اللهم الى مغفرتك وفدت، و الى عفوك قصدت، و الى تجاوزك اشتقت، و بفضلك وثقت، و ليس عندى ما يوجب لى مغفرتك، و لا فى عملى ما استحق به عفوك، و مالى بعد ان حكمت على نفسى الا فضلك فصل على محمد و اله، و تفضل على.
در اين جملات هم مانند عبارات گذشته بر اساس واقعيتى كه در برابر خدا دارد، خود را در حد صفر مى داند و مى گويد چيزى ندارم كه با آن از لطف و كرم تو استفاده كنم و رابطه ى من با تو، رابطه ى تجارتى يا ارباب و رعيتى باشد كه تاجرها متاعى آماده مى كنند و با آن، متاع ديگرى خريدارى مى نمايند و يا بردگان و نوكرها به موالى خود خدمت مى كنند، فايده اى به آنها مى رسانند و در برابر مستحق استفاده و بهره بردارى مى شوند، كه در اينجا نياز و احتياج بين طرفين است. مولى، به برده ى خود نيازمند است، پس بايستى نياز برده ى خود را برآورد تا به وسيله ى بردگان، به حوائج خود برسد و يا تجار به متاع ديگران نيازمند هستند، حقى به ديگران مى دهند و از حقوق آنها استفاده مى كنند. وليكن پروردگارا، تو غنى مطلق هستى و من فقير مطلق مى باشم. فقر وجودى من، مساوى غناى وجودى تو مى باشد. من آيا مى توانم به پروردگار خود بهره اى برسانم و يا به مولاى خود خدمت كنم و يا متاعى به پروردگار خود بدهم و
در برابر چيزى بگيرم. اگر ثابت شد كه به خداى خود بهره اى رسانيده ام، حق پيدا مى كنم كه از خداى خود بهره گيرى كنم. وليكن من در اين بهره رسانى صفرم. كارى از من ساخته نيست كه به خداى من فايده اى داشته باشد و خداى من غنى مطلق است. به اراده ى خود به هدف خود مى رسد. كسى نمى تواند كمك خدا باشد تا مستحق كمك رسانى خدا گردد. پس من در حالى كه هيچم و به همه چيز نيازمندم، در خانه ى تو آمده ام و جز لطف و كرم تو و فضل و رحمت تو، چيزى ندارم و نمى توانم داشته باشم. تو به فضل و رحمت خود مرا بپذير و مرا در معرض حساب و دقت حساب، قرار مده. در دعاى ديگر مى گوئيم: ربنا عاملنا بفضلك و لا تعاملنا بعدلك. پروردگارا، به فضل و كرامت با ما رفتار كن نه با حساب و حسابرسى و اجراى عدالت، كه در برابر عدالت تو حقى براى ما نمى ماند، و در اين ترازوى عدالت فقط كفه ى حق تو سنگين است و كفه ى حقوق ما هيچ و هيچ. بد نيست كه ضمن بيانى از مولاى متقيان، اميرمومنان در وصف حقوق، در اينجا روشن شود كه آيا بندگان خدا بر خدا حقى پيدا مى كنند، آن چنانكه خدا بر بندگان خود حق دارد؟ زيرا گاهى با بعضى جملات و دعاها روبرو مى شويم كه در آن براى مومن و يا پيغمبر و اهل بيت او، بر خدا اثبات حق شده است. در آن دعاها مى خوانيم: اللهم انى اسئلك بحق محمد و اله عليك. پروردگارا، تو را به حقى كه محمد و آل محمد بر تو دارند قسم مى دهم. و در بعضى جملات وارده هست كه مى گوئيم: اللهم بحق المومن عليك. و يا اينكه يك انسان معصوم مى گويد: اللهم بحقى عليك. خدايا به حقى كه من بر تو دارم يا به حقى كه مومن بر تو دارد. در اينجا مى پرسيم كه آيا بنده ى مومن خدا و يا امام معصوم و پيغمبر كه بندگان خدا هستند، چه حقى بر خدا دارند و چگونه ممكن است كه انسان مومن بر خدا حق پيدا كند، زيرا حق من بر كسى از طريق بهره رسانى و خدمت به او پيدا مى شود و حق ديگران هم بر من به همين كيفيت، و روشن است كه بندگان خدا نمى توانند بهره اى به خدا برسانند و يا خداى خود را خدمت كنند. پس چگونه بر خدا حق پيدا مى كنند. جواب اين سئوال، خطبه اى در نهج البلاغه
