اشراق: و چون حضرت سجاد از ادعيه ى آباء و امهات و اولاد و جيران فارغ شد، شروع نمود به دعاى جماعتى كه در سرحدها مى باشند كه حصون و قلاع را نگاه دارى مى كنند كه موقوف عليه وجود بيضه اسلامند كه موقوف عليه تحليه و تخليه است. فرمود:
«اللهم صل على محمد و آله و حصن ثغور الاسلام (فى نسخة: ثغور المسلمين) بعزتك» و نگاه دار سرحدهاى بلاد اسلام را به عزت تو، «و أيدحماتها بقوتك» و قوى كن حمايت كنندگان او را به قوت تو، «و أسبغ عطاياهم من جدتك» و كامل كن عطاياى ايشان را از غناى تو.
«اللهم صل على محمد و آله و کثر عدتهم» و بسيار كن شمار ايشان را، «و اشحذ أسلحتهم» و تند و برنده كن اسلحه ايشان را؛ و اصل تشحيذ در سلاح است و در غير آن مجاز است مثل تشحيذ اذهان و مانند آن؛ «و أحرس حوزتهم» و حفظ كن جمعيت ايشان را، «و امنع حومتهم» و منع كن حوالى و اطراف ايشان را از دشمنان و ما معظم ايشان از بليات، «و ألف جمعهم» و تركيب كن جمع بودن ايشان را، «و دبر أمرهم» و تدبير كن امر ايشان را، «و واتر بين ميرهم» پى در پى كن روزى ايشان را از اطعمه و غيره؛ اگر واتر به تاء باشد و اگر به ثاء مثلثه باشد به معنى بسيار كنى؛ «و توحد بكفاية مؤنهم» و تنهائى كن به كفايت كردن مؤونتهاى ايشان، يعنى آنچه ايشان را ضرور است از اجرت عمله و نوكران و غيره. مثل آن كه فقها گويند كه وجوب اخراج زكات بعد از اخراج مؤونت است، و مؤونت به معنى مشقت نيز آمده.
«و اعضدهم بالنصر» و بازوگير ايشان به يارى كردن، «و أعنهم بالصبر» و اعانت كن ايشان را به صبر كردن، «و الطف لهم فى المكر» و لطف كن براى ايشان در مكر و حيله ايشان دشمن را.
«اللهم صل على محمد و آله و عرفهم ما يجهلون» و بشناسان ايشان را آنچه نمى دانند، «و علمهم ما لا يعلمون» و تعليم ده ايشان را آنچه نمى دانند، «و بصرهم ما لا يبصرون» و بينا كن ايشان را آنچه نمى بينند.
«اللهم صل على محمد و آله و أنسهم عند لقائهم العدو ذكر دنياهم» و انس ده ايشان را نزد لقاء ايشان دشمن را به ياد كردن دنياى ايشان، «الخداعة الغرور» كه اين صفت دارد بسيار فريبنده بسيار مغرور كننده است؛ و اين كنايه است از آن كه حب دنيا را درين وقت از دل ايشان بيرون كن؛ «و امح عن قلوبهم خطرات المال الفتون» و محو كن از دل ايشان خطرات مال بسيار گمراه كننده را، «و اجعل الجنة نصب أعينهم» و بگردان بهشت را گذاشته شده در پيش چشمهاى ايشان. نصب به معنى منصوبست و اضافه به معنى فى است.
«و لوح منها لأبصارهم ما أعددت فيها» و طاهر كن و يا اشارت كن از آن بهشت از براى چشمهاى ايشان درو، «من مساكن الخلد و منازل الكرامة» از مسكنهاى خلد كه بهشت است؛ كه او را به اعتبار خلود خلد گويند؛ و منزلهاى كرامت و بزرگى، «والحور الحسان» و حوران خوب؛ و حور جمع حورا است و حورا آن را گويند كه باشدت بياض چشم در شدت سواد آن باشد؛ و جؤر به ضم جيم و سكون همزه هم روايت شده كه آن جمع جار باشد به فتح جيم و سكون همزه. «والانهار المطردة» و جويهاى جاريه، «بأنواع الأشربة» به انواع شرابها، «والأشجار المتدلية بصنوف الثمر» و درختان سر فرود آورده به اقسام ميوه ها، «حتى لا يهم أحد منهم بالادبار» تا آن كه قصد نكند احدى از ايشان به پشت كردنها بلكه ميوه ها پيش روى ايشان باشد، «و لا يحدث نفسه عن قرنه بفرار».
