.jpg)
.jpg)
.jpg)
نيايش هنگامى كه به تقصير از اداء شكر اعتراف مى نمود
― خدايا كسى در طى مراحل شكر تو به سرمنزلى نمى رسد، مگر آنكه باز چندان از احسانت بر او فراهم مى آيد، كه او را به شكرى ديگر ملزم مى سازد.
― و هر چند كوشش كند به درجه اى از طاعت دست نمى يابد مگر آنكه در برابر استحقاق تو به علت فضلت مقصر مى ماند.
― پس شاكرترين بندگانت از شكر تو عاجز است، و عابدترين ايشان از طاعتت مقصر است.
― هيچ كس مستوجب آن نيست كه به علت استحقاقش او را بيامرزى، يا به سبب سزاواريش از او خشنود باشى.
― پس هر كه را بيامرزى از انعام و احسان توست، و از هر كه خشنود شوى از تفضل توست.
― عمل كمى را كه بپذيرى جزاى فراوان مى بخشى، و طاعت اندك را مزد مى دهى، تا آنجا كه گويى شكر بندگانت كه مزدشان را در برابر آن واجب كرده اى و جزاى ايشان را عظيم ساخته اى امرى است كه امتناع از آن تحت قدرت ايشان بوده، نه به دست تو، و از اين سبب ايشان را پاداش داده اى. يا گويى سبب آن به دست تو نبوده و به اين جهت به ايشان اجر بخشيده اى!
― نه چنين است بلكه تو اى معبود من مالك امر ايشان بوده اى، پيش از آنكه ايشان مالك عبادت تو شوند، و مزدشان را آماده كرده اى پيش از آنكه به طاعتت درآيند. و اين از آن جهت است كه آيين تو انعام، و عادتت احسان، و طريقتت عفو است.
― از اين جهت همه ى آفريدگان معترفند كه تو درباره ى هر كه عقوبتش كنى ستم نكرده اى، و گواهند كه هر كه را ببخشى درباره اش تفضل فرموده اى. و همه درباره ى خويش به تقصير از آنچه سزاوار آنى معترفند.
― و از اين جهت اگر شيطان ايشان را از طاعتت نفريبد، هيچ نافرمانى تو را عصيان نكند، و اگر شيطان باطل را در نظرشان به صورت حق مصور نسازد، هيچ گمراهى از راه تو منحرف نگردد.
― پس منزهى تو چه روشن و آشكار است كرم تو در معامله ى كسى كه تو را اطاعت كرده يا عصيان نموده باشد! مطيع را در برابر آنچه خود برايش فراهم ساخته اى پاداش مى بخشى! و عاصى را در آنچه شتاب در بازخواستش به دست توست مهلت مى دهى!
― به هر يك از آن دو چيزى عطا كرده اى، كه مستوجب آن نبوده، و بر هر يك از ايشان تفضلى فرموده اى كه عملش از آن قاصر است.
― و اگر مطيع را بر مجرد عملش- با آنكه تو خود او را بر آن گماشته اى- پاداش مى دادى، بيم آن بود كه ثواب تو را از كف بدهد، و نعمت از او زايل گردد. ولى تو به كرم خود، او را در برابر مدت كوتاه فانى به مدتى طولانى و جاودانى، و در مقابل عمل زودگذر به ثواب مستمر پاداش داده اى.
― آنگاه در برابر رزقى كه از خوان نعمت تو خورده تا به وسيله ى آن بر طاعت نيرو گرفته از او مطالبه ى عوض و بها نكرده اى، و در رسيدگى به حساب آلات و ابزارى كه استعمال آنها را وسيله ى رسيدن به آمرزش تو قرار داده با او سختگيرى ننموده اى. و اگر با او چنين رفتار كرده بودى يكسره حاصل دسترنجش و نتيجه ى كوشش در برابر كوچكترين نعمتها و عطاياى تو از دست مى رفت، و خود در پيشگاه تو براى ساير نعمتهايت در گروه مى ماند. پس در اين صورت كى و كجا چيزى از ثواب تو را استحقاق مى داشت؟! نه! (استحقاق نمى داشت) كى استحقاق مى داشت؟!
― اين- اى معبود من- حال كسى است كه تو را اطاعت كرده باشد، و سرنوشت كسى است كه در عبادت تو كوشيده است. اما آن كس كه فرمان تو را عصيان كرده و نهى تو را مرتكب شده پس تو در انتقامش شتاب نكرده اى، تا مگر حال بازگشت به طاعت تو را بر حال نافرمانى تو برگزيند. حقا كه او در اولين لحظه اى كه بر نافرمانى تو همت گماشته، هر عقوبتى را كه براى همه ى آفريدگانت مهيا كرده اى مستوجب شده،
― پس هر عذابى را كه از او به تاخير افكنده اى و هر سطوت و انتقام و عقابى را كه از او بازپس داشته اى ترك قسمتى از حق تو، و رضا دادن به كمتر از استحقاق توست.
― پس با وجود اين كيست كريمتر از تو اى معبود من؟ و كيست بدبختتر از كسى كه در راه مخالفت تو هلاك شود؟ هيچ كس بدبختتر از چنين كسى نيست! زيرا تو بزرگتر از آنى كه جز به احسان تو را توصيف كنند، و منزه تر از آنى كه جز از جهت عدل از تو بترسند. بيم آن نيست كه تو درباره ى عاصيت ستم كنى، و مزد كسى را كه تو را خشنود كرده فروگذارى. پس بر محمد و آلش رحمت فرست، و آرزويم را برآور، و هدايتت را چندان بر من بيافزاى كه به وسيله ى آن به توفيق در كار خود دست يابم. زيرا كه تو منعمى، كريمى.
