خالصترین عمل

در روايتى نقل شده است كه :
و اءوحى اللَّه تعالى الى موسى عليه السلام : هل عمِلتُ لى عملا قطُّ؟ قال : الهى صلَّيت لك ، و صُمتُ و تصدَّقت ، و ذكَرتُ لك . فقال : ان الصلاةَ لك برهان ، و الصّوم جُنَّة ، و الصَّدقة ظِلُّ، والذِّكر نور، فاءىّ عمل عملت لى ؟ فقال : موسى عليه السلام دُلِّنى على عمل هو لك ؟ فقال : يا موسى ، هل واليت لى وليا؟ و هل عادَيت لى عدوّا قط؟ فعَلِمَ موسى عليه السلام اءن اءَحبَّ الاَعمال الحبُّ فى اللَّه و البُغضُ فى اللَّه ⁽⁶⁸⁸⁾.
خداوند متعال به حضرت موسى عليه السلام وحى كرد كه آيا در پرونده اعمالت ، كارى سراغ دارى كه فقط براى من انجام داده باشى ؟ كارى كه هيچ انگيزه غير الهى در آن نباشد؟ اين سوالى است كه همه ما بايد از خودمان بكنيم كه آيا در پرونده اعمالمان ، كارى سراغ داريم كه فقط براى خدا انجام داده باشيم و هيچ منفعت دنيوى و اخروى را براى خود در نظر نگرفته باشيم ؟! موسى عليه السلام گفت : من نماز خوانده ام ، روزه گرفته ام ، صدقه داده ام ، همواره ذاكر نام و ياد تو بوده ام . جواب آمد كه نمازى كه خوانده اى ثمره اش آن است كه در قيامت راهگشاى توست و راه را براى ورود به بهشت باز مى كند. روزه تو هم سپر و محافظ تواز آتش جهنم است . صدقه اى كه داده اى سايه اى است براى تو در صحنه محشر. ذكر و ياد من هم نور است و باز براى تو راه گشا. چه كارى را فقط براى من كرده اى ؟
حضرت موسى عليه السلام فرمود: خدايا! مرا راهنمايى كن بر عملى كه فقط براى تو باشد! من نمى دانم كه چه بايد مى كردم . جواب آمد يا موسى ! آيا هرگز كسى را به خاطر من دوست داشته اى ؟ و آيا كسى را به خاطر من دشمن داشته اى ؟ در اين جا موسى عليه السلام تنبه پيدا كرد كه محبوب ترين كار نزد خدا دوست داشتن براى خدا و دشمن داشتن براى او است .
نتيجه اين كه ، بناى دوستى ها بايد بر اساس تقرب به خدا و خالص براى او باشد؛ زيرا اگر هر شائبه اى غير از اين وجود داشته باشد، به همان مقدار، از اعتبار آن كاسته خواهد شد.
نكته ديگر اين كه شايد محبت و دوستى از معدود اعمالى باشد كه مى توان آن را رنگ خدايى داد؛ وگرنه بسيارى از عبادات ؛ مثل نماز، روزه و حتى صدقات ، انفاق و دستگيرى ديگران مى تواند جهات نفسانى باشد؛ نماز مى خواند براى اين كه از جهنم وحشت دارد، روزه مى گيرد براى اين كه از نافرمانى مى ترسد و امثال آن ؛ ولى با برادر مؤ من ارتباط برقرار مى كند؛ چون خدا آن را دوست دارد.
امام صادق عليه السلام مى فرمايند:
طوبى للمتحابِّين فى اللَّه ⁽⁶⁸⁹⁾.
((خوشا به حال كسانى كه به خاطر خدا، دوستى مى ورزند)).
در روايت ديگرى از امام باقر عليه السلام نقل شده است كه مى فرمايند:
انّ مَلكا من الملائكة مرَّ رجل قائم على باب دار، فقال له الملك : يا عبداللَّه ما يُقيمك على باب هذِهِ الدّار، قال : اءخ لى فى بيتها اءُريد اءَن اءُسَلِّم عليه فقال الملك : هل بينك و بينه رحم ماسَّة اءو نزعت بكه اليه حاجة ؟ قال : لا ما بينى و بينه قرابة ، و لا نَزَعتَنى اليه حَاجَة ، الّا اءُخُوِّةِ الاسلام و حُرمتِه ، فاءَنَا اءَتَعاهده اءُسلِّم عليه فى اللَّه ربِّ العَالَمين ، فقال له المَلك : انِّى رسول اللَّه اليك ، و هو يُقرِئُكَ السَّلام ، و يقول لك : انَّما ايَّاى اءَردت و لى تَعَمَّدتَ و قد اءوجبتُ لك الجنَّة ، و اءعتقتك من غَضَبى ، و اءجرتكَ من النَّار⁽⁶⁹⁰⁾.
((يكى از ملائكه از كنار مردى عبور كرد كه بر در خانه اى ايستاده بود. به او گفت : اى بنده خدا! براى چه ايستاده اى ؟ گفت : در اين خانه برادرى دارم كه مى خواهم به او سلام كنم و احوال او را بپرسم . ملك به او گفت : آيا بين تو و او پيوند رحميت و خويشى برقرار است ؟ يا به او احتياجى دارد؟ مرد گفت : نه با او قوم و خويشى دارم و نه به او احتياجى ؛ مگر نه اين كه ما برادر ايمانى هستيم و من آمده ام براى خدا حال او را بپرسم و به او سلام كنم ، ملك به او گفت : اى مرد! من از جانب خدا براى تو پيامى دارم ؛ خداى بزرگ به تو سلام رسانده و فرموده است كه چون تو فقط براى من قدم برداشتى و مرا اراده كردى بهشت را بر تو واجب كردم و تو را از غضب و خشم و آتش ايمن ساختم )).
در روايت ديگرى هم داريم كه ديدار برادر مؤ من ، ديدار خدا است . علت اين امر را در روايت ديگرى بايد جست كه رسول اكرم صلَّى اللَّه عليه و آله و سلم مى فرمايند:
مَن اءَكرَم اءخاه فانَّما يُكرم اللَّه عزَّ و جَلَّ، فمَا ظنُّكم بمَن يُكرِمُ اللَّه عزَّ و جَلَّ اءن يُفعَلَ به ⁽⁶⁹¹⁾.
((كسى كه برادر مؤ منش را اكرام و احترام كند، در واقع خدا را اكرام كرده است . شما گمان مى كنيد كه اگر كسى خدا را اكرام كند، خدا با او چگونه بايد رفتار كند؟)).
اگر كسى انسان كريمى را اكرام كند، يقينا او نيز با كرامت با او رفتار خواهد كرد. و چه كريمى از ذات ذوالجلال الهى كريم تر است ؟