«اللهم افلل بذلك عدوهم» خداوندا، بگريزان به اين دشمنان ايشان را، «و اقلم عنهم أظفارهم» و ببر به آن ناخنهاى ايشان را، «و فرق بينهم و بين أسلحتهم» و جدا كن ميان ايشان و ميان اسلحه ايشان، «و اقلع وثائق أفئدتهم» و بكن اعتمادهاى دلهاى ايشان را، «و باعد بينهم و بين أزودتهم» و دور كن ميان ايشان و ميان تو شهاء ايشان، «و حيرهم فى سبلهم» و حيران كن ايشان را در راه هاى ايشان، «و ضللهم عن وجههم» و گم كن ايشان را از روى ايشان، «و اقطع عنهم المدد» و قطع كن از ايشان كشيدن را، «و انقص منهم العدد» و نقصان از ايشان عدد ايشان، «و املأ أفئدتهم الرعب» و پر كن دلهاى ايشان را از ترس؛ و به تقدير عن است همچنان كه در نسخ «س و كف» واقع شده؛ «و اقبض أيديهم عن البسط» و ببند دستهاى ايشان را از گشادن، «و اخزم ألسنتهم عن النطق» و كوتاه كن زبانهاى ايشان از گفتار، «و شرد بهم من خلفهم» و متفرق به ايشان كسى را كه در پى سر ايشانست يعنى جمعيت ايشان را بر هم زن، «و نكل بهم من ورائهم» و بى دل كن به ايشان كسى را كه در پى سر ايشانست، «و اقطع بخزيهم أطماع من بعدهم» و قطع كن به خوار كردن ايشان طمعهاى كسى را كه بعد از ايشانست.
«اللهم عقم أرحام نساءهم» خداوندا، عقيم كن رحمهاى ايشان را. «اللهم (فى بعض النسخ كلمه اللهم موجود نيست. و يبس...) يبس أصلاب رجالهم» خداوندا، خشك كن پشتهاى مردان ايشان را، «و اقطع نسل دوابهم» و قطع كن نسل چارپايان و يا اسبان ايشان را، «و انعامهم» و گوسفندان ايشان را يا اعم، «لا تأذن لسمائهم فى قطر» و رخصت مده براى آسمان ايشان در باران، «و لا لارضهم فى نبات» و نه براى زمين ايشان در گياهى.
«اللهم و قو بذلك محال أهل الاسلام» خداوندا، و قوى كن به اين قوت و شوكت و كيد و شدت اهل اسلام را، «و حصن به ديارهم» و محافظت و حصار كن به او سراهاى ايشان را، «و ثمر به أموالهم» و زياد كن به او مالهاى ايشان را، «و فرغ عن محاربتهم لعبادتك» و فارغ كن از جنگ كردن ايشان از براى عبادت تو، «و عن منابذتهم للخلوة بك» و از مكاشفه ى ايشان از براى خلوت به تو، «حتى لا يعبد فى بقاع الأرض غيرك» تا آن كه عبادت كرده نشود در بقعهاى زمين غير تو. بقاع به ضم باء جميع بقعه است چون فى البقعة المباركة، و به كسر مفرد و جمع هر دو آمده چون حساب و كرام، مثل كرام الكاتبين» و ابن ادريس به كسر خوانده؛ «و لا تعفر لاحدهم منهم جبهة دونك» و خاك ماليده نشود براى احدى از ايشان پيشانى غير تو يعنى تا غير تو سجود نشود.
