از زمانى كه اراده و تقدير حق نقش آفرينش و خلقت را بر صفحه زيباى وجود نگاشت، و اراده ازليه، ايجاد موجودات را بر اساس نظم و هم آهنگى تقدير نمود و با اعلان:
وَ مِنْ كُلِّ شَيْ ءٍ خَلَقْنا زَوْجَيْنِ:
اين حقيقت را روشن ساخت كه آفرينش موجودات بر پايه جفت بودن صورت پذيرفته، با عنايت ويژه اى كه به بنى آدم داشت واقعيت آفرينش انسان ها را با اين عبارت پر معنا و دقيق مورد تذكر قرار داد:
وَمِنْ آيَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُم مِّنْ أَنفُسِكُمْ أَزْوَاجًا لِّتَسْكُنُوا إِلَيْهَا وَجَعَلَ بَيْنَكُم مَّوَدَّةً وَرَحْمَةً إِنَّ فِى ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِّقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ:
از نشانه هاى قدرت خداوند اين است كه به سود شما از جنس خودتان همسرانى كه مايه آرامش شما باشند آفريده است، و ميان شما در عرصه خانه خانواده مودت و مهربانى برقرار ساخته كه در اين حقيقت براى انديشمندان نشانه هاى قدرت و ربوبيت خدا وجود دارد. روى اين حساب خانواده نخستين سنگ بناى ساختمان بشريت است، و تنها مسير مشروع براى تولد انسان ها و بهترين زمينه براى رشد و شكوفائى استعدادهاست.
خانواده مهم ترين مكتب تربيت و تكامل انسان هاست. خانواده منبع خوبى براى فرهنگ هر كشور و عالى ترين مركز رشد و تكامل تربيتى اسلام است كه فروپاشاندن آن در واقع غارت همه كشور و همه منابع انسانى آن است و اسلام با نگاهى مثبت به بنيان خانواده و به ازدواج مى نگرد، نه فقط با نظر اشباع غريزه جنسى.
ازدواج و زناشوئى كلاس اول زندگى اجتماعى است، و مكتبى است براى خواندن درس حقوق و تمرين كردن اين كه چگونه بايد حقوق ديگران را شناخت و محترم شمرد و رعايت نمود.
مرد مسلمان و انسانى كه خدا و قيامت را باور دارد در چهارچوب خانه به اين حقيقت اعتقاد و اعتراف دارد كه اين زن كه در كنارش زندگى مى كند بر عهده او حقوقى دارد و بايد اين حقوق را ادا كند، و وظايف و مسئوليت هائى را بايد در رابطه با حقوق همسر انجام دهد.
چنين مردى در همسايگى، در بازار، در اداره، در كارخانه، و در مزرعه هم به اين واقعيت توجه دارد كه اين همسايه و اين طرف داد و ستد، و اين مراجعهكننده، و اين زارع و اين مالك و اين رفيق، هر كدامشان نيز حقوقى دارند، و براى اداى حقوق آنان مسئول است و واجب است آن حقوق را حفظ كند و ادا نمايد.
زن مسلمان و مؤمن هم به اين حقيقت اعتراف و اقرار دارد كه اين مرد كه زحمات طاقت فرسائى را براى اداره امور زندگى تحمل مى كند و هم خواب و شريك زندگى اوست بر عهده اش حقوقى دارد كه لازم است آنها را ادا كند و وظايفش را نسبت به آن مرد به انجام برساند، و در مراحل ديگر هم خواهد فهميد كه ديگران بر عهده او چه حقوقى دارند و او در برابر آنان چه وظايفى متوجه اوست كه بايد آن حقوق را حفظ و عملًا رعايت نمايد.
نهايتاً هر يك از اين نوع زنان و مردان يعنى زنان و مردان متعهد و با ايمان توجه دارند كه در برابر يكديگر و در مقابل ديگران چه وظائفى دارند كه اگر ادا نكنند در پيشگاه خداوند مسئول و مورد بازخواست قرار خواهند گرفت.
