و كان من دعائه عليه السلام بعد الفراغ من صلوه الليل لنفسه فى الاعتراف بالذنب
بود از دعاى آن امام عليه السلام بعد از فراغ از نماز شب از براى خود در اعتراف به گناه.
قيد لنفسه در عنوان دعا نكته او معلوم نيست كه شيوخ سابقين اين قيد را در او اخذ كرده اند، مى شود نكته آن باشد كه در غالب ادعيه ى منسوب به آن بزرگوار كه اين قيد نيست و در اين دعا هست آن ادعيه كه اين قيد نبود دعاء از براى آن شى ء بود مثلا دعا از براى اداى دين و وسعت رزق و طلب دفع مرض و دعاى باران بود آن ادعيه را امام خواند در مقام تعليم ديگران و خود هم در مقام حاجت عمل مى نمود به خلاف اين دعا كه اين از مختصات خود بود كه عمل مى نمود پس لام لنفسه از براى اختصاص است.
بدان ايدك الله كه يكى از سنن اكيده نماز شب است كه در آن جمع است فوايد دنيا و آخرت.
اما فوايد دنيا كه غالب ناس طالبند از قبيل غنا و عزت.
روايتى در فقيه است كه امام مى فرمايد: دروغ مى گويد كسى كه در روز گرسنه ام و شب نماز شب خوانده ام.
و در روايت ديلمى است كه حضرت اميرالمومنين عليه السلام فرمود كه خداى عزوجل پنج چيز را در پنج چيز قرار داده، بزرگى را در نماز شب، و توانگرى را در قناعت، و عزت را در طاعت، و ذلت را در معصيت، حكمت را در گرسنگى.
اللغه: ملك: پادشاهى.
متابد از تابد به معنى بقاء هميشه. مى شود اسم فاعل و مى شود اسم مفعول باشد و مى شود اسم مكان و على اى حال مجرور است تا صفت ملك باشد، يا منصوب باشد صفت منادى،
ممتنع: يعنى به تنهائى غلبه كننده است.
جنود: جمع جند لشگر.
اللغه: ملك: پادشاهى.
متابد از تابد به معنى بقاء هميشه. مى شود اسم فاعل و مى شود اسم مفعول باشد و مى شود اسم مكان و على اى حال مجرور است تا صفت ملك باشد، يا منصوب باشد صفت منادى،
ممتنع: يعنى به تنهائى غلبه كننده است.
جنود: جمع جند لشگر.
اللغه: ملك: پادشاهى.
متابد از تابد به معنى بقاء هميشه. مى شود اسم فاعل و مى شود اسم مفعول باشد و مى شود اسم مكان و على اى حال مجرور است تا صفت ملك باشد، يا منصوب باشد صفت منادى،
ممتنع: يعنى به تنهائى غلبه كننده است.
جنود: جمع جند لشگر.
اعوان: جمع عون مددكار.
اعوام: جمع عام به معنى سال.
دهور: جمع دهر روزگار فقوله على مزالدهور
بعضى على را به معنى من گرفته اند گمانم آن است كه به حسب سوق انسب است كه به معنى استعلاء باشد.
يعنى: بار خدايا اى صاحب پادشاهى باقى هميشه و سلطنت غالب بى لشگر و عزت باقى مانده برگذشتن روزگار و سالهاى رفته و زمان و روزهاى گذشته ى رفته.
اعوان: جمع عون مددكار.
اعوام: جمع عام به معنى سال.
دهور: جمع دهر روزگار فقوله على مزالدهور
بعضى على را به معنى من گرفته اند گمانم آن است كه به حسب سوق انسب است كه به معنى استعلاء باشد.
يعنى: بار خدايا اى صاحب پادشاهى باقى هميشه و سلطنت غالب بى لشگر و عزت باقى مانده برگذشتن روزگار و سالهاى رفته و زمان و روزهاى گذشته ى رفته.
اعوان: جمع عون مددكار.
اعوام: جمع عام به معنى سال.
دهور: جمع دهر روزگار فقوله على مزالدهور
بعضى على را به معنى من گرفته اند گمانم آن است كه به حسب سوق انسب است كه به معنى استعلاء باشد.
يعنى: بار خدايا اى صاحب پادشاهى باقى هميشه و سلطنت غالب بى لشگر و عزت باقى مانده برگذشتن روزگار و سالهاى رفته و زمان و روزهاى گذشته ى رفته.
يعنى: غالب است سلطنت تو غالب شدنى كه نيست حدى او را به اوليتى، و نيست نهايتى او را به آخريتى يعنى او را اول و آخرى نيست.
يعنى ابد و سرمد است.
باب استفعال به معنى طلب نيست.
يعنى: بلند است سلطنت تو چنان بلندى نمودنى.
سقطت: لغت مصدر است.
دون: قرب.
بلوغ: رسيدن.
امد: نهايت.
باب استفعال به معنى طلب نيست.
يعنى: بلند است سلطنت تو چنان بلندى نمودنى.
سقطت: لغت مصدر است.
دون: قرب.
بلوغ: رسيدن.
امد: نهايت.
استيثار: اختيار كردن.
ادنى: پائين تر.
اقصى: نهايت بالائى.
يعنى: علوى كه افتاده است هر چيز نزد رسيدن به نهايت او و نمى رسد پائين تر چيزى كه اختيار نمودى تو به آن از رفعت نهايت وصف وصف كنندگان.
استيثار: اختيار كردن.
ادنى: پائين تر.
اقصى: نهايت بالائى.
