حدیثى قابل توجه

امام صادق (علیه السلام) مى فرماید : مردى در زمان رسول خدا از دنیا رفت ، او را براى دفن به گورستان بردند ولى هرچه کلنگ زدند ذره اى از زمین کنده نشد ، شکایت نزد پیامبر بردند ، حضرت فرمود : به چه علت زمین کنده نمى شود ، بى تردید رفیق شما خوش اخلاق بود ، کنده نشدن زمین هیچ ربطى به او ندارد ، ظرف آبى برایم بیاورید . ظرف آبى براى حضرت آوردند ، دست مبارکش را در آب گذاشت و از آن آب به زمین پاشید . فرمود : اکنون به کندن زمین مشغول شوید . گورکنان شروع به کندن زمین کردند ، گویا رمل نرمى بود که زیر نیش بیل و کلنگ آنان به راحتى زیر و رو مى شد(1) .حضرت رضا (علیه السلام) از پدران بزرگوارش از پیامبر روایت مى فرماید که آن حضرت به مردم فرمود :عَلَیْکُم بِحُسنِ الخُلقِ ; فَانّ حُسنَ الخُلقِ فِى الجَنَّهِ لاَ مَحالهَ ; وایّاکُم وَسوءُ الخُلقِ ; فَانّ سوءُ الخُلقِ فِى النّار لاَ مَحالَهَ(2) . بر شما باد به خوش اخلاقى ; زیرا خوش اخلاقى به ناچار در بهشت است ; و بپرهیزید از بد اخلاقى ; زیرا بد اخلاقى بناچار در دوزخ است .حضرت حضرت امام صادق (علیه السلام) از پدرانش از پیامبر روایت مى کند که آن حضرت فرمود :
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1 ـ کافى : 2 / 101 ، باب حسن الخلق ، حدیث 10 ; بحار الانوار : 68 / 376 ، باب 92 ، حدیث 8 .
2 ـ عیون اخبار الرضا : 2 / 31 ، باب 31 ، حدیث 41 ; بحار الانوار : 68 / 383 ، باب 92 ، حدیث 17 .
انَّکُم لَنْ تَسَعُو النّاسَ بِاموَالِکُم فَسَعُوهُم بِاخْلاقِکُم(1) . شما هرگز نمى توانید با اموالتان به مردم گشایش دهید ، پس با اخلاقتان به آنان گشایش دهید .حضرت موسى بن جعفر از پدرش حضرت صادق از جدش حضرت باقر (علیهم السلام) روایت مى کند که ام سلمه به پیامبر (صلى الله علیه وآله وسلم) گفت : پدر و مادرم فدایت ، زنى و دو مردى که در دو زمان شوهر او بودند پس از انقضاى عمرشان از دنیا مى روند و هر سه وارد بهشت مى شوند ، آن زن متعلق به کدام یک از آن دو شوهر است ؟ حضرت فرمود : آن را که از نظر اخلاق نیکوتر و براى خانواده اش بهتر بود انتخاب مى کند . اى ام سلمه ! حسن خلق ملازم با خیر دنیا و آخرت است(2) .رسول خدا (صلى الله علیه وآله وسلم) فرمود :حُسنُ الخُلقِ نِصفُ الدّینِ(3) . اخلاق نیکو نصف دین است .احمد بن عمران بغدادى مى گوید : ابوالحسن براى ما روایت کرد و گفت : که ابوالحسن براى ما روایت کرد و گفت : که ابوالحسن براى ما روایت کرد که حسن از حسن از حسن براى ما روایت نمود :انّ احسَنَ الحَسَنِ الخُلْقُ الحَسَنُ(4) . « به این که نیکوترین نیکى اخلاق نیک است » .در این قطعه ى زیبا مراد از ابوالحسن اوّل محمد بن عبدالرحیم
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1 ـ امالى صدوق : 12 ، المجلس الثالث ، حدیث 9 ; بحار الانوار : 68 / 383 ، باب 92 ، حدیث 17 .
2 ـ امالى صدوق: 498، المجلس الخامس والسبعون، حدیث 8; بحار الانوار: 68/384، باب 92، حدیث 23.
3 ـ خصال : 1 / 30 ، حدیث 106 ; وسائل الشیعه : 12 / 154 ، باب 104 ، حدیث 15930 .
4 ـ خصال : 1 / 29 ، حدیث 102 ; بحار الانوار : 68 / 386 ، باب 92 ، حدیث 30 .
شوشترى است ، و ابوالحسن دوم على بن احمد بصرى است ، و ابوالحسن سوم على بن محمد واقدى است ، و حسن اول حسن بن عرفه عبدى ، و حسن دوم حسن بن ابى الحسن بصرى ، و حسن سوم حضرت مجتبى حسن بن على بن ابى طالب (علیهما السلام) است .رسول خدا (صلى الله علیه وآله وسلم) به ابوذر فرمود :اتّقِ اللهَ حیثُ کُنتَ ، وَخالِقِ النّاسَ بِخُلق حَسَن ، وَاذا عَمِلتَ سَیّئهً فَاعْمَل حَسَنهً تَمحوهَا(1) .هر کجا هستى تقواى الهى را مراعات کن ، و با مردم با خوش خلقى آمیزش داشته باش ، و چون گناهى مرتکب شدى حسنه اى به جا آور که آن گناه را محو کند