حقوقى كه در اسلام ميان زن و شوهر مقرر گشته دو نوع است:
1- حقوق قانونى: حقوقى است كه اگر هر يك از طرفين رعايت نكند، طرف ديگر مى تواند به حكم قانون به دادگاه مراجعه وآن را مطالبه نمايد و وى را به اداى آن ملزم كند، مانند نفقه زن بر شوهر، حق تمكين و اطاعت زن از شوهر، اين نوع حقوق پايه زندگى زناشوئى است و به منزله سفت كارى يك ساختمان مانند پى و جرز و سقف كه اگر نباشد ساختمانى وجود ندارد.
حقوق اخلاقى: حقوقى است كه هر يك از زن و شوهر به حكم اخلاق انسانى و فرهنگ اسلامى موظف اند آنها را به اجرا بگذارند و اگر اجرا ننمايند طرف ديگر قانوناً نمى تواند او را ملزم كند، ولى با عدم اجراى آن لذت و خوشى زندگى از بين مى رود، مثل رعايت ادب و وقار، و احترام و حسن اخلاق، اين نوع حقوق به منزله ى نازك كارى ساختمان است، از قبيل گچ كارى و نقاشى و شيشه و چراغ كه اگر نباشد باز ساختمانى وجود ندارد.
1. زن و شوهر اگر بخواهند فقط موافق قانون با هم رفتار كنند، و تنها حقوق خشك قانونى را رعايت نمايند زندگى خالى از عشق و محبت و صفا و صميميت مى شود، و ضمانت بقاء و دوام خود را از دست مى دهد. اين كه در روايات اهل بيت تأكيد فوق العاده شده كه ايمان و دين دارى و اخلاق حسنه را شرط اساسى انتخاب همسر قرار دهيد به اين منظور است كه هدف دو انسان مؤمن از ازدواج و تشكيل خانواده اين باشد كه علاوه بر برخوردارى از انس و محبت و كاميابى هاى مشروع جنسى، كانون خانواده را مراكز فراگيرى احكام خداوند و به كار بستن وظائف اسلامى و تخلق به اخلاق نيك قرار دهند، و در همه كارهاى نيك يار و ياور و مشوق يكديگر باشند تا در نهايت كانون خانوادگى بر اين اساس استوار و نهادينه شود و سرچشمه ى اعمال شايسته و خدمات اجتماعى و اسلامى گردد.
2. مگر يك مجاهد و رزمنده راه حق بدون هماهنگ بودن همسرش با او مى تواند در ميدان جهاد با فراغت خاطر بجنگد و حماسه آفرينى نمايد؟
3. مگر انسان بدون هماهنگ بودن همسرش مى تواند در كسب و كار و تحصيل معاش، همه مسائل شرعى و اخلاقى را رعايت نمايد، و حقوق واجب مالى را بپردازد، و از اسراف و خرج هاى اضافى امتناع ورزد، و مازاد مخارج زندگى را در امور خير هزينه كند؟
4. آنان كه با هدف انجام وظائف دينى، و تخلق به اخلاق اسلامى به تشكيل خانواده اقدام مى كنند علاوه بر اين كه در فراز و نشيب زندگى از انحراف هائى مانند مجالست با اشخاص منحرف، اعتيادهاى
5. خطرناك، ولگردى هاى و شب نشينى هاى خانمان سوز مصون مى مانند، هميشه افكار و اعمال خود را بر محور كارهاى مثبت و مفيد متمركز مى سازند، و در نتيجه خير خورشيد خير و بركت و توفيقات ويژه حق از افق چنين خانه اى طلوع مى كند.
رسول خدا فرمودند:
خداوند متعال هر گاه خير و سعادت يك خانواده را بخواهد، اعضاى آن خانواده را در احكام دين بصير و بينا مى گرداند، و اعتدال در زندگى را كه در خرج مال خود ميانه رو باشند و در راه اسراف و هزينه هاى غير معقول گام بر ندارند، نصيب آنان مى كند و نيز كوچك ترهاى آنان به بزرگترهايشان احترام مى گذارند.
