پرهيز از معاصى در روايات

گريز عارف از گناهان ، يكى از اصولى ترين برنامه هاى زندگى اوست ، براى عارف مصيبتى بزرگ تر از آلوده شدن به گناه نيست و تنفّر قلبى و عملى عارف از گناه تنفّرى شديد است . يكى از مهمترين پايه هاى اسلام اجتناب و دورى از گناه است . آن قدر كه اسلام بر دورى از گناه پافشارى دارد اصرار بر عبادت ندارد .  اگر در آيين عزيز الهى دقت كنيم ، مى بينيم كه بزرگترين عبادت و پر ارزش ترين خط بندگى ، دورى جستن از معاصى است .  در روايات ، تقوا و خوددارى از گناه به عنوان افضل عبادات و پر پاداش ترين بندگى ها به حساب آمده است . عارف به اثر وضعى گناه در دنيا و عقوبت سخت آن در آخرت واقف است و براساس اين آگاهى كسب خوف كرده و خوف در وجود او ، بهترين عامل وشديدترين علّت براى گريز از گناه است .  به رواياتى در اين باب توجه كنيد :

آثار شوم گناه

عَنْ أَبى جَعْفَرٍ  عليه السلام قالَ : إِنَّ الْعَبْدَ يَسْأَلُ اللّهَ الْحاجَةَ فَيَكُونُ مِنْ شَأْنِهِ قَضاءُها إِلى أَجَلٍ قَريبٍ أَوْ إِلى وَقْتٍ بَطيئٍ فَيَذْنِبُ الْعَبْدُ ذَنْباً فَيَقُولُ اللّهُ تَبارَكَ وَتَعالى : لِلْمَلَكِ لانْقُضْ حاجَتَهُ وَأَحْرِمْهُ إِيّاها فَإِنَّهُ تَعَرَّضَ لِسُخْطى وَاسْتَوْجَبَ الْحِرْمانَ مِنّى  . امام باقر  عليه السلام فرمود : بنده از خدا حاجتى مى خواهد كه اقتضا دارد دير يا زود برآورده شود سپس آن بنده دچار گناهى مى شود و خداى تبارك و تعالى به فرشته مأمور برآوردن حاجت مى فرمايد : حاجتش را اجابت مكن و او را از آن محروم دار ؛ زيرا خود را در معرض خشم من قرار داد و سزاوار محروميّت شد . عَنْ أَبى عَبْدِاللّهِ  عليه السلام قالَ : إِنَّ الْرَجُلَ يُذْنِبُ الذَّنْبَ فَيُحْرَمُ صَلاةَ اللَّيْلِ وَإِنَّ الْعَمَلَ السَيِّئَ أَسْرَعُ فى صاحِبِهِ مِنَ السِّكِّينَ فى اللّحْمِ  .
  امام صادق  عليه السلام فرمود : انسان گناه مى كند ، از نماز شب با آن همه خصوصيّت و آثار دنيايى و آخرتى محروم مى گردد و به حق كه اثر گناه در گنه كار از اثر كارد در گوشت سريعتر است . قالَ أَميرُالْمُؤْمِنينَ  عليه السلام : لا وَجَعَ أَوْجَعُ لِلْقُلُوبِ مِنَ الذُّنُوبِ ، وَلا خَوْفَ أَشَدُّ مِنَ الْمَوْتِ ، وَكَفى بِما سَلَفَ تَفَكُّراً وَكَفى بِالْمَوْتِ واعِظاً  . اميرمؤمنان  عليه السلام فرمود : دردى براى قلوب ، دردناكتر از گناهان نيست و ترسى سخت تر از ترس براى مرگ نيست و گذشته براى عبرت گرفتن كافى است و مرگ براى اندرز دادن بس است . عَن أَبى الْحَسَنِ  عليه السلام : إِنَّ للّهِ عَزَّوَجَلَّ فى كُلّ يَوْمٍ وَلَيْلَةٍ مُنادِياً يُنادى : مَهْلاً مَهْلاً عِبادَ اللّهِ عَنْ مَعاصى اللّهِ ، فَلَوْ لا بَهائِمُ رُتَّعٌ ، وَصِبْيَةٌ رُضَّعُ ، وَشُيُوخٌ رُكَّعٌ لَصُبَّ
