يكي از شرايط تحصيل كمال، آگاهي و بينش است. در اين مورد توضيح دهيد.

حيات و زندگي لذّت بخش و پر جاذبة پرسش گري را به شما تريك مي گوييم. فصل مميز انسان و حيوان فطرت او است كه بار گرانسنگ استعداد هاي كمال جويانه و ارزش هاي عالي انسان را حمل مي كند. پرسش گري و حقيقت جويي يكي از با ارزش ترين استعدادهاي فردي است كه اساس انسانيت است و موجب مي شود آدمي از سه ظلمت غفلت، شك و ترديد، ظن و گمان ها خارج گردد و قدم به مرحلة علم و آگاهب و معرفت بگذارد. همين ميل دروني است كه انسان را قادر به تسخير عالم و دانش ساخته است و ابوريحان بيروني را درحال احتضار به پرسيدن وادار نموده و اطلب العلم من المهد الي الّحد را كه شاعر در قالب زگهواره تا گور دانش بجوي در آورده،تحقق عيني بخشيد.
سير و سفر علمي و عملي:
تحصيل كمال مقدمات و شرايط و مراتبي دارد كه خواجه عبدالله انصاري آن ها را در كتاب منازل السايرين در يكصد مقام بيان نموده است. كمال نهايي انسان در قرابت و نزديكي به خدا است كه كمال مطلق و مطلق كمال او است. نيل به مراتب عالي كمال نيازمند عزم قوي و سير و سفر علمي و عملي است.
گام نخست در سفر علمي:
گام نخست در سفر علمي بيداري و هشياري و خروج از غفلت است. غفلت و غفلت زدگي نخستين آفت سفر معنوي و كمالي انسان است.
غفلت موجب خدافراموشي و خود فراموشي مي گردد1 و راه علم و معرفت به خدا را مسدود مي سازد و چشم و گوش و دل درون را از دسترسي به علم و آگاهي، و ايمان وعقيدة به خدا محروم مي سازد. قرآن كريم مي فرمايد: به يقين براي جهنم بسياري از جن و انس را نهاده ايم. آنان كه دل دارند اما نمي فهمند. چشم دارند اما نمي بينند و گوش دارند اما با آن نمي شنوند. در واقع _ همانند چهار پايان و بلكه پست ترند _ آنان همانن غفلت زدگانند.
به بيان ديگر: علت و ريشة همة انحرافات و ضلالت و گمراهي هاي انسان در سه چيز خلاصه مي شود:
1- غفلت؛
2- شك و ترديد ايستا؛
3- بسنده كردن به ظن و گمان.
قرآن از يك سو انسان را به طلب علم و آگاهي و تحصيل يقين ترغيب و تشويق نموده و از سويي با حالات سه گانة مذكور به مبارزه برخاسته است. سبب اين كه برخي انسان ها، جز لذايذ محسوس مادي به چيزي نمي انديشند و نمي توانند واقعيات و لذايذ غير مادي را ادراك و احساس كنند، غفلت و نا آگاهي است. قرآن مي فرمايد: يعلمون ظاهراً من الحيواه الدّنيا و هم عن الاخره هم غافلون؛3 ظاهري از زندگي دنيا را (كه مشترك بين انسان و حيوان است) درك مي كنند و از آخرت غافلند.
قرآن كساني را كه بساط زندگي خود را بر روي شك و ترديد پهن كرده اند خميه عقل و انديشة خويش را روي آن برافراشتند، ملامت كرده و مي فرمايد: عقيده و اظهار آنان در مورد آخرت بر پاية شك و ترديد است. هيچ گونه علم و آگاهي دراين باره ندارند، آنان از اين جهت همانند افراد كور و نابينا مي باشند.
در مورد بسنده كردن منحرفان ره گم كرده به ظن و گمان مي فرمايد: پيروي نمي كنند بيشتر آنان مگر از ظن و گمان خود، در صورتي كه قطعاً گمان وظن ذره اي انسان را از حق بي نياز نمي كند، و نمي تواند آدمي را به هدف آفرينش و كمال نهايي كه در جوار قرب ربوبي نهفته است، رهنمون گردد. بنابراين خروج از غفلت و داشتن توجه و علم و آگاهي هب نفس خويش و خدا و جهان هستي و ... شرط اوّل و گام نخست حركت و سير معنوي است.
نقش آگاهي و بينش در تبيين گام نخست از شرايط و مراحل تحصيل كمال، ما را از بيان ساير شرايط و مراحل آن بي نياز مي كند. در صورت علاقه به مطالعه و تحقيق در اين موضوع به كتاب هايي كه در پايان ذكر مي كنيم مراجعه شود.
گام نخست در سير عملي:
اولين گام در سير و حركت عملي به سوي خدا، توبه از همة گناهان و اجتناب و ترك آن و تهذيب نفس از صفات مذموم و ناپسند است كه در نتيجة خروج از غفلت و توجه و بيداري دل و شناخت و معرفت حاصل مي شود.
اين عمل را اصطلاحاً تصفيه و تخليه مي گويند كه داراي مراتب و مراحلي است.
دوّمين گام آن را تحليه يا زينت و آرايشگري نفس مي نامند كه با تحصيل علوم و معارف الهي و كسب فضايل و مكارم اخلاقي و انجام عمل صالح، نفس تدريجاً به كمال مي رسد.
بنابراين سير عملي نيز هنگامي ميسّر است كه انسان از مسير، علم و آگاهي داشته باشد.
به بيان ديگر: سالك راه خدا و هر دونده اي به شرطي به مقصد مي رسد كه مسير حركت را درست شناخته وانتخاب كرده باشد. هرگاه از آغاز در جهت معكوس حركت كند، نه تنها به مقصد نزديك نمي شود، بلكه دور تر مي شود. پس از حركت بايد از مسير، آگاهي و شناخت داشته باشد تا هنگامي كه به دو راهي يا چند راهي رسيد بتواند تشخيص دهد از كدامين راه بايد برود. بايد گردنه ها و پيچ و خم ها و انحرافات و موانع راه را بشناسد تا بتواند سرعت حركت خويش را به گونه اي تنظيم كند كه يكباره سقوط نكند. بنابراين چگونه مي توان فاصله راه از مُلك تا ملكوت و اسفل الاسفلين تا اعلي عليين را بدون آگاهي و شناخت پيمود؟