فرزندم ، نماز را که رابطه میان حق و بنده و سدى در برابر ارتکاب گناه و معاصى است به پاى دار .از بارزترین و روشن ترین خصوصیات روش اسلامى و انسانى روش عبادت است ولى عبادت در اسلام احتیاج به توضیح دارد ، این مطلب را باید دانست که عبادت منحصر به آداب و رسوم تعبدى معروف مانند نماز تنها و روزه و زکوه و حج نیست ، بلکه شدیداً دارى معناى عمیق تر و شامل ترى است و آن عبارت است از پیوند همیشگى با خدا .سراسر روش تربیتى اسلام در حقیقت همان پیوند است همه فروغ و شعبه هاى تربیت از آن سرچشمه گرفته و بازگشت همه آنها در پایان کار نیز به سوى آن است چون در همه احوال این حقیقت در نظر باشد معانى سایر آداب و تشریفات و مناسک روشن خواهد شد .در راس تمام عبادات که رمز پیوند بنده با پروردگار است و بسیارى از رعایت هاى اصول اجتماعى نیز در آن لحاظ شده نماز است .ابراهیم خلیل وقتى کعبه را به فرمان خدا ساخت در پایان عمل رو به درگاه خداوند کرد و چنین گفت بار الها من فرزندانم را از آن سرزمین هاى سرسبز به این نقطه خشک و بد آب و هوا آورده ام تا در این محیط آزاد دور از حکومت هاى بت پرست تو را پرستش کنند و در کنار تو نماز بگذارند این مطلب را خداوند در قرآن مجید نقل کرده است و این آیه نشان مى دهد که نماز در دوران ابراهیم جزء وظایف بوده و غرض از ساختن کعبه همین پیوند و رابطه با خدا بوده است .قرآن درباره حضرت عیسى مى فرماید :عیسى در گهواره لب به سخن گشود و یادآور چند چیز شد .از طرف پروردگار به من سفارش شده است از آن جمله یکى نماز است قرآن مى فرماید :حضرت اسماعیل به فرزندان خود نماز و زکوه را توصیه مى نمود .
قرآن یکى از اسرار نماز را یاد خدا مى داند و مسلم است یاد خداى متعال بسیارى از فضایل را در انسان زنده مى کند ریشه واقعى خیلى از روش هاى اخلاقى و تربیتى یاد خداست ، بلکه مى توان گفت ضامن اجراء واقعى براى بسط عدالت و گسترش دادن حق و حقیقت و اجتناب از هر گونه تجاوز به حقوق فرد و اجتماع همان ایمان به خدا و یاد خداست .یاد پروردگار زنجیرى است که انسان را از بسیارى از کارهاى ناشایست که موجب خشم اوست باز مى دارد ، جوانى که به انواع وسایل هوسرانى مجهز است پایه هاى حکومت غرایز شهوانى در کانون وجود او مستحکم و پاى برجاست و براى امیال جنسى و هوس هاى خود مرزى نمى شناسد یگانه وسیله براى کنترل کردن او همان یاد خدا و پیوند با آفریدگار جهان است .نماز یک نوع دعاد و تضرع و خشوع و فرمانبردارى است که رابطه بنده را با پروردگارش محکم مى کند و خیر و رحمت خدا را بر او مى رساند ، دل آدمى را از حرص و علاقه به امور دنیوى پاک مى کند و به وى اخلاص و بى ریایى مى آموزد ، تن انسان را نیز به حرکت وامى دارد ، و او را به رعایت انتظام در امور وقت شناسى عادت مى دهد .مسلمان در نماز با دل خاشع و ذهن حاضر قرآن مى خواند ، معارف قرآن را مى آموزد و به نور قرآن هدایت مى شود و دلش با صفا و عقلش روشن مى گردد .رکن یا پایه اول از ارکان اسلام نماز است ، در حقیقت نماز جز این نیست که در شبانه روز پنج مرتبه ذکر آنچه را که قبلا به آن ایمان آورده اید به وسیله زبان و اعمالى که به جاى مى آورید تکرار کنید ، و به خاطر بیاورید که چه وظایفى را به عهده گرفته اید .هر روز اول وقت که بیدار مى شوید قبل از آنکه به کراى بپردازید باید با بدنى پاک و پاکیزه نزد پروردگارتان حاضر شوید و سپس چه ایستاده چه نشسته چه در حال رکوع چه در سجود نزد خداى متعال به بندگى خود اقرار کنید و از او یارى طلبید و هدایت و راهنمایى خواهید و عهد و پیمان و طاعت و بندگى خود را با او تجدید کنید .در نماز هر بار آرزوى خودتان را در رسیدن به رضاى او و دورى از خشم و غضب او تکرار مى کنید و درس کتاب او را اعاده مى نمایید و به راستى رسالت پیغمبر او شهادت مى دهید و آن روزى کهخ در محکمه او حاضر خواهید شد تا از کارهایى که کرده اید از شما بپرسند و پاداشى که در خور آن هستید به شما بدهند یاد مى آورید .با این عمل روزتان را شروع مى کنید سپس همین که مشغول کار شدید و طى چند ساعت کارتان را انجام دادید موذن به شما اعلام مى کند که بیایید و باز خدا را به یاد آورید و یک بار دیگر درستان را تکرار کنید که مبادا آن را فراموش کرده غافل بمانید ، آن گاه از جایى که هستید برمى خیزید و پس از آنکه ایمانتان را تجدید کردید دوباره به کارهاى دنیا مشغول مى شوید سپس براى مرتبه سوم پس از چند ساعت موذن شما را به نماز مغرب و عشا مى خواند و در حقیقت تمام عمر شما را با مبدا حقیقى اتصال پیدا مى کند و معناى واقعى پیوند همیشگى اگر توجه داشته باشید براى شما تحقق پیدا مى کند .