«اللهم اغز بكل ناحية من المسلمين» خداوندا، غزا كن يعنى حرب و جنگ كن به كل ناحيه از مسلمانان؛ و اغز فعل امر است از غزا يغزو، و ناحيه طرف شى ء و نواحى جمع؛ «على من بازائهم من المشركين» بر كسى كه به ازاى ايشان از مشركين، «و أمددهم بملائكة من عندك مردفين» و امداد كن ايشان را به فرشتگان از نزد تو در حالتى كه بعضى در عقب بعضى ديگر، «حتى يكشفوهم الى منقطع التراب» تا آن كه بپوشانند ايشان را به سوى محل قطع شدن خاك يعنى به زير خاك فرستند؛ و مكاشفه به معنى پوشانيدن كما فى الخبر «اذا تكاشفتم تدافنتم»؛ (عيون اخبارالرضا، ج 2، ص 53؛ عليه السلام ج 74، ص 385؛ قال أميرالمؤمنين (ع): لو تكاشفتم...) «قتلا فى أرضك» از روى كشتن، «و أسرا» و اسير كردن، «و يقروا بأنك أنت الله الذى لا اله الا أنت» و اقرار كنند به اين كه تو خدايى كه نيست خدايى بجز تو، «وحدك لا شريك لك» در حالتى كه واحدى و شريكى نيست ترا.
«اللهم و اعمم بذلك أعدائك فى أقطار البلاد» خداوندا، عام كن به اين قتل و اسر دشمنان ترا در قطرهاى زمين و بلاد، «من الهند والروم والترك» از هندوستان و روم و ترك يعنى ازين سه طايفه، «والحرز والحبش» و حرز و حبشه؛ و حرز به تحريك هاء و راء مهمله و زاء معجمه در آخر، گروهى اند از ترك، و مراد از حبشه اطراف بلاد؛ «و النوبة والزنج» و از اهل نوبه و زنگ؛ به ضم نون و فتح و به فتح زا معجمه و كسر؛ «والسقالبة» و از اهل سقالبه؛ و به سين و صاد مهملتين هر دو آمده. به سين اسم طايفه است و به صاد اسم طايفه ى ديگر، و مير محمد باقر فرمود كه گروهى اند از مردم سرخ رنگ در ارض مغرب؛ «و الديالمة» و از اهل ديلم؛ كه اهل گيلانند و مشهور است و ايشان در زمان حضرت سجاد گبر بوده اند، به كسر دال و فتح هر دو آمده؛ «و سائر امم الشرك الذين تخفى أسماؤهم و صفاتهم» و سائر به معنى باقى يعنى و با امتهاى شرك كه پوشيده است نامهاى ايشان و صفتهاى ايشان ظاهرا؛ و الا در پيش حضرت چيزى پوشيده نيست. «و قد أحصيتهم بمعرفتك» و به تحقيق كه احصا و شماره كرده اي ايشان را به شناختن تو، «و اشرفت عليهم بقدرتك» و مشرف شدى بر ايشان به قدرت تو؛ و اشرافت دانستن و مطلع شدنست بر چيزى.
«اللهم اشغل المشركين بالمشركين عن تناول أطراف المسلمين» خداوندا، مشغول كن مشركين را به مشركين از گرفتن طرفهاى مسلمانان؛ و منه قولهم: اللهم سلط الظالمين بالظالمين و أخرجنا من بينهم سالمين؛ (مصدر آن را نيافتم.) و گويند كه جناب هلاكوخان در جنگ مى شنيد كه هاتفى مى گفت: أيها الكفرة اقتلوا الفجرة. «و خذ هم بالنقص عن تنقصهم» و بگير ايشان را به نقص ايشان در اموال ايشان، و ابدان ايشان در عدد ايشان و قوت ايشان، در حالى كه مشغول كنى ايشان را از تنقص ايشان دوستان ترا، و يا عيب كردن ايشان اولياء ترا، «و ثبطهم بالفرقة عن الاحتشاد عليهم» و مشغول كن ايشان را به جدا كردن از اجتماع بر ايشان.