يعنى: علوى كه افتاده است هر چيز نزد رسيدن به نهايت او و نمى رسد پائين تر چيزى كه اختيار نمودى تو به آن از رفعت نهايت وصف وصف كنندگان.
يعنى: گم شده در تو صفات و مندرس شده در تو نعمتها.
به عبارت اخرى اين مطلب آن است كه صفت تو عين ذات تو است و ذات تو در هيچ جهتى از جهات معلوم نيست پس وصف تو در صفات كم است معلوم نيست بعد از اينكه چنين شد ريخته و پراكنده و پارچه است نزد تو صفت وصف كنندگان كه تواند وصف تو نمايد كه بعد از اينكه تو در هيچ جهت معلوم نيستى تحقيق اين مقال در كتاب وسيله النجاه ذكر نموده ام رجوع شود.
متحير و سرگردان است در تعقل و بزرگوارى تو فهمهاى دقيق فطن.
اين عبارت در مقام تصديق است، يعنى تو همچنين هستى.
يعنى: اين صفات و جلال و جمال كه تو راست هميشه بوده و هميشه هست و مى باشد.
جسيم: بزرگ.
امل: رجا و آرزو. الان امام شروع نمود در بيان احوال و اوصاف خود يكى از اوصاف خود عمل كم و اميد زياد، رجاء زياد عبارت است از رسيدن به مراتب فوق الرغبه و العاده.
وصلات: به ضم واو و صاد جمع وصله به معنى پيوند.
عصم: به كسر عين و فتح صاد و او عبارت است از آنچه با او سر قربه و يا كيسه مى بندند به عبارت اخرى بند كيسه و قربه و نحو آن.
يعنى: بيرون رفته است از دست من اسباب پيوندها مگر آنچه كه پيوند نموده او را رحمت تو، و بريده شده است از من بندهاى آرزوها مگر آنچه كه من دست زده ام به او از عفو تو به عبارت اخرى پيوند ما بين من و تو نيست مگر رحمت تو و بند اميد ندارم مگر عفو تو كسى تامل در لطف كلام كند خواهد دانست كه فوق اين كلام در لطف خارج از طاقت بشر است.
ابوء: يعنى رجوع كنم و اقرار نمايم.
اعتد: يا به معنى شمردنست يا معنى مهيا نمودن مقصود آن است كه طاعت تو در نزد من كم و گناه به تو در پيش من زياد است.
اشراف: اطلاع.
خبر: به ضم خاء و سكون ياء به معنى علم و دانستن.
انطواء: يعنى مخفى بودن.
عزب: بزاء معجمه بعد از عين مهمله به معنى غيب و ستر.
غيبات: جمع غيبه به معنى پنهانى غرض آن است كه تو بر همه مطلعى از امور دقيقه و خفيه.
يعنى: به تحقيق كه مسلط شده بر من دشمن تو آن كسى كه مهلت خواست از تو تا گمراه كند مرا پس تو هم مهلت دادى او را در گمراه نمودن من.
پس انداخت مرا در وادى ضلالت.
جمله ى حاليه يعنى: پس فرار كردم من به سوى تو از گناهان كوچكى كه هلاك كننده است و عملهاى بزرگى كه اندازنده است.
پس انداخت مرا در وادى ضلالت.
جمله ى حاليه يعنى: پس فرار كردم من به سوى تو از گناهان كوچكى كه هلاك كننده است و عملهاى بزرگى كه اندازنده است.
فتل: از فتيله است.
اقتراف: كسب نمودن.
عذار: به كسر عين بعد راوذال معجمه به معنى عنان.
اصحار: در صحرا انداختن.
خفير: مانع.
حصن: قلعه و جاى محكم كلمه حتى متعلق به اوقعنى است.
يعنى: شيطان مرا در مهلكه انداخت و حال آنكه من فرار به سوى تو نمودم از گناه بزرگ و كوچك تا اينكه كسب نمودم معصيت تو را و سزاوار شدم به بدى كارم غضب تو را، پيچيده است از من عنان حيله خود را پيش آمد مرا به كلمه ى كفر خود، و مباشرت نمود بيزارى آن مرا، و برگشت از من پس درآورد مرا به صحراى غضب تو تنها، و بيرون كشيد مرا به سوى ميدان انتقام تو رانده شده نيست شفيعى كه شفاعت كند براى من به سوى تو، و نيست منع كننده ى كه ايمن گرداند مرا بر تو، و نيست جاى محكمى كه حاجب شود مرا از تو، و نيست پناهى كه پناه برم به او از تو.
قوله و تلقانى: اشاره به آيه ى شريفه است: اذ قال للانسان اكفر فلما كفر قال انى برى ء
فتل: از فتيله است.
اقتراف: كسب نمودن.
عذار: به كسر عين بعد راوذال معجمه به معنى عنان.
اصحار: در صحرا انداختن.
خفير: مانع.
حصن: قلعه و جاى محكم كلمه حتى متعلق به اوقعنى است.
يعنى: شيطان مرا در مهلكه انداخت و حال آنكه من فرار به سوى تو نمودم از گناه بزرگ و كوچك تا اينكه كسب نمودم معصيت تو را و سزاوار شدم به بدى كارم غضب تو را، پيچيده است از من عنان حيله خود را پيش آمد مرا به كلمه ى كفر خود، و مباشرت نمود بيزارى آن مرا، و برگشت از من پس درآورد مرا به صحراى غضب تو تنها، و بيرون كشيد مرا به سوى ميدان انتقام تو رانده شده نيست شفيعى كه شفاعت كند براى من به سوى تو، و نيست منع كننده ى كه ايمن گرداند مرا بر تو، و نيست جاى محكمى كه حاجب شود مرا از تو، و نيست پناهى كه پناه برم به او از تو.
