اللهم صل على محمد و اله، و توجنى بالكفايه، وسمنى حسن الولايه، و هب لى صدق الهدايه، و لا تفتنى بالسعه، و امنحنى حسن الدعه، و لا تجعل عيشى كداكدا، و لا ترد دعائى على ردا، فانى لا اجعل لك ضدا و لا ادعو معك ندا.
تقاضاى نشان و مدال قدرت و عظمت از خدا
و باز حضرت در فراز ديگر، از خداوند نشان و مدال قدرت و عظمت مى خواهد و خواهشهاى ديگرى را مطرح مى كند. عرضه مى دارد: پروردگارا، مرا به تاج كفايت مزين فرما و آن چنان مرا تربيت كن كه براى وابستگان به خود، بهترين ولايت و سرپرستى را داشته باشم و به آن بهترين سرپرستى شناخته شوم. و مرابه يك هدايت، صادقانه و مطابق واقع برسان تا آن چنانكه خود هدايت شده ام ديگران را هدايت نمايم. پروردگارا، مرا به چنان گشايشى كه در من غرور ايجاد كند، و از حقيقت منصرف نمايد، مبتلا نفرما و مرا در وضعى قرار بده كه بسيار سخى و بخشنده باشم. زندگى مرا توام با رنج و مشقت نكن. خواهشها و تمناهاى مرا به من برنگردان زيرا من، هرگز براى تو ضدى قائل نيستم و شرك نياورده ام تا خواهشهاى خود را در برابر غير تو، مطرح كنم. در اولين جمله از اين فراز، از خداوند تقاضا مى كند كه او را به تاج كفايت مزين فرمايد. تاج، يك زينت مخصوص پادشاهان است كه وقتى در كشورى به مقام سلطنت مى رسند و در زى سلطنت موفقيت مخصوصى در حفاظت مملكت يا اداره ى آن به دست مى آورند، تاج پادشاهى بر سر مى گذارند و اين تاج پادشاهى، سمبل اقتدار و استقلال كامل است كه پادشاهان مى خواهند خود را به استقلال و آزادى و حاكميت مطلق معرفى نمايند و ماسواى خود را وابسته به خود بدانند. امام چهارم (ع) بهترين
دليل استقلال و آزادى يك انسان را، رسيدن به حد كفاف در جميع احتياجات خود مى داند. كفاف از كلمه ى كف، يكف مضاعف از باب فعل، يفعل، به معناى بازداشتن نفس از احتياج به ماسواى خود است. آنجا كه انسان خود را از گناه بازمى دارد، از اين بازدارى تعبير به كف نفس مى كنند و آنجا كه انسان آنچه كه مى خواهد خودش تنها بدون كمك خواهى و استعانت از ديگران به دست مى آورد، اين بى نيازى از ديگران را هم كفاف، مى نامند. زيرا وقتى انسان آنچه لازم داشت بدون استعانت از ديگران تهيه نمود، نفس خود را ضمن اين تهيه، از نياز به ديگران بازمى دارد استغناى طبع پيدا مى كند و بر اساس همين استغناء طبع، استقلال و آزادى خود را به دست مى آورد در نتيجه هم شان پادشاهان و يا در مقامى بهتر و برتر از آنها واقع مى شود، زيرا پادشاهان در پادشاهى خود نمى توانند خود را از ديگران مستغنى كنند بلكه به تمامى مردم و آنچه آنها تهيه مى بينند احتياج دارند. اين مردمند كه با كار و كوشش و كشاورزى و دفاع و حمايت، يك انسانى را به مقام پادشاهى و به استقلال و آزادى مى رسانند. پس پادشاهان با تاجگذارى، گرچه خود را مستقل و آزاد معرفى مى كنند وليكن در واقع نيازمند به مردم و رعيت هستند. امام چهارم، در دعاى خود يك چنان استقلال و آزادى را از خداوند طلب مى كند كه توام با نياز و احتياج به غير خود نباشد. استقلال و آزادى بر اساس غناى طبع و استغناى از ديگران مى باشد. با اين حساب، تاج كفاف از تاج پادشاهان بهتر است كه آن تاج، از مسير نياز و احتياج پيدا مى شود و اين تاج از مسير غنا و استغناء. لذا از خداوند، تقاضا مى كند كه او را به تاج كفاف مزين فرمايد.