«اللهم أخل قلوبهم من الأمنة» خداوندا، خالى كن دلهاى ايشان را از ايمن بودن؛ و ابن ادريس به سكون ميم خوانده؛ «و أبدانهم من القوة» و خالى كن بدنهاى ايشان را از قوت، «و أذهل قلوبهم عن الاحتيال» و غافل كن دلهاى ايشان را از حيله كردن، «و أوهن أركانهم عن منازلة الرجال» و سست كن اعضاى ايشان را از رجوع كردن پيادگان. نازلته ربى كذا أى راجعته و سألته مرة بعد أخرى، و هو مفاعلة من النزول عن الأمر أو من النزول فى الحرب، كذا فى النهاية؛ و الراجل خلاف الفارس و الجمع رجال، كذا فى الصحاح.
«و جبنهم عن مقارعة الأبطال» و بى دل كن ايشان را از به هم كوفتن؛ ابطال جمع بطل است. «و ابعث عليهم جندا من ملائكتك» و بفرست بر ايشان لشكرى و يا طائفه اي از فرشتگان تو، «ببأس من بأسك» به مضرتى از مضرت تو، و معنى بأس مذكور شد. «كفعلك يوم بدر» همچو كردن تو اين كار در روز بدر از براى پيغمبر؛ «تقطع به دابرهم» قطع كن به او عقب ايشان و آخر ايشان و باقى ايشان را، قال الله تعالى: (أن دابر هولاء مقطوع مصبحين)؛ (حجر: 66 («و تحصد به شوكتهم» و درو كنى به آن شوكت و حدت در سلاح و شدت باس ايشان را، «و تفرق به عددهم» و متفرق كنى به آن عدد ايشان را.
«اللهم وامزج مياههم بالوباء» خداوندا، ممزوج كن آبهاى ايشان را به طاعون؛ به قصر و مد و همزه، «و أطعمتهم بالأدواء» و طعامهاى ايشان را به دردها، «و ارم بلادهم بالخسوف» و بينداز بلدهاى ايشان را به خسوف؛ و فيه سر؛ «و ألح عليها بالقذوف» و الحاح و مبالغه كن برو به انداختن و يا تنگ بر ايشان برو، «و أفرعها بالمحول و اجعل ميرهم فى أحص أرضك» و بگردان طعام ايشان را در شوم تر و نامبارك ترين زمين تو، «و أبعدها عنهم» و دورترين زمين تو از ايشان، «و امنع حصونها منهم» و منع كن حصارهاى او را از ايشان، «اصبهم بالجوع المقيم والسقم الأليم» و برسان ايشان را به گرسنگى راست و بيمارى بسيار درد آرنده.
«اللهم و أيما غاز غزاهم» خداوندا، و هر جنگ كننده كه جنگ كند ايشان را، «من أهل ملتك» از اهل ملت تو، اگر چه سنى باشد مگر آن كه مراد از اهل ملت اهل واقعى سنن كه آن منحصر است در يك طايفه كه آن امت واقعى است، و همين است مراد از حديث «ستفرق امتى على ثلاث و سبعين فرقه أحدهم ناجيه والباقيه هالكة» و ممكنست نظر بر اقسام شيعه آن كه اين افراق به عدد مذكور همه اقسام شيعه باشند.
