بعد سياسى و احياى عاشورا از منظر فقه(4)

[53]
ج. احكام عزادارى سيدالشهدا(ع)

بزرگ داشتن ياد و خاطره امامان، به ويژه حضرت سيدالشهدا(ع) مورد سفارش اكيدائمه(ع) بوده است. آنان خود نيز در برپايى مجالس عزا نهايت اهتمام را داشته اند امامرضا(ع)مى فرمايد:
«كان ابى اذا دخل شهر المحرم لا يرى ضاحكاً و كانت الكأبة تغلب عليه حتى يمضى منه عشرةايام فاذا كان يوم العاشر كان ذالك اليوم يوم مصيبته و حزنه و بكائه».
[54]
يعنى هنگامى كه ماه محرم فرا مى رسيد، كسى پدرم را خندان نمى ديد و غم و اندوه بر او چيرهمى شد تا روز عاشورا و روز عاشورا روز مصيبت، اندوه و گريه او بود.
عاشورا و زنده نگه داشتن خاطرات آن، امروز در متن زندگى شيعه رسوخ و در عمقباورهاى او جريان يافته است. تشكيل مجالس عزادارى و سوگوارى، فرهنگى است
برخوردار از همه ارزش هاى الهى و انسانى. شركت در مجالس ماتم و عزا، اعتراض وجبهه گيرى عليه همه زشتى ها و پليدى ها و حمايت از مظلومان تاريخ است. مجالسعزادارى، در طول تاريخ شيعه، آثار و بركات بى شمارى داشته است؛ از جمله، تداوم و احياىنهضت عاشورا. امام خمينى(ره) در اين باره مى فرمايد:
«الان هزار و چهار صد سال است كه با اين منبرها، با اين روضه ها و با اين مصيبت ها با اينسينه زنى ها ما را حفظ كرده اند...هر مكتبى تا پايش سينه زن نباشد، تا پايش گريه كن نباشد،تا پايش سر و سينه زن نباشد، حفظ نمى شود».
[55]
تاريخ عزادارى براى سيدالشهدا(ع) به درازاى تاريخ تولد بشر (حضرت آدم) است.براى سيدالشهدا(ع) نه تنها آدم و انبيا
[56] و رسول الله
[57] و على و فاطمه
[58] مجلس عزادارىبه پا كرده اند بلكه فرشتگان الهى در سوگ آن حضرت، اقامه ماتم كرده اند.
[59]
امروز بسيارى از متفكران اديان الهى، براى امام حسين(ع) و مراسم او احترام قائلند. يككشيش مسيحى مى نويسد:
«اگر حسين از آن ما بود، در هر سرزمينى براى او بيرقى برمى افراشتيم و در هر روستايى براىاو منبرى برپا مى كرديم و مردم را با نام حسين به مسيحيت فرا مى خوانديم».
[60]
ژوزف فرانسوى درباره اهميت و آثار و بركات عزادارى، مطالب بسيارى دارد؛ از جمله:
«خود شيعه هم به اين فايده اى كه در كارهايشان وجود دارد، متوجه نيستند و گمانمى كنند كه تنها ثواب اخروى كسب مى كنند؛ ولى هر عملى كه در اين جهان انجام مى شود، بىشك در اجتماع اثر مى گذارد...ما اگر مى بينيم كه در هند شيعيان بسيارى وجود دارند، در اثراقامه ماتم و عزادارى حسين است».
[61]
ماربين آلمانى دراين باره مى نويسد:
«بى اطلاعى بعضى از تاريخ نويسان ما موجب شده است كه عزادارى شيعه را به جنون وديوانگى نسبت دهند؛ ولى اينان گزافه گفته و به شيعه تهمت زده اند. ما در ميان ملل و اقوام،مردمى مانند شيعه، پرشور و زنده نديده ايم؛ زيرا شيعيان به واسطه به پا كردن عزادارىحسين، سياست هاى عاقلانه اى را انجام داده و نهضت هاى مذهبى ثمربخش را به وجودآورده اند...ما اگر پيروان و مبلغان خود را با آن همه مخارج هنگفت و صرف نيرو و دلار با شيعهو مبلغين آن قياس كنيم، خواهيم ديد كه مسيحيت به اندازه يك دهم شيعه پيشرفت نكردهاست...من معتقدم كه رمز بقا و پيشرفت اسلام و تكامل مسلمانان، شهيد شدن حسين و آنرويدادهاى غم انگيز است».
[62]
در هر صورت، عزادارى براى سيدالشهدا(ع) از نگاه فقها موضوع احكامى است كه هر
يك از آن ها در تداوم و استمرار نهضت حسينى نقش به سزائى داشته است. در اين بخش،برخى از آن احكام بررسى مى شود.