امام چهارم عليه السلام، از خداوند متعال تقاضا مى كند كه براى پيشبرد تمامى مسائل و رفع نياز انسانها كفاف داشته باشد و به بهترين كيفيت، بندگان خدا را سرپرستى كند كه مى گويد: مرا به تاج كفايت و به بهترين كيفيت ولايت و سرپرستى كفايت فرما. كفايت از كفى يكفى ناقص يائى، اسم فاعل و مفعول آن مى شود: كاف، مكفى، مانند رام، مرمى. كفى يكفى، از باب ضرب يضرب. خداوند در بسيارى
از آيات، خود را به كفايت معرفى مى كند آنجا كه مى فرمايد: اليس الله بكاف عبده. كفايت، به معناى اين است كه انسان به يك قدرتها و سرمايه هائى مجهز باشد تا بتوانند تمامى آنچه افراد تحت سرپرستى او احتياج دارند رفع احتياج نمايد و تمامى آنها را به حوائجشان برساند و در اين رفع احتياج و ابلاغ، انسانها به آنچه نياز دارند به كمك هيچكس و به كمك همان انسانهائى كه سرپرستى مى كند احتياج نداشته باشد. ائمه ى اطهار (ع) اولياء الله هستند چنانكه در اذان مى گوئيم:
على بن ابيطالب (ع) ولى خداوند متعال است، يعنى انسانى است كه خداوند سرپرستى و اداره ى تمامى افراد بشر را به او واگذار كرده است. داراى ولايت مطلقه است. ولايت مطلقه، به معناى اين است كه انسانها پيش از آنكه اختيارشان به دست خودشان باشد و حق سرپرستى خود را داشته باشند، اختيارشان به دست ولى خداست، آن چنانكه خداوند در آيه شريفه سوره ى احزاب مى فرمايد: النبى اولى بالمومنين من انفسهم. يعنى پيغمبر، نسبت به مومنين و اداره ى آنها از خود آنها اولويت دارد، و اين الوليت به معناى اين است كه پيش از آنكه يك انسان اختيارش به دست خودش باشد و پيش از آنكه حق اداره كنندگى خود را داشته باشد، اختيارش به دست ولى خداست و اختيارات انسان، نسبت به خود و فرزندان خود، در شعاع اختيارات اولياء خدا مى باشد. انسان،همان كارهائى را به نفع خود يا به ضرر خود بايد انجام دهد كه اولياء خدا به او اجازه مى دهند، با زنى ازدواج كند كه ولى خدا اجازه مى دهد و يا زنى را طلاق دهد كه ولى خدا اجازه مى دهد. و اگر ولى خدا به انسانى دستور دهد كه بايستى تمام اموال خود را در كجا مصرف كنى و يا اينكه جان خود را در چه راهى بدهى، انسان حق امتناع و خوددارى از اجراء دستور را ندارد. با اين حساب، اولياء خدا مالك الرقاب تمامى انسانهائى هستند كه خدا آنها را آفريده، خداوند بشريت را به اين منظور آفريده، كه در شعاع ولايت و تربيت اولياء خدا انجام وظيفه كنند تا زمانى كه به انتهاى كمال برسند و خداوند اولياء خود را به تمامى علوم و مصالح و مفاسد آشنا كرده است. همانطور كه خداوند خود مى داند چه عملى و چه سخنى انسانها را فاسد مى كند و چه قول و عملى كار
آنها را به صلاح مى رساند، اولياء خدا هم به همين كيفيت، به مصالح و مفاسد زندگى بشر آشنا هستند. در اينجا براى روشن شدن معناى كامل كفايت و حسن كفايت و يا حسن ولايت، ما بايستى نياز انسانهاى تحت سرپرستى اولياء خدا را در نظر بگيريم و از آن طرف توجه به اين معنا داشته باشيم كه رفع تمامى اين نيازها و احتياجات به دست اولياء خدا مى باشد.