«أو مجاهد جاهدهم من أتباع سنتك» و يا جهاد كننده كه جهاد كند ايشان را از تابعان طريقه تو،«ليكون دينك الأعلى» تا باشد دين تو بالاتر، «و حظك الأوفى» و بخش تو وافى تر، «فلقه اليسر» پس ملاقات بفرما او را آسانى را، «و هيى له الأمر» و مهيا كن براى اين امر را، «و توله بالنجح» و روى گردان او را به برآمدن مراد، «و تخير له الأصحاب» و برگزين براى او اصحاب را، «و استقوله الظهر» و قوى كن براى او پشت او را، «أسبغ عليه فى النفقة» و كامل كن برو در نفقه، «و متعه بالنشاط» و تمتع ده او را به خوشحالى، «و أطف عنه حرارة الشوق» و ته نشين مكن ازو حرارت شوق را در دل او، و يا بگردان او را به حيثيتى كه حرارت شوق بيرون آمدن او سخت باشد دويدن او در ذهاب، «و أجره من غم الوحشة» و پناه ده او را از غم وحشت، «و أنسه ذكر الأهل والولد» و انس ده او را به ياد كردن اهل و فرزند
«و أثر له حسن النية» و اختيار كن براى خوبى نيت را، «و توله بالعافية» و روى كن براى ايشان به عافيت، «و أصحبه السلامة» و مصاحب كن او را به سلامت؛ و باء در نسخه واقع شده،«و أعفه من الجبن» و عفو كن او را از بى دلى، «و ألهمه الجرأة» و الهام كن او را جرأت را در جنگ، «وارزقه الشدة» و روزى كن او را شدت را در كار جنگ، «و أيده بالنصرة» و مؤيد كن او را به نصرت يافتن، «و علمه السير و السنن» و بياموز او را سيرتها و سنتها را، «و سدد فى الحكم» و درست كن او را در حكم، «و أعزل عنه الرياء» و جدا كن ازو ريا را؛ بدون يا، و يا در نسخه ى كفعمى واقع شده؛ «و خلصه من السمعة» و خلاص كن او را از گوش كردن سخنها مردم و سخن چينى؛ و سمعه و نميمه به يك معنى برمى گردند، و قال النبى صلى الله عليه و آله و سلم «أكثر عذاب القبر النميمة والاستخفاف (بحارالأنوار، ج 6، ص 279) بالبول».
«و اجعل فكره و ذكره» و بگردان فكر او را و ذكر او را، «و ظعنه و اقامته» و سير او را در سفر و اقامت او را در حضر، «فيك و لك» در تو و براى تو؛ و فكر عبارتست از ملاحظه مصنوعات و حقايق ايشان و استدلال نمودن به صانع آن، و اين منشعب مى گردد به شعب بسيار، و جميع تعاريف فكر به اين برمى گردد و به غير اين هر كه مى گويد حيله مى كند؛ و ذكر عبارتست از ياد پروردگار در جهر و علانيه، و اين به چندين قسم مى تواند بود. بايد كه سالك بداند كه فكر مقدم است بر ذكر، همچنان كه مولوى فرموده: چون فكر جامد شود رو ذكر كن.
«فاذا صاف عدوك عدوه» پس اگر صف بكشند عدو تو و عدو او، «فقللهم فى عينه» پس كم كن ايشان را در چشم او، «و صغر شأنهم فى قلبه» و كوچك كن ايشان را در دل او، «و أدل له منهم» و غلبه كن براى او از ايشان، «و لا تدلهم منه» و غلبه مكن ايشان را ازو، «فان حتمت له بالسعادة» پس اگر واجب گردانيدى براى او به سعادت، «و قضيت له بالشهادة» و حكم كرده اي براى او به شهادت، «فبعد أن يجتاح عدوك بالقتل» پس بعد از آنى كه هلاك و مستأصل كرده باشد دشمن ترا به قتل؛ اجتاح از اجتياح است به جيم در اول و حا در آخر، «و بعد أن يجهد بهم الأسر» و بعد از آنى كه جهد كرده به ايشان اسير كردن را، «و بعد أن تأمن أطراف المسلمين» و بعد از آن كه ايمن كنى اطراف مسلمانان را، «و بعد أن يولى عدوك مدبرين» و بعد از آنى كه روى گردان كرده باشد دشمن ترا در حالتى كه پشت كننده باشد؛ و در نسخه ى كفعمى أعدائك است به صيغه جمع، و مدبرين حالست ازو و بنابر افراد، و همچنان كه در نسخه ى اصل است؛ و حاليت به اعتبار جنسيت عدو خواهد بود.
