را به ستم مى خورند، جز اين نيست كه هم اكنون آتش مى خورند، و به زودى وارد آتش سوزان مى شوند.

گروهى از محققين بر اساس اين آيه ى شريفه و آيات ديگرى كه از نظر معنا همانند اين آيه هستند، عقيده دارند جريمه ى گنهكار در روز قيامت همان گناه اوست، به اين معنا كه اين گناه گنهكار است كه در قيامت به صورت عذاب دردناك ظهور مى كند و گنهكار را براى ابد اسير خود نموده و او را شكنجه مى دهد.

«إِنَّ الَّذِينَ يَكْتُمُونَ ما أَنْزَلَ اللَّهُ مِنَ الْكِتابِ وَ يَشْتَرُونَ بِهِ ثَمَناً قَلِيلًا أُولئِكَ ما يَأْكُلُونَ فِي بُطُونِهِمْ إِلَّا النَّارَ وَ لا يُكَلِّمُهُمُ اللَّهُ يَوْمَ الْقِيامَةِ وَ لا يُزَكِّيهِمْ وَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِيمٌ* أُولئِكَ الَّذِينَ اشْتَرَوُا الضَّلالَةَ بِالْهُدى وَ الْعَذابَ بِالْمَغْفِرَةِ فَما أَصْبَرَهُمْ عَلَى النَّارِ».

آنان كه آنچه را خداوند از كتاب نازل نموده، كتمان مى نمايند و آن را در برابر بهاى اندكى مى فروشند، جز آتش چيزى نمى خورند، خداوند در قيامت با آنان سخن نمى گويد، و آنان را تزكيه از گناه و آلودگى نمى نمايد، و براى آنان عذاب دردآورى است.

اينان كسانى هستند كه گمراهى را با هدايت، و عذاب را با مغفرت مبادله كرده اند، و چه اندازه در برابر عذاب خدا طاقت دارند؟!

«مَثَلُ الَّذِينَ كَفَرُوا بِرَبِّهِمْ أَعْمالُهُمْ كَرَمادٍ اشْتَدَّتْ بِهِ الرِّيحُ فِي يَوْمٍ عاصِفٍ لا يَقْدِرُونَ مِمَّا كَسَبُوا عَلى شَيْ ءٍ ذلِكَ هُوَ الضَّلالُ الْبَعِيدُ».

اعمال مردمى كه به پروردگارشان كافر شدند، به مانند خاكسترى در برابر تندبادى در يك روز طوفانى است، آنها قدرت ندارند كمترين چيزى از آنچه انجام داده اند به دست آورند، و اين گمراهى دورى است!

از اينگونه آيات استفاده مى شود، كه آثار سوء گناه كه خيلى بيش از اينهاست عبارت است از:

همنشينى با آتش در قيامت، جاودانه بودن در عذاب، زيان و خسارت در دنيا و آخرت، نابود شدن همه ى تلاش و كوشش انسان، حبط اعمال در محشر، برپا نشدن ترازوى سنجش در قيامت، اضافه شدن گناه بر اثر عدم توبه، شتاب به سوى دشمنان خدا، قطع رابطه ى حق با انسان، تزكيه نشدن در قيامت، تبديل هدايت به گمراهى، مبادله ى عذاب با مغفرت.

حضرت سجاد عليه السلام در روايتى مفصل به آثار سوء گناهان به اين صورت اشاره مى فرمايند:

گناهانى كه نعمت ها را تغيير مى دهند: تجاوز به حقوق مردم، كناره گرفتن از عادت خير، از بين رفتن نيكى به مردم، كفران نعمت، ترك شكر.

گناهانى كه موجب ندامت و حسرت است: قتل نفس، ترك صله ى رحم، واگذاشتن نماز تا از دست رفتن وقت، ترك وصيت، باز نگرداندن حقوق مالى مردم، منع زكات تا رسيدن مرگ و لال شدن زبان.

گناهانى كه باعث زوال نعمت است: عصيان عارف به ستم، تعدى به مردم، استهزاء افراد، خوار نمودن انسانها.

گناهانى كه نعمت ها را دفع مى كند و نمى گذارد به انسان برسد: اظهار احتياج، خواب ثلث اول شب تا از دست رفتن نماز، خواب صبح تا ضايع شدن نماز، كوچك شمردن نعمت، شكايت از حضرت حق.

گناهانى كه باعث پرده درى است: شرابخوارى، قمار بازى، دلقك بازى، كار لغو، شوخى، گفتن عيوب مردم، همنشينى با مى خواران.

گناهانى كه سبب نزول بلا و حادثه است: نرسيدن به داد اندوهگين، ترك يارى ستمديده، ضايع كردن امر به معروف و نهى از منكر.

گناهانى كه موجب پيروزى دشمنان است: ظلم آشكار، اظهار معاصى، مباح شمردن حرام، سرپيچى از خوبان، اطاعت از بدكاران.

گناهانى كه باعث مرگ زودرس است: قطع رحم، سوگند دروغ، گفتار كذب، زنا، بستن راه مسلمين، ادعاى امامت به ناحق.

گناهانى كه سبب قطع اميد است: يأس از رحمت، نااميدى شديد از لطف خدا، تكيه بر غير حق، تكذيب وعده ى پروردگار.

گناهانى كه موجب تاريكى هواست: سحر و كهانت، ايمان به تأثير ستارگان، تكذيب قدر، عقوق والدين.

گناهانى كه علت برداشته شدن پرده ى حرمت است: وام گرفتن به نيت پس ندادن، اسراف در خرج، بخل بر زن و فرزند و ارحام، بداخلاقى، كم صبرى، به كار گرفتن بى حوصلگى، خود را به تنبلى زدن، سبك شمردن اهل دين.

گناهانى كه مورث رد شدن دعاست: نيت بد، زشتى باطن، دورويى با برادران دينى، باور نداشتن به اجابت دعا، به تأخير انداختن نماز تا از بين رفتن وقت، ترك تقرب به حق با روى گرداندن از كار خير و صدقه، ناسزا گفتن و فحش در كلام.

گناهانى كه سبب حبس باران مى شود: ستم قاضيان در احكام، شهادت ناحق، كتمان شهادت، منع زكات و قرض، سنگدلى نسبت به نيازمندان و تهيدستان، ستم بر يتيم و نيازمند، راندن سائل، و رد كردن تهيدست در شب تار «1».

اميرالمؤمنين عليه السلام در رابطه با گناهان مى فرمايند:

لَو لَمْ يَتَوَعَّدِ اللَّهُ عَلى مَعْصِيَتِهِ لَكَانَ يَجِبُ انْ لَايُعْصى شُكْراً لِنِعَمِهِ .

اگر خداوند بر عصيان بندگانش نسبت به خود وعده ى عذاب نداده بود، هر آينه واجب بود به خاطر شكر نعمتهايش معصيت نشود!

بنابراين بياييد از باب تقدير و تشكر از نعمتهاى حضرت حق، كه احدى را قدرت شمارش آن نيست، از هرگونه معصيت و گناهى خوددارى كنيم، و نسبت به گذشته ى زشت خود، در مقام عذرخواهى و توبه و ندامت برآييم، كه اينگونه حركت باعث مغفرت و رحمت، و غرق شدن در لطف و عنايت حضرت محبوب است.