پرسشها و پاسخها، ص: 86

دارد:

الف: نظر طايفه اماميّه كه رؤيت خدا را با چشم ظاهری چه در خواب و بيداری و چه در دنيا و آخرت ممتنع می داند؛ زيرا چيزی را می توان ديد كه در مقابل انسان باشد يا در حكم مقابل انسان و چنين چيزی مستلزم آن است كه شی مرئی دارای بُعد، جهت، مكان و زمان باشد در صورتی كه خداوند منزّه از مادّه و جهت و... است. بلكه خالق و محيط بر آن ها است و اگر موجودی ديدنی باشد احاطه پذير خواهد بود؛ زيرا موجود ديدنی بايد مقابل انسان قرار بگيرد و از اين رو محدود است و می توان آن را احاطه كرد در حالی كه:

«وَ اللَّهُ مِنْ وَرائِهِمْ مُحِيطٌ» «1».

و خدا از همه سو بر آنان احاطه دارد.

پس خدا احاطه پذير نيست. علاوه بر اين در صورتی ما می توانيم يك شی را ببنيم كه قابليّت تابش نور بر آن و انعكاس به چشم ما را داشته باشد در غير اين صورت مشاهده آن شی ء برای ما ممكن نخواهد بود. و يك شی ء زمانی دارای انعكاس نور خواهد بود كه جسم باشد و خداوند سبحان جسم نيست.

خداوند در قرآن كريم می فرمايد:

«لا تُدْرِكُهُ الْأَبْصارُ وَ هُوَ يُدْرِكُ الْأَبْصارَ» «2».

چشم ها او را در نمی يابند، ولی او چشم ها را درمی يابد.

از امام صادق عليه السلام روايت شده است كه فرمودند:

______________________________
(1) بروج (85): 20.

(2) انعام (6): 103.