و كان من دعائه عليه السلام لابويه عليهما السلام
بود از دعاى آن بزرگوار از براى پدر و مادر خود، در كافى از حضرت صادق عليه السلام مروى است كه: آن بزرگوار فرمود: چه مى شود شما را از نيكوئى كردن به پدر و مادر در حال زندگانى ايشان و بعد از مردن ايشان نماز به جا آوريد از براى ايشان و صدقه بدهيد بر ايشان و حج كنيد و روزه بگيريد هر كه چنين كند بر او هم مثل آن داده شود و خدا خير و خوبى او را زياد كند.
بدان كه بعد از خدا احدى را حق بر انسان مثل پدر و مادر نيست و در حق آنها همين كفايت كند كه خدا مقرون نموده ثناء آنها را به ثناى خود كه ان اشكر لى و لوالديك و امتثال اين امر را نكنند بسيارى از اوقات غالب ناس از باب كبر و منيت كه در ايشان هست با آن حق عظيمى كه ايشان را باشد.
از معاذ بن جبل مروى است كه گفت: به ما رسيده است كه موسى بن
عمران سه هزار و پانصد مرتبه با خداى خود تكلم نموده آخر مرتبه آن بوده كه عرض نمود اى خداى من وصيت نما مرا فرمود وصيت مى كنم تو را به مادرت تا هفت مرتبه و در آخر مرتبه فرمود اى موسى بدان كه رضاى او رضاى من است و غضب او غضب من است.
عرض مى نمايد به خدا كه مخصوص ساز محمد و آل او را به بهترين بركات و رحمات، بعد عرض مى كند كه مخصوص ساز والدين مرا به بزرگى نزد تو.
يعنى: منزلتى به آنها بده كه ممتاز باشد از منازل والدين ديگران.
تنبيه: در عبارت دو اشكال شده: اول اينكه چگونه امام طلب افصليه مى نمايد رتبه ى خود را از رتبه ى مثل پيغمبر صلى الله عليه و آله.
دويم: آن است كه از غير امام از خوانندگان اين دعا چگونه مى شود اين نحو سئوال از امام نمايد.
جواب اين دو شبهه آنچه به خاطر حقير مى رسد اين است كه امام از خدا نمى خواهد كه والدين مرا تحفه و كرامتى بده كه به هيچ كس نداده باشى بلكه عرض مى كند كه مخصوص كن آنها را نزد خود به بزرگى و اين نفى نكند كه ديگرى را هم مخصوص سازد مثلا به سلطان گويند كه خوب است كه زيد را مخصوص كنى به منصبى اين نفى ديگرى را نمى كند.
عرض مى نمايد به خدا كه مخصوص ساز محمد و آل او را به بهترين بركات و رحمات، بعد عرض مى كند كه مخصوص ساز والدين مرا به بزرگى نزد تو.
يعنى: منزلتى به آنها بده كه ممتاز باشد از منازل والدين ديگران.
تنبيه: در عبارت دو اشكال شده: اول اينكه چگونه امام طلب افصليه مى نمايد رتبه ى خود را از رتبه ى مثل پيغمبر صلى الله عليه و آله.
دويم: آن است كه از غير امام از خوانندگان اين دعا چگونه مى شود اين نحو سئوال از امام نمايد.
جواب اين دو شبهه آنچه به خاطر حقير مى رسد اين است كه امام از خدا نمى خواهد كه والدين مرا تحفه و كرامتى بده كه به هيچ كس نداده باشى بلكه عرض مى كند كه مخصوص كن آنها را نزد خود به بزرگى و اين نفى نكند كه ديگرى را هم مخصوص سازد مثلا به سلطان گويند كه خوب است كه زيد را مخصوص كنى به منصبى اين نفى ديگرى را نمى كند.
اللغه: الهام چيزى در قلب انداختن.
نفوذ: فرو رفتن و امضاء نمودن.
حفوف: خدمت نمودن و ممزوج و پيچيده شدن.
