احتضار و درخواست عمر دوباره‏

يك بار آن، در حالت احتضار است؛ يعنى آن وقتى كه نه كاملًا چشم انسان را از دنيا بستند و نه كاملًا چشم او را به دنياى بعد باز كردند. چراغ عمر در حال خاموشى است و جهان بعد نيز رخ نشان مى‏دهد.
اين حالت را اسلام حالت احتضار مى‏گويد؛ يعنى حالتى كه به انسان ندا مى‏دهند كه براى ورود به عالم بعد حاضر شود. اينجاست كه ضايع كنندگان عمر از خدا درخواست دريافت دوباره عمر را مى‏كنند.
كلام خدا در قرآن، در رابطه با خوبان ساكت است، ولى درباره اين طايفه در سوره مؤمنون مى‏فرمايد: ناله و التماس مى‏كنند كه‏ «رَبّ ارْجِعُونِ»
خدايا! ما را برگردان. به كجا برگرداند؟ به اول جاده تكليف؛ يعنى تمام عمر تكليفى خود را دوباره درخواست برگرداندن مى‏كنند. براى چه درخواست مى‏كنند؟ از اين دنيا، با اين شلوغى، ناامنى، فساد، تنگنا، بن بست، گرانى و نامردمى‏ها خيلى خوششان مى‏آيد؟ نه. خود پروردگار مى‏گويد كه براى چه درخواست برگشت مى‏كنند. علت درخواست آنها اين است كه: در آنجا مى‏بينند كه تمام سرمايه عمر، از دست رفته و به جاى آن هيچ سودى برنگشته است؛ يعنى فرصت عمر او حرام و تباه شده است. چون عمر اگر در همان خط سير حيوانى تمام شود، سودى در آن نمى‏ماند. بلكه سرمايه‏اى بوده كه بر باد رفته است.
در قرآن مجيد همين مسأله را مى‏بينيد كه پروردگار عالم در آيات متعدد سى جزء قرآن، نسبت به عمرهاى تباه شده، تعبيرهاى لطيفى دارد. علت درخواست، روشن است. لحظاتى است كه آگاهى انسان بسيار قوى مى‏شود و تمام گذشته خودش را ملاحظه مى‏كند كه بر باد رفته است. عظيم‏ترين سرمايه را خرج كرده، ولى سودى بر نگردانده و فقط خرج شده است. شخص عاقل و بيدار، با تكيه بر پروردگار، چه اين كه خود را هزينه كار ظاهرى مثبت كند، چه هزينه كار معنوى، اميد دارد كه اين سرمايه عظيم براى او سودآور است. اين اميد درست و مثبت است، چون اين سرمايه، با تمام آنچه كه به اين سرمايه گره خورده است؛ بدن، چشم، گوش، قلب، پول، نعمت‏ها، مجموعه اين‏ها، زير مجموعه عمر است.