در این جا مطالب بسیار مهمى از وجود مقدّس امیرالمومنین علیه السلام رسیده است. ایشان در قسمتى از خطبه 234 مى فرمایند :«وَلَوَضَعَ مُجاهَدَهَ ابلیسَ عَنِ القُلوبِ» ؛ اگر مى خواست درِ دل همه ما را از اول به روى ابلیس مى بست که دچار وسوسه و تردید و شک نشوید، دچار مرض قلبى نشوید. اگر مى خواست همان گونه که شیاطین به آسمان ها راه ندارند، کارى مى کرد که شما هم راه نداشته باشید «وَلا النَّفى مُعْتَجِلَ الرَّاى مِنَ النّاس» ؛ همه شما را یک پارچه ملکوتى صرف قرار مى داد. اگر مى خواست این کار را مى کرد، اما نکرد، شما را مسلّح به یک سلسله ابزار روحى و بدنى و یک سلسله ابزار علمى و قانونى کرده که این مجموعه را «رَحِمَ رَبَّى» مى گوید که این رحمت خداست، قدرت ما رحمت خداست، قرآن رحمت خداست، انبیا و ائمّه رحمت خدا هستند، قوانین رحمت خدا هستند، رمضان رحمت خداست: «اِنَّ النَّفْسَ لاَءَمَّارَهُ بِالسُّوءِ ...»7 ؛ نَفْس من مى گوید بیا برو جهنم: «اِلاَّ مَا رَحِمَ رَبَّى ...»8، مگر این که رحمت خدا مرا محاصره کند، و رحمت خدا اینهاست.«ولکِنَّ اللّه ُ یَخْتَبِرُ عِبادَهُ بِانْواعِ الشَّدائد»9 ؛ عشق مولا بر این قرار گرفته که همه شما را دچار کارهاى سخت و رنج ها و شدّت ها کند.«ویَتَعَبَّدُهُم بِالوانِ المَجاهِدِ»؛ رشته هاى رنگارنگى از عبادت براى شما قرار داده است.«وَیَبْتَلیهِمْ بِضُروبِ المَکارِهِ» ؛ این قدر دردسرها، رنج ها، غصّه ها، مکاره برایتان قرار داده که حساب ندارد. ببینید ما از لابه لاى چه چیزهایى باید رد شویم تا به او برسیم، آسان نمى توان به او رسید، چراکه او خودش را در قرآن «رَفِیعُ الدَّرَجَاتِ»10 مى خواند ؛ یعنى از همه بالاتر هستم و تو از این زمین تاریک باید حرکت کنى تا به من برسى. چه قدر انسان باید بکوشد تا این روابطى را که خودِ قرآن مجید «عَلَى الاْءَرْضِ» مى خواند ؛ یعنى شما را به زمین چسبانده، کنده نمى شوید، این همه رنج هاى عبادت و زحمت ها و مرارت هاى بندگى را باید چشید که روابط از این زمین کنده شود، از مادیات کنده شود، از شهوات کنده شود، انسان الهى شود.«اخْراجا لِلتَّکبُّرُ مِنْ قُلُوبِهِم» ؛ شما پسِ این رنج ها نسبت به خدا یک دل متواضعى پیدا مى کنید.«واسکانا لِتَّذَلُّلِ فى نُفُوسِهِم» ؛ در نَفْسِتان حالت ذلّت عالى نسبت به خدا از پسِ این رنج ها پیدا مى شود.«وَلِیَجْعَل ذلک ابْوابا فُتَّحا الى فَضْلِهِ» ؛ یک مقدار که این جاده ها و کوره راه ها و عقبه ها و سختى هاى عبادت ها را رد شُدید.«ابْوابا فُتَّحا الى فَضْلِهِ» ؛ درهایى که شماره ندارد از جانب او به روى شما باز مى شود.«واسبابا ذُلُلاً لِعَفْوِهِ» ؛ وسایلى در اختیار شما قرار مى گیرد که خدا مى گوید نمى توانم این بنده ام را نبخشم، چون چیزهایى دارد که قابل عفو من است .