يعنى: در دلم داخل نما تو دانستن چيزهائى كه واجب نمودى از والدينم الهام كردنى، و جمع نما براى من علم همه ى آنها را به تمام پس به كار وادار تو مرا به آنچه الهام نمودى مرا به او، و توفيق ده مرا از براى امضاء نمودن در آنچه بينا نمائى مرا از دانستن آن تا آنكه فوت نگردد مرا جاى آوردن آنچه به من آموختى و گران نكن اعضاى مرا از فرو رفتن آنچه الهام نمودى مرا به آن.
ايقاظ: علم ما يجب عبارت است از اطاعت نمودن هر چه مى خواهند مگر شرك به خدا و ترك واجبات و فعل محرمات.
مراد به حقى كه از براى ايشان است و واجب بر خلق است مودت ايشان است، و خمس كه مال ايشان است.
ارشاد، غير امام و سادات نتوانند اين كلمات را بخوانند.
اهابه: اى خاف منه.
عسوف: ستمكار غرض از ترسيدن ايشان شايد كه آن باشد كه همين كه انسان خايف شد نتواند تقصير در اداء حقوق آنها نمود.
لصدرى من شربه الظمان
اقرو اثلج: اسم تفضيلند اول از قر به معنى سردى و دويم از ثلج به معنى برف و هر دو در اينجا به معنى خوشترى است. گفتند آب چشم اگر از روى سرور و فرح باشد سرد است و اگر از روى حزن باشد گرم است.
رقده: خوابيدن، و سنان: آن كسى كه زياد مايل به خواب است.
ظمان: به فتح زاء و سكون ميم زياد تشنه فقوله: اقر لعينى يعنى خنكتر باشد در چشم من از خوابيدن كسى كه زياد مايل به خواب است و سردتر باشد در سينه ى من از آشاميدن تشنه.
تا اينكه اختيار كنم بر ميل خودم و مقدم دارم ميل آنها را.
يعنى پيش دارم بر رضاى خود رضاى آنها را و زياد شمارم احسان آنها را به من اگر چه كم باشد و كم دانم خوبى خودم را به آنها اگر چه زياد باشد.
لين عريكه: يعنى نرمى و سازگارى خلق.
يعنى: پست نما براى آنها آواز مرا و پاكيزه نما براى آنها سخن مرا و نرم نما براى آنها طبيعت مرا.
مهربان نما بر آنها قلب مرا.
رفيق از رفق و مدارا و ملائمت است. و شفيق پرستار.
يعنى: مرا قدرت جزا دادن ايشان نيست جزا بده تو آنها را عوض نربيت من.
مروى است كه كسى خدمت پيغمبر عرض نمود يا رسول الله والدين من رسيده اند به سن كباره و من مباشر امرشان هستم و متولى شده ام به آنچه كه ايشان متولى شده اند در حالت صغاره آيا وفاء حق آنها را نمودم؟ فرمودند نه، زيرا كه ايشان مباشر امر تو شدند دوست داشته اند كه تو زنده باشى و تو مباشر ايشانى دوست دارى مردن آنها را ديگرى عرض نمود خدمت آن حضرت از بد خلقى مادر خود فرمود: دو سال تو را شير داد بدخلق نبود عرض نمود: بد خلق است فرمود شبها كه بى خوابى مى كشيد بد خلق نبود عرض نمود عوض او را داده ام فرمود: ندادى عرض نمود: او را سوار بر دوش خود نموده ام، به مكه برده ام فرمود جزاى او را ندادى.
يعنى: مرا قدرت جزا دادن ايشان نيست جزا بده تو آنها را عوض نربيت من.
