آية اللَّه قاضى انسانى در اوج عرفان‏

سخن در اين مقال از چهره اى است كه بايد گفت در روزگار آن گذشته كم نظير و در ميان اقرانش در زمان حياتش بى نظير بود و چه بهتر كه اوصاف او را از زبان يكى از بهترين تربيت شدگانش كه در حقيقت تربيت شده قرآن بود يعنى مفسر بزرگ، عارف كم بديل، فيلسوف خبير علامه طباطبائى اعلى اللَّه مقامه بشنويد، اين مرد الهى و چهره ملكوتى فرموده است:

ما هر چه در اين مورد داريم، از مرحوم قاضى داريم، چه آنچه را كه در حياتش از او تعليم گرفتيم و از محضرش استفاده كرديم و چه طريقى كه خودمان داريم، از مرحوم قاضى گرفته ايم.

مرحوم قاضى شاگردان خود را هر يك طبق موازين شرعيه با رعايت آداب باطنى اعمال و حضور قلب در نمازها و اخلاص در افعال به طريق خاصى دستورات اخلاقى مى دادند و دل هاى آنان را براى پذيرش الهامات غيب آماده مى كردند.

خود ايشان در مسجد كوفه و مسجد سهله حجره داشتند و بعضى از شب ها را به تنهايى در آن حجرات بيتوته مى كردند و شاگردان خود را نيز توصيه مى كردند كه بعضى از شب ها را به عبادت در مسجد كوفه يا سهله بيتوته كنند.

دستور داده بودند كه چنانچه در بين نماز و ياقرائت قرآن و يا در حال ذكر و فكر براى شما پيش آمدى كرد و صورت زيبايى را ديديد و يا بعضى از جهات ديگر عالم غيب را مشاهده كرديد، توجه ننماييد و دنبال عمل خود باشيد.

علامه طباطبايى مى فرمودند: روزى من در مسجد كوفه نشسته، مشغول ذكر بودم؛ در آن بين يك حوريه بهشتى از طرف راست من آمد و يك جام شراب بهشتى در دست داشت و براى من آورده بود و خود را به من ارائه مى نمود، همين كه خواستم به او توجهى كنم، ناگهان ياد حرف استاد افتادم لذا چشم پوشيده، توجهى نكردم، آن حوريه برخاست و از طرف چپ من آمد و آن جام را به من تعارف كرد، من باز توجهى ننمودم و روى خود را برگرداندم كه رنجيده شد و رفت و من تا به حال هر وقت آن منظره به يادم مى افتد از رنجش آن حوريه متأثر مى شوم.

مرحوم قاضى از مجتهدين بزرگ بود و كتاب هايى در فقه نيز تدريس كرده اند.

در دهه اول و دوم ماه رمضان مجلس تعليم و انس در شب ها داشته كه حدود چهار ساعت از شب گذشته، شاگرادن به محضر ايشان مى رفته و دو ساعت مجلس طول مى كشيد، ولى در دهه سوم مجلس تعطيل و مرحوم قاضى تا آخر ماه رمضان ديده نمى شدند، هر چه شاگردان به دنبال ايشان مى گشتند در نجف، مسجد كوفه، مسجد سهله و يا در كربلا، ابداً اثرى از ايشان نبود و اين رويه مرحوم قاضى تا زمان رحلت ادامه داشت.

معمولًا ايشان در حال عادى، ده- بيست روزى در دسترس بودند و رفقا مى آمدند و مى رفتند و مذاكراتى داشتند و صحبت هايى مى شد و آن وقت دفعتاً ايشان نيست مى شدند و يك چند روزى اصلًا نبودند و پيدا نمى شدند، نه در خانه، نه در مدرسه، نه در مسجد، نه در كوفه و نه در سهله؛ ابداً از ايشان خبرى نبود و عيالاتشان هم نمى دانستند كجا مى رفتند، چه مى كردند، هيچ كس خبر نداشت.

در روايت است كه چون امام زمان (عجل اللَّه تعالى فرجه الشريف) ظهور فرمايند، اول دعوت خود را از مكه آغاز مى كنند، بدين طريق كه بين ركن و مقام پشت به كعبه نموده و اعلان مى نمايند و از خواص آن حضرت سيصد و سيزده نفر در حضور آن حضرت مجتمع مى گردند.

مرحوم استاد ما قاضى مى فرمود: در اين حال حضرت به آنها مطلبى مى گويند كه همه آنان در اقطار عالم متفرق و منتشر مى شوند چون همه آنان داراى طى الأرض هستند، تمام عالم را تفحص مى كنند ومى فهمند كه غير از آن حضرت كسى داراى مقام ولايت مطلقه الهيه و مأمور به ظهور و قيام و حاوى همه گنجينه هاى اسرار الهى و صاحب الأمر نيست، در اين حال همه به مكه مراجعت مى كنند و تسليم آن حضرت مى شوند و بيعت مى نمايند.

مرحوم قاضى مى فرمود: من مى دانم آن كلمه اى را كه حضرت به آنان مى فرمايد و همه از دور او متفرق مى شوند، چه كلمه اى است.

علامه طباطبائى فرموده اند: من و همسرم از خويشاوندان نزديك مرحوم حاج ميرزا على آقاى قاضى بوديم، او در نجف براى صله رحم و تفقد از حال ما به منزل ما مى آمد.

ما كراراً صاحب فرزند شده بوديم ولى همگى در همان دوران كوچكى فوت كرده بودند. روزى مرحوم قاضى به منزل ما آمد در حالى كه همسرم حامله بود و من از وضع او آگاه نبودم، موقع خداحافظى به همسرم گفت: دختر عمو اين بار اين فرزند تو مى ماند و او پسر است و آسيبى به او نمى رسد و نام او عبدالباقى است، من از سخن مرحوم قاضى خوشحال شدم، خدا پسرى به ما لطف كرد و بر خلاف كودكان قبلى باقى ماند و آسيبى به او نرسيد و نام او را عبدالباقى گذارديم .