ما انسانها، در ابتداى تولد در حد صفر هستيم و نعمتها و لذتها خواه مادى و خواه معنوى كه خدا آفريده است در حد بينهايت و اين انسان در حد صفر، به آن ثروتهاى نامتناهى نيازمند است كه بايستى در شعاع تربيت اولياء خدا انجام وظيفه كند، به استعداد كامل و تكامل مطلق برسد تا بتواند از تمامى آنچه خدا براى او آفريده است استفاده كند. كفايت اولياء خدا، در ارتباط با ولايت آنها و سرپرستى بندگان، به اين معنا مى باشد كه خداوند آنها را به تمامى آنچه بشر نيازمند به آن مى باشد از ثروتهاى مادى و معنوى مجهز نمايد و تمامى آن قدرتها و ثروتها و علم و حكمتها و اسرار و رموز تربيتها و مديريت و مدبريت همه ى اينها را در اختيار اولياء خود بگذارد تا بتوانند بندگان خدا را اداره كنند و به ثمر برسانند. همانطور كه خداوند، در زندگى آنچه از غذا و لباس و مسكن كه مورد احتياج كودكان است در اختيار پدر مى گذارد و به او ولايت بر فرزندان مى دهد كه اگر پدر، مال و ثروت و قدرت نداشته باشد نمى تواند كودكان خود را كفايت كند، اولياء خدا هم به همين كيفيت بايستى مجهز به تمامى آنچه مورد نياز بندگان خدا مى باشد باشند تا بتواند انسانها را به بهشت موعود و ثروت نامتناهى برسانند. مردگان را بتوانند زنده كنند و مريضها را شفا دهند، پيرها را به جوانى برگردانند، فقر و نياز مردم را برطرف سازند و تمامى آنچه بشر احساس نياز و احتياج مى كند، نياز آنها را برآورند. در اينجا امام چهارم كه يكى از اولياء بزرگ خداوند متعال است از خداوند متعال، تقاضا مى كند كه او را به تاج كفايت زينت بخشد. يعنى اكنون كه خدا سرپرستى بندگان را به او واگذار كرده و او را از اولياء بزرگ خود شناخته است، ثروت و نعمت و قدرت و علم و حكمتى به او بدهد كه بتواند نياز
بندگان را برطرف نموده و آنها را سرپرستى نمايد. اين غلط است كه يك نفر تاج پادشاهى بر سر خود بگذارد و نتواند فقر و مرض و پيرى و كورى مردم را برطرف نمايد و نتواند آنها را اداره كند. با اين حساب، امام چهارم كه سمت ولايت و پادشاهى بر بندگان خدا دارد، دوست نمى دارد كه يك پادشاه، بى حركت و بى خاصيت باشد و در ضعف و ناتوانى و محروميت مانند رعيت خود باشد. عرضه مى دارد: پروردگارا، اكنون كه به من سمت ولايت دادى، مرا به تاج كفايت امور بندگان و رفع نياز آنها زينت فرما.
و در جمله بعد در اين فراز تقاضا مى كند كه: و سمنى حسن الولايه. كلمه ى سمنى امر حاضر از سام يسوم- مانند: قال- يقول- اجوف واوى مى باشد، به معناى علامت گذارى است. تقاضا مى كند: پروردگارا، مرا در اين ولايت و سرپرستى به بهترين علامتها و امتيازات مجهز كن آن چنانكه در اداره ى امور بندگان تو، كوچكترين نقصى و عيبى نداشته باشم و بندگان تو، در شعاع ولايت من احساس نقص و محروميت نكنند زيرا ولى انسانها به ميزانى مى توانند بندگان خدا را سرپرستى كند كه به علم و حكمت و صلاح و ثواب مجهز باشد. اگر علم و حكمت او كامل باشد، به طور كامل مى تواند بندگان خدا را اداره كند و اگر ناقص باشد، به طور ناقص. ولى كامل در ولايت خود بايستى به سه نوع سرمايه ى بزرگ مجهز باشد تا كاملا بتواند بندگان خدا را سرپرستى نمايد. اول، آشنائى كامل به مصالح و مفاسد انسانها. دوم: محبت كامل به بندگان خدا، آن چنانكه رنج و محروميت انسانها بيشتر مايه ى رنج و محروميت او باشد تا محروميت خودش. فقر انسانها بيشتر او را آزار دهد از فقر خودش و همچنين ساير محروميتها و ناراحتيها. آن چنانكه به محروميت و ناراحتى خود، راضى تر باشد از محروميت و ناراحتى بندگان خدا. از نظر خير رسانى و بذل و بخشش در مقام ايثار باشد يعنى بندگان خدا را بر خود ترجيح دهد. سوم: به قدرت و توانائى كامل مجهز باشد تا بتواند تمامى بلاها و مصيبتها را از بندگان خدا دفع نمايد و آنها را به مقاصد عاليه برساند. كسى كه به اين سرمايه ها مجهز باشد مى تواند به بهترين وجهى بندگان خدا را
سرپرستى و اداره كند و به تاج كفايت و حسن ولايت شناخته شود. انبياء و اولياء خدا، همه جا دوست دارند از مسير خدمت به بندگان خدا و خيررسانى به آنها به سيادت و حسن شهوت برسند. هرگز دوست نمى دارند كه از خط تطميع و تهديد و يا سركوب نمودن بندگان خدا و خفقان آنها و جلوگيرى از ادراكات و آگاهى بر آنها حكومت كنند زيرا يك چنين حكومت دزدانه قابل دوام نيست.