در هر صورت هر خانه اى كه در آن ارزش هاى اسلامى مانند صداقت، امانت، عفت، عدالت، تقوا، تعهد رعايت نشود از نظر اهل بيت خرابه اى بيش نيست.
پيامبر اسلام فرمود:
«كل بيت ليس فيه شيئ من الحكمة كان خراباً:»
هر خانه اى كه در آن ارزش هاى اسلامى و انسانى حاكم نباشد، ويرانه اى بيش نيست.
من از ابتداى ورودم در لباس روحانيت تا اين لحظه كه اين سطور را مى نويسم براى صدها نفر مرد و زن عقد دائم جارى كرده ام، پس از عقد به داماد و عروس گوشزد نموده ام اگر مى خواهيد بناى زندگى شما استوار بماند، و كانون خانه صورت بتون آرمه به خود بگيرد، لازم است چند مسئله اسلامى و اخلاقى را حتماً رعايت شود:
1- نسبت به يكديگر كم توقع باشند، 2- در پيش آمدهائى كه جنبه اشتباه و خطا دارد نسبت به يكديگر پر گذشت باشند، 3- زن به همه افراد خانواده شوهر به حكم صله رحم احترام گذارده و خواسته اى بر ضد آنان بر شوهر خود تحميل نكند، مرد به همه افراد خانواده زن به عنوان صله رحم احترام نهاده و از تلخ كردن ذائقه زن نسبت به خانواده اش بپرهيزد. 4- زن هزينه لباس و زينت و مخارج روز مره را برابر با قدرت اقتصادى شوهر نظام دهد. 5- زن در برخوردهايش شخصيت شوهر را رعايت كند، و مرد نيز به شخصيت زن احترام بگذارد و از تحقير و كوچك نمودن او جداً بپرهيزد.
6- به جاى استبداد در رأى هم فكرى و مشاركت حاكم باشد،
7- در همه شرايط از اظهار محبت و عشق به يكديگر دريغ نشود.
8- از سخت گيرى نسبت به يكديگر به ويژه در رفت و آمدهاى معقول خانوادگى، و ميهمانى هاى شرعى و طبيعى و مسافرت ها پرهيز شود.
9- در غيبت يكديگر، شخصيت طرف غايب نزد خانواده و اقوام جداً رعايت گردد.
10- هر دو با مساعى يكديگر به امور خانه و رسيدگى به فرزند بدون كسالت، و شانه خالى كردن از بار مسئوليت اقدام نموده و همه امور ده گانه را به عنوان عبادت حق به حساب بياورند، كه هر قدمى از طرف زن و شوهر در اين موارد وقتى به حساب خدا منظور شود، بى شك در پيشگاه حق داراى ثواب عظيم و پاداش كثير خواهد بود.
رسول بزرگوار اسلام خطاب به مردان فرمود:
درباره رفتار و منش خود با همسرانتان، خدا را در نظر بگيريد، چه آن كه زن ها امانت هائى هستند كه خداوند آنان را به دست شما سپرده است، پس با آنان مهربان باشيد و در به دست آوردن دلهايشان بكوشيد.
و به زنان خطاب كرد: آگاه باشيد هر زنى كه با شوهرش سازش نداشته باشد، و بيش از توانائى و قدرتش كارى بر او تحميل نمايد، هيچ كار نيكى از او پذيرفته نمى شود، و در حالى كه خدا را ديدار مى كند كه بر او خشمگين است.
سازش منطقى و معقول زن با شوهر، و تطبيق دادن خود با وضع شوهرش به طورى كه انس و آرامش محيط زندگى تأمين، و وفا و صميميت در آن حاكم باشد براى زن ثواب جهاد در راه خدا را دارد: از اميرمؤمنان (ع) روايت شده:
«جهاد المرئة حسن التبعل:»
جهاد زن، نيكو شوهردارى اوست.
منبع : پایگاه عرفان