است، از مولى اميرالمومنين، كه حقوق را تعريف مى كند. آن خطبه ابتدا مى شود به اين جمله ى: الحق اوسع الاشياء فى التواصف و اضيقها فى التناصف. لا يجرى لاحد الا و يجرى عليه و لا يجرى عليه الا و يجرى له، و لو كان احد يجرى الحق له و لا يجرى عليه لكان ذلك خاصا لله سبحانه. يعنى انسان در وصف و تعريف كلمه ى حق در وسعت و گشايش قرار مى گيرد وليكن در انصاف و رعايت حقوق در مضيقه قرار مى گيرد. حق به نفع هيچ كس جارى نمى شود مگر اينكه به ضرر او هم هست و به ضرر هيچ كس اجراء نمى گردد مگر اينكه به نفع او هم اجراء مى شود. اگر كسى را پيدا كنيد كه بر همه كس حق دارد و كسى بر او حق ندارد، فقط خداوند متعال است. و ضمن جملات ديگر مى فرمايد: وليكن خداوند متعال، روى لطف و كرم براى بندگان مطيع خود حقى بر خود قرار داده و وعده داده است كه هر كس او را اطاعت كند به بهشت ببرد. پس بر اساس اين خطبه، انسانهاى مطيع بر خدا حق پيدا مى كنند وليكن حقى است به وعده ى خدا و بر اساس عهدى كه با بندگان خود بسته است و به بندگان خود قول داده كه هر كس كه او را اطاعت كند مستحق بهشت شود. پس حق مومن بر خدا حقى است كه خدا قرار داده و طبق وعده ى خدا پيدا شده، نه حقى كه انسان از طريق خدمت و يا بهره رسانى به خدا، بر خدا پيدا كند. خداوند ضمن آيه اى از قرآن مى فرمايد: كتب على نفسه الرحمه. يعنى خداوند بر خود واجب كرده و خود را ملزم نموده است كه به بندگان خود رحم كند و آنها را به بهشت ببرد. با اين حساب حق مومن بر خدا و يا حق محمد و آل محمد عليهم السلام، بر خدا همان حقوقى است كه از خدا به آنها وعده داده است و خود را به آن ملزم نموده است و از لطف و كرم خود يك چنان وضعى به وجود آورده كه به بندگان خود ميدان مى دهد كه اميدوار به او باشند و حقى را كه به آنها وعده داده است از او مطالبه كنند. پس اين يك حقى است به جعل خدا نه به استحقاق و مطالبه ى بندگان. امام چهارم عليه السلام در اين جملات، آن حقى را نفى مى كند كه از طريق خدمت به خدا و بهره رسانى به او پيدا شده باشد كه يك چنين حقى وجود ندارد، نه آن حقوقى كه خداوند از لطف و كرم خود به بندگان خود وعده داده است.
فارسی
اللهم الى مغفرتك وفدت، و الى عفوك قصدت، و الى تجاوزك اشتقت، و بفضلك وثقت، و لیس عندى ما یوجب لى مغفرتك، و لا فى عملى ما استحق به عفوك، و مالى بعد ان حكمت على نفسى الا فضلك فصل على محمد و اله، و تفضل على
0
0%
(نفر
0)
نظر شما در مورد این مطلب ؟
نمی پسندم
می پسندم
اشتراک گذاری در شبکه های اجتماعی:
آخرین مطالب
بیشترین بازدید این مجموعه
پر بازدید ترین مطالب سال
پر بازدید ترین مطالب ماه
پر بازدید ترین مطالب روز