مطلب سوم كه در اين قسمت از خداوند خواهش مى كند، صدق هدايت است. هدايت، به معناى راهنمائى انسان جاهل به تمامى مسائل است كه مايه ى خوشبختى و سعادت او مى شود. در واقع، سراسر عالم خلقت سرشار است از نعمتها و لذتهاى مادى و معنوى. چيزى در عالم وجود ندارد و يا در علم خدا چيزى نيست كه نافع به حال انسان نباشد و يا اينكه انسانها به آن احتياج نداشته باشند. آنچه هست از جمادات و نباتات و حيوانات و انسانها و فرشتگان و مجردات و در انتها، وجود با بركت خداوند متعال همه ى اينها بجاى خود نعمت گرانبهائى است كه فقط براى انسان قابل استفاده است و انسان مى تواند از آن بهره ببرد. مشاهده مى كنيم كه خداوند فرشتگان را مامور به سجده انسان مى كند و معناى سجده فرشتگان اين است كه آنها در خدمت انسان و مامور به امر خليفه خدا باشند. در عالم چيزى نيست كه در خلقت خود شر باشد و مضر به حال انسان باشد بلكه همه چيز نافع به حال انسان است. شر و فساد، از اينجا به وجود مى آيد كه انسان آگاهى و آشنائى به كيفيت استفاده و يا زمان استفاده و شرائط استفاده از آنها را ندارد. شايد آب كه يگانه عامل حيات است، از طريق عدم آگاهى انسان به كيفيت استفاده از آن، عامل مرگ و مرض باشد. مثلا درندگان و گزندگان و تمامى آنچه در عالم هست كه ظاهرا ما آن را مضر به حال خود مى دانيم، همه ى اين ضررها و خطرها از مسير عدم آگاهى پيدا مى شود. درندگان براى اين هستند كه يك مظاهر تماشائى از جنگ و جدال به وجود بياورند و ضمن اينكه منظره هاى فرح بخشى براى انسان باشد، انسان را از مسير ظلم و ستم و درندگى و خطرناك بودن به حال انسانهاى ديگر، به خط تمدن و عدالت و همكارى سوق دهد. مناظر جنگ و جدال و درندگى كه ضد امنيت و
سلامتى هستند، براى سوق دادن انسان به امنيت و سلامتى ساخته شده اند. سر آيه شريفه: قل اعوذ برب الفلق، من شر ما خلق، همين است كه خداوند، به انسان تذكر مى دهد كه اگر مى خواهد از شر مخلوقات خدا برهد، به پناه خدا برود. پناهندگى به خدا، به معناى پناهندگى به علم و هدايت است. وقتى انسان پناهنده به خدا مى شود و در شعاع هدايت خدا و اولياء خدا قرار مى گيرد، آنها انسان را به كيفيت استفاده از هر چيزى و استخدام آنها در راه منافع خود هدايت مى كنند و به او مى آموزند كه چگونه مى تواند از هر چيزى به نفع خود استفاده كند و همه چيز را در راه سعادت خود استخدام نمايد. در اين صورت شرى در عالم وجود ندارد بلكه همه چيز در خلقت و آثار وجودى خود خير است.