قوله و تلقانى: اشاره به آيه ى شريفه است: اذ قال للانسان اكفر فلما كفر قال انى برى ء
پس اين مقام پناه برنده به سوى تو است، و محل اعتراف كننده است به گناه براى تو پس تنگ نمى شود البته از من فضل تو، و كوتاه نگردد البته نزد من عفو تو.
و نباشم من نااميدتر بندگان توبه گناهان تو، و مايوس تر از وافدان و واردان به جناب تو،
وفود: جمع وافد مثل شهود جمع شاهد به معنى قادم.
تسويل: زينت دادن، يعنى خيالات بد زينت داد براى من خطاء را.
نهارا مى تواند مفعول استشهد باشد و مى تواند مفعول صيام باشد پس معنى عبارت چنين مى شود بنابر اول كه شاهد نمى گيرم بر روزه ى خود روزى را و بنابر ثانى شاهد نمى گيرم احدى را به روزه ى روز خود.
تهجد: از هجود به معنى ترك خواب در شب يعنى بيدارى شبى هم ندارم كه به او پناه ببرم.
تثنى: از ثناء سنت و طريقه و حكم فاعل تثنى سنه يعنى پناه نمى كند بر من سنتى به سبب زنده داشتن او احياء سنت نه اينكه به جا آوردن او باشد بلكه احياء سنت آن است كه او را شايع و فاش كند نزد مردم به عبارت اخرى امر مرده را زنده نمايد.
حاشى
بعضى كلمه ى استثناء دانسته اند به استثناء متصل و مستثنى منه سنت گمانم
آن است كه حاشا در مقام تنزيه خود است كه چنين دعوى نمايد.
انتهاك پرده دريدن.
اجتراح: كسب نمودن.
الاعراب: فروضك مى شود به جر خوانده شود و حاشا جار و منصوب هم بنا بر استثناء و حاشا ادات آن و مرفوع فاعل.
يعنى: مگر فرضهاى تو كه هر كه ضايع نمود آنها را هلاك است، و نيستم من كه وسيله جويم به سوى تو به فضيلت نافله با وجود بسيار چيزى كه غافل شدم از شرايط فرضهاى تو، و در گذشتم از مقامات حدود تو به سوى حرمتهائيكه مبالغه نمودم در دريدن آنها و گناهانى كه كردم آنها را، و بود عافيت تو مرا از رسوائى آن گناهان پرده.
يعنى: اين مقام كسى است كه خجالت مى كشد از براى خود از تو، و غضب بر نفس خود نمود يعنى از خود بدش آمد و راضى شد از تو پس آمد نزد تو.
يعنى: اين مقام كسى است كه خجالت مى كشد از براى خود از تو، و غضب بر نفس خود نمود يعنى از خود بدش آمد و راضى شد از تو پس آمد نزد تو.
فقوله: وعد على، يعنى شفقت نما بر من به منفعت رحمت خود.
فقوله: وعد على، يعنى شفقت نما بر من به منفعت رحمت خود.
تغمد: پوشانيدن.
اكفاء: جمع كفو به معنى امثال و اقران.
اشهاد: يعنى حضار.
احتشام: يعنى سخت و صعب بودن مقصود اين است كه در دنيا كه دار فناء است پوشيدى به عفو خود گناه مرا از حاضران از امثال من پس پناه بده مرا در روز قيامت از رسوائى نزد حاضران ملائكه و انبياء و شهيدان و صالحان چه بسا از همسايه كه پوشانيدم از آنها گناه خود را و از خويشى كه بودم شرمگين و خجالت مى كشيدم از او در كارهاى خود، و اعتماد به او نداشتم.
اى خداى بزرگ در پوشيدن گناهم اعتماد به تو دارم در آمرزيدن مر مرا الخ.
تغمد: پوشانيدن.
اكفاء: جمع كفو به معنى امثال و اقران.
اشهاد: يعنى حضار.
احتشام: يعنى سخت و صعب بودن مقصود اين است كه در دنيا كه دار فناء است پوشيدى به عفو خود گناه مرا از حاضران از امثال من پس پناه بده مرا در روز قيامت از رسوائى نزد حاضران ملائكه و انبياء و شهيدان و صالحان چه بسا از همسايه كه پوشانيدم از آنها گناه خود را و از خويشى كه بودم شرمگين و خجالت مى كشيدم از او در كارهاى خود، و اعتماد به او نداشتم.
اى خداى بزرگ در پوشيدن گناهم اعتماد به تو دارم در آمرزيدن مر مرا الخ.
اللغه: حدر: نزول و فرود آمدن.
مهين: حقير.
صلب: پشت متضايق العظام حرح المسالك دو صفت او.
حرج: صفت مشبهه به معنى ضيق.
يعنى: پشتى كه اين صفت دارد كه تنگ درهم آمده استخوانهايش و تنگ است راههايش.
رحم: اقصى فرج.
حجب: جمع حجاب يعنى پرده ها.
تصرفنى يعنى مى گردانى مرا.
تمام الصوره: يعنى وقتى كه صورت بندى نمودى.
و اثبتت: يعنى وقتى كه ثابت گردانيدى در من اعضاء را.
علقه: قطعه ى خون.
مضغه: پارچه گوشت.
قوله و لم استغن: يعنى بى نياز نبودم از فريادرسى فضل تو.
قوله من فضل طعام و شراب: يعنى خون حيض كه از فضل طعام و شراب حاصل گردد غذاى من قرار دادى.