مروى است كه كسى خدمت پيغمبر عرض نمود يا رسول الله والدين من رسيده اند به سن كباره و من مباشر امرشان هستم و متولى شده ام به آنچه كه ايشان متولى شده اند در حالت صغاره آيا وفاء حق آنها را نمودم؟ فرمودند نه، زيرا كه ايشان مباشر امر تو شدند دوست داشته اند كه تو زنده باشى و تو مباشر ايشانى دوست دارى مردن آنها را ديگرى عرض نمود خدمت آن حضرت از بد خلقى مادر خود فرمود: دو سال تو را شير داد بدخلق نبود عرض نمود: بد خلق است فرمود شبها كه بى خوابى مى كشيد بد خلق نبود عرض نمود عوض او را داده ام فرمود: ندادى عرض نمود: او را سوار بر دوش خود نموده ام، به مكه برده ام فرمود جزاى او را ندادى.
تكرمه: مثل تبصره اكرام نمودن، حطه: محو نمودن.
يعنى: ثواب بده آنها را بر گرامى داشتن من و نگاه دار براى آنها آنچه نگاه داشتند از جانب من از بدى يا رسيده است آنها را از ناخوشى يا ضايع شده است پيش من حق آنها پس بگردان او را فرو ريختن گناهانشان و بلندى در درجاتشان و زيادتى در حسناتشان اى بدل كننده ى بديها به زيادتر از آنها از خوبيها.
تكرمه: مثل تبصره اكرام نمودن، حطه: محو نمودن.
يعنى: ثواب بده آنها را بر گرامى داشتن من و نگاه دار براى آنها آنچه نگاه داشتند از جانب من از بدى يا رسيده است آنها را از ناخوشى يا ضايع شده است پيش من حق آنها پس بگردان او را فرو ريختن گناهانشان و بلندى در درجاتشان و زيادتى در حسناتشان اى بدل كننده ى بديها به زيادتر از آنها از خوبيها.
يعنى: خداوندا آنچه تعدى نمودند در آن چيز بر من از گفتارى يا اسراف نمودند بر ضرر من از رفتارى يا ضايع نمودند او را براى من از حقى يا كوتاهى نمودند به من از او از واجبى پس به تحقيق كه بخشيدم آنها را براى آنها و رغبت نمودم به سوى تو در انداختن عقوبتى از ايشان.
مروى است از حضرت سجاد عليه السلام كه فرمودند كه: حق ولد بر تو آن است كه بدانى كه او را از تو است بدى و خوبى او در دنيا به تو منسوب است تو خواهى سئوال كرده شد از خوبى ادب او و راهنمائى او را به خدا و اعانت نمودن او بر طاعت او، جاى آور در كار او عمل كسى كه بداند كه ثواب داده شود بر احسان به سوى او و عقاب كرده شود بر بدى به سوى او، و در بعضى از روايات وارد است كه چنانكه اولاد عاق والدين شوند والدين نيز عاق فرزند شوند.
پس به درستى كه من متهم نمى سازم ايشان را بر بدى و من طلب نمى كنم تاخير انداختن ايشان را در نيكوئى يعنى من ايشان را بطى ء نمى شوم در نيكوئيم و بد ندارم آنچه را كه مباشرت نمودند ايشان از امر من.
اين عبارت علت است از براى رغبت او به خدا در گذشتن از ايشان و مقصود آن است كه هر چه كرده اند من گذشتم و راضيم به قرينه ى و لا اكره و لا استبطئهما و معنى و لا اتهمهما اين است كه متهم نمى سازم ايشان را نه اينكه آنها هم در واقع متهمند زيرا كه علت آورد از براى عدم اتهام خود به قول خود
اوجب و اقدم و اعظم افاعل تفضيلند تماميت آنها به من در قولش من ان اقاصهما معنى عدل مقابل مجازات مكافات، مقصود آن است كه حق ايشان الزم و اعظم است از اينكه من تقاص نمايم يا اينكه عوض عمل به ايشان بدهم يعنى پس ايشان الزم هستند از حيث حق بر من و قديم ترند از حيث احسانشان به سوى من و بزرگترند از حيث منت در نزد من از اينكه تقاص نمايم ايشان را به مقابل يا مكافات و تلافى كنم آنها را بر مانند حق ايشان. و توضيح نمايد اين مطلب را كه نمى توانم تقاص كنم به قول خود.