در اين جمله امام چهارم عليه السلام از خداوند متعال خواهش مى كند كه به من صدق هدايت مرحمت كن، يعنى به علمى مجهز شوم كه بتوانم بندگان خدا را از راه راست، بدون زحمت و مشقت به نعمتهاى خدا آگاه سازم تا در اثر اين آگاهى بتوانند از هر كسى و هر چيزى بجا و به موقع به نفع خود استفاده نمايند. هدايت كذب، آدرسهاى غلطى است كه وقت انسان را تلف مى كند و آنها را به جاى وصول به خير، و اصل به شر و خطر مى كند و يا آدرسهائى كه انسانها را به محروميت مى كشاند، به كيفيتى كه مثلا انسان را به جاى اينكه از راه راست به شهرى هدايت كند آنها را به بيابانها و جنگلها مى كشاند. هدايت به اين شكل در جهت خلاف مقصد، هدايت كاذب است كه گمراه كنندگان به همين كيفيت انسانها را به هلاكت مى رسانند چنانكه خداوند مى فرمايد: الم تر الى الذين بدولوا نعمت الله كفرا و احلو قومهم دار البوار. در برابر هدايت كذب، هدايت صدق آن آدرسهاى درست و صحيح از نعمتهاى خداوند متعال مى باشد كه از راه راست بدون رنج و مشقت آنها را به مقصد مى رساند.
و باز در جملات بعد، پس از آنكه از خداوند متعال حسن ولايت و صدق هدايت تقاضا مى كند، خود را متوجه ى ضررها و خطرهائى مى كند كه از مسير ولايت و سرپرستى مردم و يا هدايت آنها عارض بر انسان مى شود، زيرا حقيقتا از ولايت و سرپرستيهاى
عادلانه و عالمانه، محبوبيت زيادى در قلوب مردم پيدا مى كند كه از آن راه مقام عظيمى در جامعه به دست مى آورد و گاهى ممكن است همين مقام عظيم، مايه ى غرور انسان شود كه او را از ياد خدا و يا از وظيفه شناسى غافل كند. در اينجا از خدا خواهش مى كند كه من، فريفته ى اين مقام و گشايش نشوم. و لا تفتنى بالسعه. انسانهائى كه صاحب مقام و منصب هستند در وسعت مالى و انسانى قرار مى گيرند. از يك طرف زمينه ى ثروت خيزى براى آنها زياد مى شود كه هر انسانى وابسته ى به او، منبع عظيمى از مال و ثروت است و از طرفى در قلوب مردم محبوبيت پيدا مى كند كه مالك دلها و زندگيها مى شود. قهرا ممكن است موجبات غرور و فريفتگى فراهم گردد. در اينجا حضرت از خداوند متعال خواهش مى كند كه گرفتار يك چنين غرورى نشود و بداند كه هر انسانى را كه هدايت كرده، نعمت بزرگيست براى او كه به دست آورده، نه اينكه او يك نعمت بزرگى براى آن انسان باشد. مثلا يك هدايتگر، صد نفر يا هزار نفر را به سعادت و خوشبختى هدايت كرده كه ممكن است غرورى در او پيدا شود كه صد نفر يا هزار نفر، وابسته ى به او هستند. در اينجا بايستى فكر كند كه آيا آن هدايت شدگان و وابستگان هر كدام براى او نعمت بزرگى هستند تا خدا را بر اين نعمت بزرگ شكرگزارى كند، و يا اينكه اين هدايتگر، نعمت بزرگى براى آنها مى باشد تا از آنها انتظار شكرگزارى پيدا كند كه اين انتظار اجر او را از بين مى برد. خداوند فرموده است: لا تبطلوا صدقاتكم بالمن و الاذى. يعنى در برابر خدماتتان از مخدومين انتظارى نداشته باشيد. و خداوند از خلوص مولى اميرالمومنين و حضرت زهرا (ع) در داستان سوره ى هل اتى به اين كيفيت تعبير مى كند كه، آنها به مخدومين خود مى گويند، و يا در نيت خود چنين اند كه مى گويند: لا نريد منكم جزاء و لا شكورا. از شما مزدى و تشكرى انتظار نداريم، با اين حساب كه ما مى بينيم و مخدومين ما و هدايت شدگان ما نعمت بزرگى براى ما هستند، بايستى خدا را بر اين نعمت شكرگزارى كنيم. و اگر بگوئيم كه ما نعمت بزرگى براى آنها هستيم اين تفكر، مايه ى غرور مى شود كه ارزش خدمات ما را از بين مى برد. لذا حضرت در اين جمله تقاضا مى كند كه به يك چنين غرورى مبتلا نشود.