قوله قرار رحمها: يعنى امانت گذاشتى مرا در ته رحم او.
ارشاد: مناسب مقام آن است كه ذكر نمايم روايتى را كه در كافى است و از حضرت باقر منقول است و آخوند فيض در سوره ى آل عمران نقل نموده با بيان او امام
اللغه: حدر: نزول و فرود آمدن.
مهين: حقير.
صلب: پشت متضايق العظام حرح المسالك دو صفت او.
حرج: صفت مشبهه به معنى ضيق.
يعنى: پشتى كه اين صفت دارد كه تنگ درهم آمده استخوانهايش و تنگ است راههايش.
رحم: اقصى فرج.
حجب: جمع حجاب يعنى پرده ها.
تصرفنى يعنى مى گردانى مرا.
تمام الصوره: يعنى وقتى كه صورت بندى نمودى.
و اثبتت: يعنى وقتى كه ثابت گردانيدى در من اعضاء را.
علقه: قطعه ى خون.
مضغه: پارچه گوشت.
قوله و لم استغن: يعنى بى نياز نبودم از فريادرسى فضل تو.
قوله من فضل طعام و شراب: يعنى خون حيض كه از فضل طعام و شراب حاصل گردد غذاى من قرار دادى.
قوله قرار رحمها: يعنى امانت گذاشتى مرا در ته رحم او.
ارشاد: مناسب مقام آن است كه ذكر نمايم روايتى را كه در كافى است و از حضرت باقر منقول است و آخوند فيض در سوره ى آل عمران نقل نموده با بيان او امام
فرمود كه: خداوند عالم وقتى كه اراده دارد اينكه خلق نمايد نطفه را انسان تام كه اخذ ميثاق از او گردد در صلب آدم يا اينكه بدا حاصل گردد از براى او در خلقت انسان تام بلكه او را سقط نمايد مى گرداند نطفه را در رحم القاء شهوت در مرد نمايد و وحى كند به سوى رحم كه در خود را بگشايد تا اينكه داخل شود در آن مخلوق من و حكم نافذ من و قدر من پس رحم در خود را گشايد نطفه در رحم رسد و در آن مى ماند چهل روز به صفت نطفه، بعد از آن، در ظرف چهل روز ديگر قطعه ى خون شود، و بعد از آن در چهل روز ديگر پارچه ى گوشت، پس از آن مى گردد گوشتى و جارى مى گردد در آن رگهاى مشتبكه، پس از آن مى فرستد خداى دو ملك را در ارحام كه خلقت نمايند هر چه را خدا خواهد پس داخل شوند آن دو ملك در شكم زن از دهان او تا اينكه مى رسند به رحم و در آن نطفه بود روح نباتى كه نقل شده بود در ارحام نساء و اصلاب رجال پس از آن دو ملك در آن روح حيوه مى دمند و مى شكافند از براى او گوش و چشم و جميع آنچه در شكم است به اذن خداى، بعد امر شود به آن دو ملك كه بنويسيد آن چه در آن است قضاء و قدر و امر نافذ من و قبول شرط نمايند در بدء چيزهائى كه مى نويسند عرض نمايند:
اى پروردگار چه بنويسيم؟ امام فرمود: پس وحى فرستد خدا به سوى ايشان كه سرخود را بلند نمائيد به سوى سر ما در اويس سر خود را بلند نمايند مى بينند كه لوحى كوبيده مى شود بر پيشانى ما در او پس نظر نمايند در او پس مى يابند در آن لوح صورت او را و زينت او را و اجل او را و عهد او شقى بودن يا سعيد بودن و جميع كارهاى او را. پس يكى از آن دو ملك بر ديگرى خواند پس هر دو مى نويسند، پس از آن مهر كنند او را و مى گردانند او را ميان دو چشم او، پس
فرمود كه: خداوند عالم وقتى كه اراده دارد اينكه خلق نمايد نطفه را انسان تام كه اخذ ميثاق از او گردد در صلب آدم يا اينكه بدا حاصل گردد از براى او در خلقت انسان تام بلكه او را سقط نمايد مى گرداند نطفه را در رحم القاء شهوت در مرد نمايد و وحى كند به سوى رحم كه در خود را بگشايد تا اينكه داخل شود در آن مخلوق من و حكم نافذ من و قدر من پس رحم در خود را گشايد نطفه در رحم رسد و در آن مى ماند چهل روز به صفت نطفه، بعد از آن، در ظرف چهل روز ديگر قطعه ى خون شود، و بعد از آن در چهل روز ديگر پارچه ى گوشت، پس از آن مى گردد گوشتى و جارى مى گردد در آن رگهاى مشتبكه، پس از آن مى فرستد خداى دو ملك را در ارحام كه خلقت نمايند هر چه را خدا خواهد پس داخل شوند آن دو ملك در شكم زن از دهان او تا اينكه مى رسند به رحم و در آن نطفه بود روح نباتى كه نقل شده بود در ارحام نساء و اصلاب رجال پس از آن دو ملك در آن روح حيوه مى دمند و مى شكافند از براى او گوش و چشم و جميع آنچه در شكم است به اذن خداى، بعد امر شود به آن دو ملك كه بنويسيد آن چه در آن است قضاء و قدر و امر نافذ من و قبول شرط نمايند در بدء چيزهائى كه مى نويسند عرض نمايند:
اى پروردگار چه بنويسيم؟ امام فرمود: پس وحى فرستد خدا به سوى ايشان كه سرخود را بلند نمائيد به سوى سر ما در اويس سر خود را بلند نمايند مى بينند كه لوحى كوبيده مى شود بر پيشانى ما در او پس نظر نمايند در او پس مى يابند در آن لوح صورت او را و زينت او را و اجل او را و عهد او شقى بودن يا سعيد بودن و جميع كارهاى او را. پس يكى از آن دو ملك بر ديگرى خواند پس هر دو مى نويسند، پس از آن مهر كنند او را و مى گردانند او را ميان دو چشم او، پس
از آن راست نمايند او را در شكم مادر كه به پاى خود ايستاده.
