در تعاليم اسلامى، نه ارتباط با عالم بلكه نگاه به چهره عالم و، از آن بالاتر، نگاه به درب خانه عالم نيز عبادت است و روايات بر اين مطلب شهادت مى دهند. .
پيغمبر اسلام، صلى اللّه عليه و آله، مى فرمايند: عالمان در زمره شفيعان روز قيامت هستند. هم چنين، مى فرمايد: اگر عالمى بميرد و او را در قبرستاين دفن كنند، خداوند در عذاب مردگان آن قبرستان تخفيف مى دهد. اين گوشه اى از ارزش عالمان راستين است.
به هر حال، امير خراسان روزى به مرد عالمى كه نامش ابو على دقّاق بود برخورد و به او گفت: او على، مرا نصيحت كن! ابو على گفت: اول، پاسخ سؤال مرا بده تا نصيحتت كنم: پول را بيشتر دوست دارى يا نفست را؟ امير خراسان فكرى كرد و گفت: پول را! گفت: علاقه به چيزى دارى كه در وقت مرگ بايد از آن جدا شوى و با دشمنى دست به يكى كرده اى كه تا قيامت با تو خواهد بود. مگر نمى دانى پيغمبر فرموده است:
«أعدا عدوك نفسك التى بين جنبيك»؟
در اين روايت، پيغمبر اكرم، صلى اللّه عليه و آله، جايگاه نفس انسان را معين كرده و فرموده است: «بين جنبيك»؛ يعنى نفس از سر تا نوك پا را نگرفته، بلكه دو پهلوى آدمى را پر كرده است. در حقيقت، پيغمبر مى خواهد به اين نكته اشاره كند كه نفس زير شكم و بالاى پست ترين عضو بدن واقع شده است. اين جايگاه نفس است. نفسى كه اگر جلويش را نگيريم دشمن ترين دشمنان انسان مى شود و فرقى با دشمن هاى ديگر ندارد. با اين فرق كه اگر به دشمن خود محبت كنيد، پول بدهيد، شام و ناهار بدهيد، و مشكلش را حل كنيد، باز با انسان كمى نرم شده و رفيق مى شود، اما به اين دشمن هرچه بيشتر بخورانى دشمن تر مى شود؛ چون دهانى دارد به اندازه دهان دوزخ. براى همين، اگر دو هزار زنا براى خوشايندش انجام شود يا ميلياردها تومان مال حرام به او برسد، باز مى گويد: مى خواهم: نفس آدمى دائم در حال پس انداز كردن آتش دوزخ و غضب خدا براى خويش است. اهل خسته شدن و پس زدن هم نيست كه بگويد من از رابطه با نامحرم خسته شده ام يا از پول سير شده ام؛ مى گويد ربا كه گرفتى، رشوه هم بگير، دزدى هم بكن، اختلاس هم بكن، غصب هم بكن، مال برادر و خواهرت را هم بخور، چون دهان نفس به اندازه دهانه دوزخ و معده اش به اندازه معده دوزخ است و پر شدنى نيست. پروردگار در قرآن مى فرمايد:
«يوم نقول لجهنم هل امتلات و تقول هل من مزيد».
ياد كن روزى را كه به دوزخ مى گوييم: آيا پر شدى؟ مى گويد: آيا زيادتر از اين هم هست؟!
در قيامت، وقتى به جهنم مى گوييم: اى هفت طبق جهنم، اى معده هفتگانه دوزخ، آيا پر شدى؟ فرياد مى زد كه كجا سير شدم، باز هم بريز! نمونه دوزخ در دنيا همين نفس است. امام سجا، عليه السلام، در دعاى ابى حمزه به همين نكته اشاره مى كند و مى فرمايد:
«و اعوذ بك من نفس لا تقنع، و بطن لا يشبع، و قلب لا يخشع، و دعاء لا يسمع، و عمل لا ينفع، و صلاة لا ترفع».
منبع : پایگاه عرفان