و در جمله ى بعد عرضه مى دارد: پروردگارا، به من حسن دعه مرحمت كن. دعه مصدر ودع و يدع به معناى واگذار كردن. وداع هم به همين معنا به كار مى رود. گويا حضرت از خداوند متعال تقاضا مى كند كه، در بذل و بخشش و خدمات اجتماعى و خيررسانى خيلى جميل و زيبا باشد كه بداند خدمتى را كه در اختيار مردم گذاشته و يا سرمايه اى كه به آنها داده است بزرگترين رمز موفقيت خود او بوده است مانند كسى كه بذر گندم را به زمين سپرده و مى داند كه اين زمين مرغوب، چندين هزار برابر به او برمى گرداند، چقدر خوشحال است از اينكه يك چنين بذرى را به زمين داده است. خدمات هم از اين قبيل است. خدمتگزار، بايستى خيلى خوشحال باشد كه زمينه ى خدمت براى او فراهم شده. خيال نكند كه سرمايه ها از اختيار او خارج شده و ديگران از او بهره برده اند تا در نتيجه فكر كند زنگى خود را لاغر نموده و زندگى مخدومين را فربه كرده است بلكه به عكس اين، خود را خيلى موفق بداند از اينكه، خدمات خوبى انجام داده و بسيار مسرور و خوشحال است از مخدومين كه يك چنين زمينه ى خدمتى براى او فراهم كرده اند. از امام چهارم عليه السلام مشهور است كه وقتى صدقه اى به فقير مى دادند مى گفتند: مرحبا بمن يحمل زادى الى الاخره. يعنى مرحبا به كسى كه توشه ى سفر آخرت مرا به دوش مى كشد و به آنجا مى برد. گوئى كه آن حضرت منت فقير را مى كشد كه به او صدقه داده است.
در جملات بعد مى گويد: خدايا، زندگى مرا توام با زحمت مكن و خواهشهاى مرا به من برمگردان، زيرا من كسى يا چيزى را ضد تو قرار نداده ام و در شعاع ولايت تو در خانه ى ديگران نرفته ام و از كسى خواهش و تمنائى نداشته ام.
عيش توام با زحمت، به معناى اين است كه انسان جز با رنج و مشقت به آنچه خواهش دارد و نيازمند است نرسد. مثلا رقم درآمد او از رقم انفاقاتش كمتر باشد. اين حالت براى كسانى غالبا پيدا مى شود كه به غير خدا پناهنده مى شوند و از غير خدا خواهش و تمنا دارند كه در اين جا بر خدا واجب مى شود آنها را در مضيقه قرار دهد تا بدانند و بفهمند كه جز خدا كسى نمى تواند حوائج انسان را برآورد و او را به نيازهاى
حقيقى و واقعيش برساند زيرا سر يك چنين زندگى توام با مشقت، اين است كه انسان به غير خدا وابسته مى شود و به غير خدا پناهنده مى گردد. در جملات بعد عرضه مى دارد: من كسى را ضد تو قرار نداده ام و به غير تو پناهنده نشده ام. انسان با اصرار و تكرار و تمرينات زياد بايستى اميد به هر كسى و هر چيزى را از دل خود خارج كند و فقط تنها به خدا اميدوار شود و خود را بر پيدايش يك چنين حالتى آزمايش كند. هر چيز غير الهى كه مى خواهد در او اميد به وجود آورد از بين ببرد و فقط به خدا متكى گردد كه در اين صورت خداوند، او را در وسعت و گشايش قرار مى دهد. زيرا اين وسعت و گشايش مايه ى ضلالت و گمراهى او نمى گردد وليكن كمك ديگران مايه ى ضلالت او مى شود چرا كه به آنها متكى مى گردد.
فارسی
اللهم صل على محمد و اله، و توجنى بالكفایه، وسمنى حسن الولایه، و هب لى صدق الهدایه، و لا تفتنى بالسعه، و امنحنى حسن الدعه، و لا تجعل عیشى كداكدا، و لا ترد دعائى على ردا، فانى لا اجعل لك ضدا و لا ادعو معك ندا
0
0%
(نفر
0)
نظر شما در مورد این مطلب ؟
نمی پسندم
می پسندم
اشتراک گذاری در شبکه های اجتماعی:
آخرین مطالب
بیشترین بازدید این مجموعه
پر بازدید ترین مطالب سال
پر بازدید ترین مطالب ماه
پر بازدید ترین مطالب روز