يعنى: كجا است در اين هنگام اى خداى من درازى شغل ايشان در تربيت من و كجا است سختى زحمت ايشان بر خودشان براى گشادگى من
و
دور است نتوانند استيفاء حق خود از من نمايند و نمى توانم دريافت آنچه را كه واجب است بر من براى ايشان و نيستم من به جا آورنده ى حق خدمت، و پرستارى آنها را.
يعنى پس درود فرست بر محمد و آل او و يارى ده تو مرا اى بهتر كسى كه يارى جسته شود به او و توفيق ده مرا اى راه نماينده تر از هر كه رغبت شود به سوى او و نگردان مرا از كسانيكه بدى كننده اند به پدران و مادران در روزى كه جزا داده شود هر نفسى به آنچه كه نموده و ايشان ستم كرده نشوند
روايت نموده است ابن جوزى در كتاب البر و الصله عن الزهرى گفت:
على بن الحسين عليهماالسلام با مادر خود در يك ظرف غذا نمى خورد و مى فرمود مى ترسم اگر با مادر خود غذا بخورم در يك جا از اينكه چشم مادرم در چيزى از طعام سبقت كند پس بوده باشم از اهل عقوق و بدان كه اين حديث منافات ندارد به آنچه معروف است كه مادر امام در ايام نفاس فوت شد چنانچه فاضل قزوينى در تظلم نقل مى كند و روايتى هم در عيون دلالت بر اين دارد زيرا كه ممكن است كه مادر در روايت زهرى مادر رضاعى باشد.
اين عبارت خواندن او وظيفه ى رعيت نيست چنانكه سابقا در نظير آن اشاره شد، يعنى بار خدايا درود فرست بر محمد و آل او و ذريه ى او و مخصوص نما والدين مرا به بزرگترين چيزى كه مخصوص نمودى تو به آن پدران و بندگان
مومنت را و مادران آنها را يا ارحم الراحمين.
آناء: مثلثه الهمزه به معنى وقت.
ادبار: جمع دبر به معنى عقوبت و مى شود مصدر باب افعال باشد يعنى بار خدايا فراموش ننما مرا ياد آوردن ايشان در عقب نمازهايم و در هر ساعتى از ساعات شب من و هر ساعتى از ساعات روز من، ساعت جزئى از اجزاء روز و شب را گويند.
مواطن سلامت: عبارت است از درجات شيى ء كه سالم است از آفات و عقوبات.
يعنى: خداوندا رحمت فرست بر محمد و آل او و بيامرز مرا به سبب دعا نمودن براى ايشان و بيامرز ايشان را به سبب نيكوئى آنها به من آمرزيدن لازم و خشنود شو از آنها به سبب شفاعت من از آنها خشنودى ثابت و برسان آنها را به كرامت خود به جاهاى سلامت.
مرويست كه بعد از اينكه مومن موفق به دخول بهشت شود جلال و بزرگى خود را ملاحظه كند و آرزوى آن كند كه اى كاش قوم من مى دانستند اين جلال را خداوند مى فرمايد كه هفتاد هزار از طايفه ى او و قبيله ى او به او ببخشند.
يعنى: خداوندا اگر پيشى گرفته است آمرزش تو مر ايشان را پس شفيع كن ايشان را در من، و اگر سبقت گرفته است آمرزش تو از براى من پس شفيع نما مرا در حق ايشان تا اينكه جمع شويم ما به مهربانى تو در خانه ى بزرگوارى تو و محل آمرزش تو به درستى كه تو صاحب فضل بزرگ و منت قديمى و توئى مهربانتر از همه ى مهربانان.
فارسی
.jpg)
.jpg)
.jpg)
و كان من دعائه علیه السلام لابویه علیهماالسلام
0
0%
(نفر
0)
نظر شما در مورد این مطلب ؟
نمی پسندم
می پسندم
اشتراک گذاری در شبکه های اجتماعی:
آخرین مطالب
بیشترین بازدید این مجموعه
پر بازدید ترین مطالب سال
پر بازدید ترین مطالب ماه
پر بازدید ترین مطالب روز