امام صادق(علیه السلام)هنگام ارتحال از جهان به سوى عالم دیگر فرمود :افراد نزدیک مرا جمع کنید ، سپس به آنان فرمود که به دیگران تا قیامت برسانند که هر کس این عبادت عظیم را سبک بشمارد دست او به رشته اتصال ما در روز قیامت نخواهد رسید .نبى اکرم (صلى الله علیه وآله وسلم)فرمود : از دنیاى شما سه چیز را انتخاب کردم :1 ـ بوى خوش .2 ـ عیال صالحه .3 ـ نور چشم من در نماز است ، این مسئله بدیهى است که وسیله ارتباط انسان با جهان آفرینش روشنایى چشم است ، جایى که نماز را او روشنى چشم بداند حساب آن از دیگر عبادات روشن و به اهمیت آن بیشتر واقف مى شویم .در حدیث دیگر فرمود : کسى که روز قیامت در پرونده اعمال او نماز نباشد اعمال دیگرش پذیرفته نخواهند شد زیرا اعمال دیگر به منزله اجناس الکتریکى و نماز هم چون برق است و روشن کننده اعمال ، بدون الکتریسیته اجناس الکتریکى چه ارزش دارد ؟
نماز تنها عاملى است که پیوسته اساس اسلام شما را روزى پنج بار تقویت مى کند و شما را براى عبادت حقیقى پردامنه اى که بیان شد آماده مى سازد و باز همان عامل است که شما همیشه به عقایدى که طهارت نفس و ارتقاء روح و صلاح اخلاق و اعمالتان منحصر در آن است متذکر مى سازد .پس نماز دارى آن معناى عمیق تر و شامل تر یعنى پیوند همیشگى با خداست اهل نماز در مقابل عبادات دیگر سر فرود مى آورد ، در صورتى که نماز را به صورت واقعى بپا دارد و گرنه خواندن نماز تنها کفایت نمى کند .
از امام صادق(علیه السلام)سوال کردند : از بهترین اعمال آن حضرت فرمود : چیزى بعد از معرفت به خداوند بالاتر از نماز نیست مگر نمى بینید که خداوند در کتابش از قول عیسى نقل فرموده که عیسى وصیت به نماز شده بود .نبى اسلام فرمود : نماز مانند عمود خیمه است هنگامى که عمود برجا باشد طناب و پیچ و پرده بر جاست و زمانى که عمود نباشد آنها براى قیافه خیمه فایده اى ندارد و فرمود مثل نماز مانند نهرى است که درب منزل شما جارى باشد که شما شبانه روز در آن پنج مرتبه شستشو کنید همان طورى که بعد از پنج مرتبه نظافت کثافتى در بدن شما نمى ماند آن طور هم نماز خواندن شما را گناهان محفوظ مى دارد .علاوه بر همه این مراتب تاکید شده نماز را مسلمانان با جماعت انجام دهند و نیز مقرر فرموده که نماز جمعه را مخصوصاً هر هفته با صورت معین و شکل خاصى بخوانند .نماز جماعت درمیان مسلمانان ایجاد یگانگى و محبت و برادرى مى کند و از همه افراد توده اى متراکم و فشرده به وجود مى آورد زیرا وقتى که به صورت جمع در مقابل خدا قنوت و سجود و رکوع مى کنند دلهاشان به یکدیگر نزدیک مى شود و این احساس در آنها بیدار مى گردد که همه برادرند سپید و سیاه ، ترک و دیلم ، عجم و عرب و فقیر و غنى ندارند دهاتى و شهرى در این دین مطرح
نیست در نماز جماعت ملاحظه مى کنید همه افراد چه غنى و فقیر و چه صغیر و کبیر و ... پهلو به پهلوى یکدیگر مى ایستند آن گاه نه اشرافى وجود دارد نه غیر اشرافى نه رفیعى و نه وضیعى علاوه بر این ها نماز داراى اسرار اجتماعى بسیار مهمى است که براى دریافتن آن باید به کتاب هایى که مخصوص این مسئله نوشته شده مراجعه شود .