امام مى فرمايد: گاهى مخالفت و تمرد نمايد منقلب شود بعد از اينكه زمان خروج ولد تام يا غير تام شود وحى فرستد خداى به سوى رحم كه درت را باز كن تا اينكه مخلوق بيرون آيد باز كند ملكى را فرستد به سوى او كه اسم او زاجر است يك زجر بر ولد كند كه ولد را مى فرستد از آن زجره، پس ولد منقلب شود دو پاى او بالاى سر او و سر او در اسفل شكم مادر كه آسان شود بر زن و بر ولد خروج.
امام فرمود: همين كه محبوس شد ولد ملك زجره ى ديگر بر آن نمايد مى افتد به سوى زمين گريه كننده از خوف زجره.
از آن راست نمايند او را در شكم مادر كه به پاى خود ايستاده.
امام مى فرمايد: گاهى مخالفت و تمرد نمايد منقلب شود بعد از اينكه زمان خروج ولد تام يا غير تام شود وحى فرستد خداى به سوى رحم كه درت را باز كن تا اينكه مخلوق بيرون آيد باز كند ملكى را فرستد به سوى او كه اسم او زاجر است يك زجر بر ولد كند كه ولد را مى فرستد از آن زجره، پس ولد منقلب شود دو پاى او بالاى سر او و سر او در اسفل شكم مادر كه آسان شود بر زن و بر ولد خروج.
امام فرمود: همين كه محبوس شد ولد ملك زجره ى ديگر بر آن نمايد مى افتد به سوى زمين گريه كننده از خوف زجره.
يعنى: اگر خودم را به خودم واگذارى از عهده برنيايم.
تا به اين مرتبه كه رسيدم هرگز مفقود نديدم مهربانى تو را از خودم.
احظى: اسم تفضيل از حظ به معنى نصيب و بهره و با وجود اين تاكيد زياد نشد اعتماد من به تو تا اينكه فارغ كنم نفس خود را از براى آنچه كه او بهره دارنده تر است از براى من نزد تو.
يعنى: شيطان بر من چنان مسلط شد كه بدگمانم از جاى آوردن تو حاجت مرا.
الحال كه مالك من شده است شكايت مى نمايم به سوى تو از بدى همسايه بودن او مر او اطاعت نمودن من او را.
ملكه به فتحات ثلثه به معنى تسلط.
يعنى: پناه به تو مى برم از سلطنت او.
بدان كه خداى عزوجل و علا از براى هر نفس به حسب استعداد او قرار داده است سلطنت شيطانى را گاه چنان شود كه رزق حلال نصيب او نشود و بدل او حرام چنانكه بالعيان در بعضى نفوس ديده شود.
جسام: عظام.
الهام: در دل انداختن.
بدان كه انسان اگر قناعت نمايد به آنچه كه خدا از براى او مقرر فرمود و راضى شود به آن حصه كه خدا از براى او تقسيم نموده هرگز نخواهد مترصد امر معاش بود و از براى معاش هرگز نخواهد خلاف شرع رفتار نمود و او در نزد خود و مردمان غنى است.
انسب در مقام يذهب بود مگر اينكه گوئيم در مقام دعا است و نيز انسب القادرين است به جاى الرازقين.
بار خدايا به درستى كه من پناه مى برم به تو از آتشى كه سختى نمائى تو به آن بر آنكه گناه نمود تو را، و وعده فرمودى تو به آن كسى را كه اعراض نمود از خواهش تو، و از آتشى كه نور او تاريكى است و سستى او به درد آورنده است، و دور او نزديك است، و از آتشى كه بعضى از آن مى خورد بر بعض ديگر و حمله مى نمايد بعض آن بر بعض ديگر.
روايت كند ترمذى و غير آن از جناب ختمى مآب (ص) كه آن بزرگوار فرمود كه: دميدند آتش جهنم را هزار سال تا آنكه سرخ شد و بعد دميدند او را هزار سال تا اينكه سفيد شد، و بعد دميدند او را هزار سال تا سياه شد و اكنون سياه است و تاريك.
روايت شده كه: اگر مردى در مشرق باشد و جهنم در مغرب و اگر پرده ى آتش را بردارند خواهد مغز سرش به جوش آمد.
مروى است از حضرت اميرالمومنين (ع) كه آن بزرگوار فرمودند مردم بدانيد كه مالك جهنم همين كه غضب بر آتش نمايد بعضى از آن خواهد بعضى را خورد و بعضى از آن خواهد بعضى را شكست فقرات اخيره دعا از اين چند روايت واضح گردد.
و از آتشى كه پراكنده مى كند استخوانها را خاكستر.
و مى نوشاند اهل خود را از آن آب متعفن.
تبقى از ابقيت و ابقاء رحمت و شفقت است يعنى از آتشى كه مهربانى نمى كند بر كسى كه زارى كنند به سوى او.
رحم نمى نمايد كسى را كه طلب مهربانى از او نموده است.
و قادر نيست بر تخفيف از آنكه فروتنى نمايد براى او و منقاد او شود.
