بيداران راه خدا، بر اساس آيات كتاب حكيم و روايات وارده در معارف الهيه روزه را به سه درجه تقسيم كرده اند:
1- روزه عموم
2- روزه خصوص
3- روزه خاص الخاص
روزه عموم
حفظ شكم و شهوت از خوردن و آشاميدن و بهره گيرى از غريزه جنسى و رعايت آداب ظاهرى است.
روزه خصوص
حفظ گوش و چشم و زبان و دست و پا و سائر جوارح از گناهان و آثام است.
روزه خاص الخاص
روزه قلب از هموم دنيويه و افكار پست و كفّ او از ماسوى اللّه است افطار اين روزه به فكر در ماسوى اللّه و توجه به دنيا و متاع آن است مگر دنيايى كه مقدمه دين باشد كه اين گونه دنيا زاد آخرت است و فكر در آن نيكو و مستحسن مى باشد.
ويژگى روزه خاص الخاص
ارباب قلوب مى گويند: تحرك همت در وقت روزه و روزه براى تدبير معاش افطار خطاى قلب است و اين خطا ناشى از عدم اطمينان به جناب مولاست، البته اين گونه روزه مخصوص به انبيا و صديقان و مقربان و رتبه و مقام با عظمت آن هاست.
[قُلِ اللّهُ ثُمَّ ذَرْهُمْ ] «1».
بگو: خدا، سپس آنان را رها كن.
روزه حقيقى، كشنده هواى نفس و از بين برنده شهوت غلط طبع است، روزه صفاى دل، طهارت جوارح، عمارت ظاهر و باطن و شكر نعم حق و وسيله احسان به فقرا و آورنده تضرع و خشوع و بكا و ريسمان التجاى به حق و سبب شكستن اراده غير خدايى و تخفيف دهنده حساب و چند برابر كردن حسنات است.
ما را ياراى روزه خاص الخاص نيست كه اين روزه در شأن و در قدرت انبياست، آنان هستند كه در مقام فناى فى اللّه و بقاى باللّه بسر مى برند و در هيچ شأنى جز حضرت او نيستند و غير او نمى بينند و نمى دانند و نمى خواهند، موجوديت و حيثيت و حقيقت آن بزرگواران مترنم به اين معناست:
آتش عشق تو در جان خوشترست |
دل زعشقت آتش افشان خوشترست |
|
هر كه خورد از جام عشقت قطره اى |
تا قيامت مست و حيران خوشترست |
|
تا تو پيدا آمدى پنهان شدم |
زانكه با معشوق پنهان خوشترست |
|
درد عشق تو كه جان مى سوزدم |
گر همه زهر است از جان خوشترست |
|
درد بر من ريز و درمانم مكن |
زان كه درد تو زدرمان خوشترست |
|
مى نسازى تا نمى سوزى مرا |
سوختن در عشق تو زان خوشترست |
|
منبع : پایگاه عرفان