عَلَيْكُمُ الْعَذابُ صَبّاً ، تُرَضُّونَ بِهِ رَضّاً  . حضرت رضا  عليه السلام فرمود : خداوند يك منادى دارد ، يك شب و روز فرياد مى زند : اى بندگان خدا ! از حركت به سوى نافرمانيها بايستيد ، بايستيد كه اگر چهارپايان چرنده و كودكان شيرخوار و پيران ركوع كننده نبودند ، عذابى بر شما فرو مى ريخت كه نرم و كوبيده شويد . عَنْ نُعْمانِ الرّازى قال : سَمِعْتُ أَبا عَبْدِاللّهِ  عليه السلام يَقُولُ : مَنْ زَنى خَرَجَ مِنَ الاْءِيمانِ وَمَنْ شَرِبَ الْخَمْرَ خَرَجَ مِنَ الاْءِيمانِ ، وَمَنْ أَفْطَرَ يَوْماً مِنْ شَهْرِ رَمَضانِ مُتَعَمِّداً خَرَجَ مِنَ الإِيمانِ  . نعمان رازى مى گويد : از حضرت صادق  عليه السلام شنيدم كه فرمود : كسى كه زنا كند و آن كس كه شراب بنوشد و شخصى كه يك روز از ماه رمضان را عمداً بخورد از ايمان خارج شده است . عَنْ عُبَيْدَةِ بنِ زُرارة قالَ : سَأَلْتُ أَبا عَبْدِاللّهِ  عليه السلام عَنِ الْكَبائِرِ : فَقالَ هُنَّ فى كِتابِ َلى سَبْعٌ : الْكُفْرُ بِاللّهِ ، وَقَتْلُ النَّفْسِ ، وَعُقُوقُ الْوالِدَيْنِ ، وَأَكْلُ الرِّبا بَعْدَ الْبَيِّنَةِ وَأَكْلُ مالِ الْيَتيمِ ظُلماً ، وَالْفِرارُ مِنَ الزَّحْفِ ، وَالْتَّعَرُّبُ بَعْدَ الْهِجْرَةِ ، قالَ : فَقُلْتُ : فَهذا أَكْبَرُ الْمَعاصى  ؛ قالَ نَعَمْ قُلْتُ : فَأَكْلُ درهَم مِن مالِ الْيَتيمِ ظُلْماً أَكْبَرُ أَمْ تَرْكُ الصَّلاةِ قالَ تَرْكُ الصَّلاةِ قُلْتُ : فَما عَدَدْتَ تَرْكَ الصَّلاةِ فى الْكَبائِرِ فَقالَ : أَىُّ شَيءٍ أَوَّلُ ما قُلْتُ لَكَ قالَ : قُلْتُ الْكُفْرُ قالَ : فَإِنَّ تارِكَ الصَّلاةِ كافِرٌ يَعْنى مِنْ غَيْرِ عِلَّةٍ  . عبيدة بن زرارة مى گويد : از حضرت صادق  عليه السلام درباره گناهان كبيره پرسيدم ، فرمود : در كتاب على  عليه السلام هفت گناه از گناهان كبيره است :1 ـ كفر به خدا ، 2 ـ آدم كشى ، 3 ـ عدم رعايت حقوق پدر و مادر ، 4 ـ خوردن ربا بعد از دانستن ، 5 ـ خوردن مال يتيم به ناحق ، 6 ـ فرار از جهاد ، 7 ـ ايمان بعد از اسلام . عرضه داشتم : اينها بزرگترين گناهانند ؟ فرمود : آرى ، گفتم : گناه يك درهم خوردن مال يتيم به ناحق بزرگتر است يا ترك نماز ، فرمود : ترك نماز ، عرضه داشتم : شما كه ترك نماز را از كبائر نشمردى ، فرمود : اوّلين چيزى كه گفتم چه بود ؟ عرض كردم : كفر ، فرمود : تارك نماز كافر است ،
البته بدون علّت و عذر . علاّمه مجلسى  رحمه الله معتقد است كه جمله «مِنْ غير عِلَّةٍ» يا كلام مرحوم كلينى است يا يكى از روايت كنندگان .