«اللهم و أيما مسلم خلف غازيا أو مرابطا فى داره» خداوندا، و هر مسلمانى كه پس اندازد جنگ كننده اي و يا در سراى خود؛ و خلف به تشديد در نسخه ى ابن ادريس واقع شده و هر دو خوبست؛ «أو تعهد خالفيه فى غيبته» و يا تعهد كند مخالفان خود را در غيبت او، «أو أعانه بطائفة من ماله» و يا اعانت كند او را به پاره اي از مال خود، «أو أمد بعتاد» و يا مدد كند او را به سلاح و دواب و آلة حرب مهيا كرده، «أو شحذه على جهاد» و يا تند كند او را به جهاد كردن، «أو أتبعه فى وجهه دعوة» و يا تابع شود او را در روى او دعوت را، «أو رعى له من ورائه حرمة» و يا رعايت كرد او را از پى او حرمت را، «فآجر له مثل أجره» پس مزد ده او را مثل مزد او، «وزنا بوزن و مثلا بمثل» وزن به وزن و مثل به مثل، «و عوضه من فعله عوضا حاضرا يتعجل به» و عوض ده او را عوضى حاضر به تعجيل آيد آن عوض به او، «نفع ما قدم» نفع آنچه مقدم شده، «و سرور ما أتى به» و خوشحالى آنچه اتيان كرد به او؛ و لفظ در اكثر نسخ نيست و در نسخه ابن ادريس و كف واقع است؛ «الى أن ينتهى» تا آن كه منتهى شود، «به الوقت الى ما أجريت له من فضلك» به او وقت به سوى آنچه جارى كردى تو براى او از نعمت تو، «و أعددت له من كرامتك» و مهيا كن براى او از كرامت تو.
«اللهم و أيما مسلم أهمه أمر الاسلام» خداوندا، و هر مسلمانى كه به غم بيارد او را امر اسلام، «و أحزنه تخرب أهل الشرك» و به حزن آرد او را خراب كردن اهل شرك برو، «فنوى غزوا» پس نيت كند جهاد را، «أو هم بجهاد» و يا قصد جهاد را - باء زائده است - «فقعد به ضعف» پس بنشاند او را ضعيفى - باء براى تعديه است - «أو أبطأت به فاقة» و يا كاهل كرده باشد او را بى چيزى، «أو أخره حادث» و يا به تاخير انداخته باشد او را امر تازه، «أو عرض له دون ارادته مانع» و يا عارض شده باشد براى او نزد ارادت او مانعى «فاكتب اسمه فى العابدين» پس بنويس نام او را در عبادت كنندگان، «و أوجب له ثواب المجاهدين» و واجب كن براى او ثواب جهاد كنندگان، «و اجعلهم فى نظام الشهداء و الصالحين» و بگردان ايشان را شهدا و صالحان.
«اللهم صل على محمد عبدك و رسولك و آل محمد» خداوندا، رحمت فرست بر محمد بنده تو و رسول تو و بر آل محمد، «صلوة عالية على الصلوات» رحمتى كه عالى باشد بر رحمتها، «مشرفة فوق التحيات» مشرف و مرتفع باشد بالاى تحيات، «صلوة لا ينتهى أمدها» رحمتى كه منتهى نشود مدت او، «و لا ينقطع عددها» و منقطع نگردد عدد او، «كأتم ما مضى من صلواتك على أحد من أوليائك» همچو تمام ترين آنچه گذشت از رحمتهاى تو بر احدى از دوستان تو، «انك المنان الحميد» به درستى كه تو بسيار منت نهنده و يا نعمت دهنده ى پسنديده شده اى، «المبدى ء المعيد الفعال لما تريد.» اين صفت دارد كه خلق كننده در اول و اعادت كننده و بسيار نيكو كننده مر آنچه را كه ارادت كنى تو.
فارسی
شرح دعای بیست و هفتم
0
0%
(نفر
0)
نظر شما در مورد این مطلب ؟
نمی پسندم
می پسندم
اشتراک گذاری در شبکه های اجتماعی:
آخرین مطالب
بیشترین بازدید این مجموعه
پر بازدید ترین مطالب سال
پر بازدید ترین مطالب ماه
پر بازدید ترین مطالب روز