مى اندازد يا ملاقات مى كند ساكنين خود را به گرم ترين چيزى كه نزد او است از عقوبت درد آورنده و سوء عاقبت شديد.
فاغر: دهن بازكننده.
صالقه: از صلق زننده.
امعاء: رودها.
افئده: قلبها.
يعنى پناه مى برم به تو از عقربهاى جهنم كه دهان خود را باز كنند و مارهائى كه زننده اند به نيشهاى خود و آب آن آن چنان آبى كه پاره پاره كند روده ها و دلهاى ساكنين در آنجا را و مى كند دلهاى آنها را.
مروى است كه در جهنم نهريست كه اسم آن موبق است سيلان كند در او آتش كنار آن نهر ما رهائى است مثل قاطر قوى پس وقتى كه حمله كنند كه مردم را از آتش بگيرند مردم فرار از آنها نمايند و خود را داخل آتش كنند.
در روايت ديگر وارد است كه: از براى جهنم كناره هست مثل كنار دريا و در او مارهائى است مثل شتران بختى و عقاربى است مثل قاطرهاى قوى.
هدايت مى جويم از تو آنچه را كه او دور از آتش است و تاخير اندازد از آن يعنى طاعات و رضاى تو.
اجرنى: يعنى پناه بده مرا.
اقاله: درگذشتن.
قوله انك تقى الكريهه: يعنى تو حفظ مى نمائى بدى را و دور نيست كه مفاد ستر القبيح و اظهر الجميل باشد.
اجرنى: يعنى پناه بده مرا.
اقاله: درگذشتن.
قوله انك تقى الكريهه: يعنى تو حفظ مى نمائى بدى را و دور نيست كه مفاد ستر القبيح و اظهر الجميل باشد.
ابرار: جمع بر است و او كسى است كه اطاعت خدا نمايد و او را افعال خوب و پسنديده است.
و بعضى گفته اند: ابرار كسانى هستند كه اذيت نكنند ذره ى را، و راضى نشوند شر را.
اختلاف: آمد و شد.
يعنى: رحمت فرست بر محمد و آل او هر گاه يادآور شود ابرار و مادامى كه درآمد و رفت است شب و روز.
رحمتى كه عقب او پى نشود يعنى پى درپى بيايد.
ابرار: جمع بر است و او كسى است كه اطاعت خدا نمايد و او را افعال خوب و پسنديده است.
و بعضى گفته اند: ابرار كسانى هستند كه اذيت نكنند ذره ى را، و راضى نشوند شر را.
اختلاف: آمد و شد.
يعنى: رحمت فرست بر محمد و آل او هر گاه يادآور شود ابرار و مادامى كه درآمد و رفت است شب و روز.
رحمتى كه عقب او پى نشود يعنى پى درپى بيايد.
شحن: پرى.
احصاء: شمردن.
تنبيه: آتش يكى از صفات او مى فرمايد كه بعضى از آن بعض ديگر را مى خورد.
در روايت است كه در جهنم وادى است كه او را فلق مى گويند افروخته شد بر او هزار سال نفس نمى كشيد پس در هر زمان كه نفس كشد بسوزاند تمام آتشها را، و دور نيست كه مراد باكل همين باشد نه خوردن حقيقى.
حضرت باقر عليه السلام مى فرمايد: كه خداى عزوجل گردانيد از براى آتش هفت درجه كه از همه بالاتر جحيم است كه اهل آن بالاى سنگى از آنند و مى جوشد مغزهاى سرشان مثل جوشيدن ديگ در آن.
دوم- لظى كه نزاعه للشوى تدعو من ادبره تولى است.
سوم: سقر لاتبقى و لاتذر لواحه للبشر عليها تسعه عشر است.
چهارم- حطمه كه مى كوبد اهل خود را مثل سرمه پس نخواهند در آن مرد به او جودى كه مثل كحل باشند.
پنجم- هاويه و در آن اهل او مى خوانند مالك را كه اى مالك فريادرس ما را وقتى كه فريادشان مى رسد مى آورد از براى ايشان ظرفى از مس آتشى كه در آن است ، صديد جهنم كه چرك جلدهاى آنها است كه بياشامند همين كه مى برند مقابل روى خودشان جلد روى آنها در آن ريخته شود از شدت گرمى.
ششم- سعير و در آن سيصد پرده است از آتش در هر سرادقى سيصد
شحن: پرى.
احصاء: شمردن.
تنبيه: آتش يكى از صفات او مى فرمايد كه بعضى از آن بعض ديگر را مى خورد.
در روايت است كه در جهنم وادى است كه او را فلق مى گويند افروخته شد بر او هزار سال نفس نمى كشيد پس در هر زمان كه نفس كشد بسوزاند تمام آتشها را، و دور نيست كه مراد باكل همين باشد نه خوردن حقيقى.
حضرت باقر عليه السلام مى فرمايد: كه خداى عزوجل گردانيد از براى آتش هفت درجه كه از همه بالاتر جحيم است كه اهل آن بالاى سنگى از آنند و مى جوشد مغزهاى سرشان مثل جوشيدن ديگ در آن.
دوم- لظى كه نزاعه للشوى تدعو من ادبره تولى است.
سوم: سقر لاتبقى و لاتذر لواحه للبشر عليها تسعه عشر است.
چهارم- حطمه كه مى كوبد اهل خود را مثل سرمه پس نخواهند در آن مرد به او جودى كه مثل كحل باشند.
