پرسشها و پاسخها، ص: 118

«ظَهَرَ الْفَسادُ فِي الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ بِما كَسَبَتْ أَيْدِي النَّاسِ» «1».

در خشكی و دريا به سبب اعمال زشتی كه مردم به دست خود مرتكب شدند، فساد و تباهی نمودار شده است.

بعد از بيان اين نكات كه ضروری و مهمّ بود به پاره ای از آثار تربيتی بلاها و مصائب اشاره می نماييم:

الف: بلاها و مصائب بهترين وسيله است برای شكوفايی استعدادها و به فعليّت درآمدن قوّه های نهان انسان، همان طور كه رشد بدنی و نيروی جسمانی در سايه تمرين های سخت حاصل می شود رشد كمالات روحی و معنوی هم با ورود در ميدان سختی ها و تحمّل آن ها به دست می آيد و بدين وسيله استعدادهای خدادادی انسان به فعليّت می رسد.

فراهم كردن زمينه های اين تمرينات روحی در لسان قرآن كريم «آزمايش» ناميده شده است. ابتلا و امتحان و فتنه و تعبيراتی از اين قبيل كه در قرآن كريم بدان اشاره شده، ناظر به همين حوادثی است كه بر اثر تدبير و تقدير الهی برای انسان پيش می آيد در حقيقت آن چه در لسان قرآن به نام آزمايش ناميده شده پرورش هم هست و ما می توانيم از اين جهت دنيا را علاوه بر آزمايشگاه، پرورشگاه هم بناميم؛ زيرا استعدادهای انسان در دنيا پرورش می يابد و توانايی های بالقوّه اش به فعليّت می رسد.

در روايتی از وجود نازنين پيامبر اكرم صلی الله عليه و آله و سلم وارد شده كه فرمودند:

______________________________
(1) روم (30): 41.