پنجم- هاويه و در آن اهل او مى خوانند مالك را كه اى مالك فريادرس ما را وقتى كه فريادشان مى رسد مى آورد از براى ايشان ظرفى از مس آتشى كه در آن است ، صديد جهنم كه چرك جلدهاى آنها است كه بياشامند همين كه مى برند مقابل روى خودشان جلد روى آنها در آن ريخته شود از شدت گرمى.
ششم- سعير و در آن سيصد پرده است از آتش در هر سرادقى سيصد
قصر است از آتش و در هر قصرى سيصد خانه است از آتش، و در هر خانه سيصد لون عذاب است غير عذاب آتش و در آن مارها است و كژدمها است از آتش و جوامع از آتش و سلاسل از آتش و غلها از آتش.
هفتم- جهنم و او اشد طبقات نار و عذاب است.
حديث: شريفى كه تامل در آن قلب را مى گذارد و آخوند فيض در تفسير صافى از تفسير قمى نقل نموده در شرح سوره ى واقعه از حضرت صادق عليه السلام كه آن بزرگوار فرمودند: به درستى كه آتش شما اين آتش يك جزو است از هفتاد جزو آتش جهنم و او را خاموش نمودند هفتاد دفعه به آب پس از آن او را برافروختند اگر اين نحو نمى شد آدمى را قدرت نبود كه او را خاموش نمايد به درستى كه آتش دنيا را مى آورند روز قيامت تا او را بگذارند بر روى آتش جهنم پس ناله كشد و فرياد برآورد چنان كه نماند ملك مقرب و نبى مرسل مگر آنكه به دو زانو افتد براى خوف از فرياد او.
روايت است از حضرت صادق عليه السلام آنكه عرض نمود خدمت او مردى كه بترسان مرا يابن رسول الله (ع) به درستى كه قلب مرا قساوت گرفته است پس امام فرمود كه: مستعد باش از براى زندگانى طولانى به درستى كه جبرئيل عليه السلام رسيد خدمت پيغمبر (ص) در حالتى كه محزون بود در هر وقتى كه او مى آمد خدمت آن حضرت در حالت بشاشه و خنده روئى بود پس حضرت فرمود: اى جبرئيل امروز آمدى نزد من در حالت حزن و اندوه؟ عرض نمود: يا محمد به تحقيق كه گذاشته شده منافخ آتش فرمود: چه چيز است منافخ آتش پس عرض نمود: يا محمد به درستى كه خداى عزوجل امر فرمود بر آتش پس دميده شد بر او هزار سال تا سفيد شد، پس از آن دميده شد هزار سال تا سرخ شد،
قصر است از آتش و در هر قصرى سيصد خانه است از آتش، و در هر خانه سيصد لون عذاب است غير عذاب آتش و در آن مارها است و كژدمها است از آتش و جوامع از آتش و سلاسل از آتش و غلها از آتش.
هفتم- جهنم و او اشد طبقات نار و عذاب است.
حديث: شريفى كه تامل در آن قلب را مى گذارد و آخوند فيض در تفسير صافى از تفسير قمى نقل نموده در شرح سوره ى واقعه از حضرت صادق عليه السلام كه آن بزرگوار فرمودند: به درستى كه آتش شما اين آتش يك جزو است از هفتاد جزو آتش جهنم و او را خاموش نمودند هفتاد دفعه به آب پس از آن او را برافروختند اگر اين نحو نمى شد آدمى را قدرت نبود كه او را خاموش نمايد به درستى كه آتش دنيا را مى آورند روز قيامت تا او را بگذارند بر روى آتش جهنم پس ناله كشد و فرياد برآورد چنان كه نماند ملك مقرب و نبى مرسل مگر آنكه به دو زانو افتد براى خوف از فرياد او.
روايت است از حضرت صادق عليه السلام آنكه عرض نمود خدمت او مردى كه بترسان مرا يابن رسول الله (ع) به درستى كه قلب مرا قساوت گرفته است پس امام فرمود كه: مستعد باش از براى زندگانى طولانى به درستى كه جبرئيل عليه السلام رسيد خدمت پيغمبر (ص) در حالتى كه محزون بود در هر وقتى كه او مى آمد خدمت آن حضرت در حالت بشاشه و خنده روئى بود پس حضرت فرمود: اى جبرئيل امروز آمدى نزد من در حالت حزن و اندوه؟ عرض نمود: يا محمد به تحقيق كه گذاشته شده منافخ آتش فرمود: چه چيز است منافخ آتش پس عرض نمود: يا محمد به درستى كه خداى عزوجل امر فرمود بر آتش پس دميده شد بر او هزار سال تا سفيد شد، پس از آن دميده شد هزار سال تا سرخ شد،
پس از آن دميده شد هزار سال تا سياه شد، پس آن آتش سياه است و تاريك اگر قطره ى از ضريع آن ريخته شود در آب اهل دنيا همه اهل آن خواهند مرد.
روايت نمود صدوق به سند معتبر از حضرت صادق يا باقر فرمود: به درستى كه اهل آتش صداى سگ نمايند مثل اينكه سگان و مگس فرياد نمايند از اليم عذاب چه گمان مى نمائى تو به قومى كه حكم بر ايشان نشود كه به ميرند عذاب از ايشان تخفيف داده نشود تشنه گان هستند در آن گرسنگان هستند در آن چشمهاى آنها كور و روهاى آنها سياه لال هستند در آن غضب بر آنها است رحم بر آنها نشود و از عذاب تخفيف ندارند و در آتش كشيده شوند و از حميم مى آشامند، و از زقوم مى خورند بكلابيب النار يحطمون و به گرزها آنها را مى زنند، ملائكه غلاظ و شداد رحم نكنند و ايشان را بر رو در آتش افكنند و در اغلال ايشان را بلند كنند اگر دعا كنند مستجاب نشود از آنها اگر سئوال كنند و حاجت بخواهند نخواهد آورده شد براى آنها اين است حال كسى كه داخل آتش شود.
مروى است كه از براى جهنم هفت در است، بر هر درى هفتاد هزار
پس از آن دميده شد هزار سال تا سياه شد، پس آن آتش سياه است و تاريك اگر قطره ى از ضريع آن ريخته شود در آب اهل دنيا همه اهل آن خواهند مرد.
روايت نمود صدوق به سند معتبر از حضرت صادق يا باقر فرمود: به درستى كه اهل آتش صداى سگ نمايند مثل اينكه سگان و مگس فرياد نمايند از اليم عذاب چه گمان مى نمائى تو به قومى كه حكم بر ايشان نشود كه به ميرند عذاب از ايشان تخفيف داده نشود تشنه گان هستند در آن گرسنگان هستند در آن چشمهاى آنها كور و روهاى آنها سياه لال هستند در آن غضب بر آنها است رحم بر آنها نشود و از عذاب تخفيف ندارند و در آتش كشيده شوند و از حميم مى آشامند، و از زقوم مى خورند بكلابيب النار يحطمون و به گرزها آنها را مى زنند، ملائكه غلاظ و شداد رحم نكنند و ايشان را بر رو در آتش افكنند و در اغلال ايشان را بلند كنند اگر دعا كنند مستجاب نشود از آنها اگر سئوال كنند و حاجت بخواهند نخواهد آورده شد براى آنها اين است حال كسى كه داخل آتش شود.
مروى است كه از براى جهنم هفت در است، بر هر درى هفتاد هزار
كوه هست، در هر كوهى هفتاد مغاره و شعب است، در هر شعبى هفتاد وادى هست، در هر وادى هفتاد هزار شق است، در هر شقى هفتاد هزار خانه است، در هر خانه هفتاد هزار مار است، طول هر مار به قدر سه روز راه است، دندانهاى آنها مثل درخت خرما طويل است مى آيد پسر آدم را پس مى گيرد باشفار دو چشم او و دو لب او و تمام گوشت او را از استخوان جدا نمايد او نظر نمايد به او پس فرار كند از او پس واقع شود در نهرى از نهرهاى جهنم مى برد به هفتاد خريف.
مرويست كه در جهنم عقاربى است مثل استرهاى علف خورده چاق اگر بگزد يكى از آنها را پس مى يابد زهر او را در سر چهل سال.
مروى است كه هزار سال جزع كنند و گويند: صبر در دنيا باعث فرج مى شد پس صبر نمايند هزار سال و تخفيف نمى يابند گويند: سواء علينا اجزعنا ام صبرنا مالنا من محيص پس از شدت تنگى و عذاب استغاثه و عجز نمايند هزار سال آنگاه ابر سرخى بينند گمان نمايند كه باران بر ايشان ببارد، پس ببارد، بر ايشان عقربها كه مثل استرها است كه درد گزيدن آنها تا هزار سال ساكن نگردد پس باز تضرع و استغاثه نمايند تا هزار سال ابر سياهى بر آنها ظاهر شود و ببارد بر آنها مارها مانند گردن شتران زدناهم عذابا فوق عذاب اللهم نجنا من سخطك بمحمد و آله (ع).
كوه هست، در هر كوهى هفتاد مغاره و شعب است، در هر شعبى هفتاد وادى هست، در هر وادى هفتاد هزار شق است، در هر شقى هفتاد هزار خانه است، در هر خانه هفتاد هزار مار است، طول هر مار به قدر سه روز راه است، دندانهاى آنها مثل درخت خرما طويل است مى آيد پسر آدم را پس مى گيرد باشفار دو چشم او و دو لب او و تمام گوشت او را از استخوان جدا نمايد او نظر نمايد به او پس فرار كند از او پس واقع شود در نهرى از نهرهاى جهنم مى برد به هفتاد خريف.
مرويست كه در جهنم عقاربى است مثل استرهاى علف خورده چاق اگر بگزد يكى از آنها را پس مى يابد زهر او را در سر چهل سال.
مروى است كه هزار سال جزع كنند و گويند: صبر در دنيا باعث فرج مى شد پس صبر نمايند هزار سال و تخفيف نمى يابند گويند: سواء علينا اجزعنا ام صبرنا مالنا من محيص پس از شدت تنگى و عذاب استغاثه و عجز نمايند هزار سال آنگاه ابر سرخى بينند گمان نمايند كه باران بر ايشان ببارد، پس ببارد، بر ايشان عقربها كه مثل استرها است كه درد گزيدن آنها تا هزار سال ساكن نگردد پس باز تضرع و استغاثه نمايند تا هزار سال ابر سياهى بر آنها ظاهر شود و ببارد بر آنها مارها مانند گردن شتران زدناهم عذابا فوق عذاب اللهم نجنا من سخطك بمحمد و آله (ع).
فارسی
.jpg)
.jpg)
.jpg)
و كان من دعائه علیه السلام بعد الفراغ من صلوه اللیل لنفسه فى الاعتراف بالذنب
0
0%
(نفر
0)
نظر شما در مورد این مطلب ؟
نمی پسندم
می پسندم
اشتراک گذاری در شبکه های اجتماعی:
آخرین مطالب
بیشترین بازدید این مجموعه
پر بازدید ترین مطالب سال
پر بازدید ترین مطالب ماه
پر بازدید ترین مطالب روز
