دعائه فى الالحاح
بوده است از دعاى آن امام عالى مقام عليه الصلوه و السلام در الحاح و الصاق بر خداى عزوجل و اين الحاح به خداوند عزوجل مطلوب است و در غير او مذموم است و او جل و علا و تعالى منزجر و به خشم و غضب نيايد از اصرار در خواندن او و الصاق و چسبيدن او چگونه منزجر شود و حال آنكه اين الحاح در دعا اصرار در عبادت است و اصرار در عبادت نخواهد بود قبيح بود.
اى خداى آن چنانى كه پوشيده نمى شود بر او چيزى در زمين و نه در آسمان چگونه پوشيده مى شود بر تو اى خداى من آن چيزى را كه تو ساخته ى او را، احصاء در لغت به معنى دانستن است.
عزب: دورى نمودن و كناره كردن تعبير نمودن در فقرات اوليه به واو عاطفه و در فقرات اخيره به او عاطفه و عدول نمودن از واو به او شايد نكته آن باشد كه در اول نفى صفات مذكوره از خدا نمايد و در آخر از عبد و از جهت مغايرت ما بين دو صفات مغايره در حرف عطف نمود و اشاره نموده است بر محاليت اين صفات در بنده.
يعنى: چگونه پنهان مى شود از تو چيزى كه تدبير نمودى تو او را چگونه قدرت دارد پنهان بشود از تو كسى كه زندگانى نيست او را مگر به روزى دادن تو چگونه رهائى مى تواند از تو كسى كه راه نيست او را در غير مملكت تو.
يعنى: پاكى و منزهى تو را است، ترسنده ترين خلق تو بر تو داناترين ايشان است به تو، فروتن ترين ايشان به تو عامل ترين ايشان است به بندگى تو، خوارترين ايشان نزد تو كسى است كه تو روزى مى دهى او را و او بندگى مى كند غير تو را.
بدان هر كه دانش او بيشتر است ترس او افزون تر است از اينجا است كه حضرت پيغمبر صلى الله عليه و آله فرموده است كه: ترس من به خدا از شما زيادتر است، و خداى عزوجل نيز مى فرمايد: خداى را مى ترسد علماء.
مرويست كه حضرت رسول صلى الله عليه و آله بعد از اينكه به آسمان چهارم رسيد شروع نمود به گريه كردن وحى رسيد: اى احمد بر ما مهمان هستى به چه سبب گريه مى نمائى؟ عرض نمود: بزرگى و جبروت تو بر من معلوم شد و عين اليقين شد و از تو مى ترسم كه مرا عقاب كنى وحى رسيد كه: تو را ايمن نموده ام.
بعضى از علماء از براى حقير نقل نمودند كه در تتمه ى خبر است بعد از وحى پيغمبر صلى الله عليه و آله نيز گريه نمود وحى رسيد: الان به چه سبب گريه مى نمائى؟ عرض نمود: اگر مرا عقاب نمائى كه هست منع نمايد تو را.
بدان كه عقل فطرى حاكم است اگر كسى ولى النعمه ى كسى باشد و او كفران نعمت او نمايد او مستحق عقاب و لوم و توبيخ است.
منزهى تو كم نمى كند پادشاهى تو را كسى كه شرك آورده است به تو و تكذيب نموده است پيغمبران تو را.
قدرت ندارد كسى كه بد دارد حكم تو را از اينكه رد كند امر تو را فوت نمى شود از تو كسى كه عبادت كند غير تو را، زندگانى نمى كند كسى كه خوش ندارد ملاقات تو را، غرض از اين فقرات كه خلاق عالم را قضا و قدر هست كه تفصيل او در بعضى از ادعيه ذكر شد بنده را در هيچ جهات قدرت و توانائى نيست كه بتواند منع و معارضه نمايد و لا يعمر تا آخر كلام آن است كسى كه او را خوش نيست كه خدمت خداى برسد و به او بندگى و اطاعت نمايد بايست هرگز نميرد و درد نيازنده بماند و حال آنكه او را قدرت بر زندگانى نيست.
پاكى تو چه قدر بزرگ است مرتبه ى تو، و چه قدر قاهر است پادشاهى تو چه قدر سخت است قوت تو، چقدر جارى است امر تو.
امر خداى عزوجل عبارت است از ايجاد و اختراع او جريان امر او عبارت است از
سرعت او كه به اراده به هر چيز آن امر واقع شود.
پاكى تو حكم فرمودى تو بر تمام آفريده شده گان تو به مردن، آنكه بيگانگى دانست تو را و آنكه كافر شد به تو همه چشنده ى مردن را همه مى گردند به سوى تو پس دائمى تو و بزرگى تو، نيست خدائى جز تو تنهائى، نيست شريكى مر تو ايمان آوردم به تو و تصديق كردم پيغمبران تو را عليهم السلام، كافر شدم به هر معبودى غير از تو، بيزارم از هر كه بندگى نموده است سواى تو را، موت و حيوه از او برود و ملائكه خدا مى ميرند بعد از مردن تمام مردمان.
عرض شد خدمت حضرت امام به حق ناطق جعفر بن محمد الصادق (ع) كه: بيان نمائيد از جهت ما مردن را فرمود: مردن از جهت مومن خوبتر است از بوى خوشى كه استشمام نمايد و الم و تعب از او زائل شود، و از براى كافر مثل گزيدن افعى و زدن عقرب است.
پاكى تو حكم فرمودى تو بر تمام آفريده شده گان تو به مردن، آنكه بيگانگى دانست تو را و آنكه كافر شد به تو همه چشنده ى مردن را همه مى گردند به سوى تو پس دائمى تو و بزرگى تو، نيست خدائى جز تو تنهائى، نيست شريكى مر تو ايمان آوردم به تو و تصديق كردم پيغمبران تو را عليهم السلام، كافر شدم به هر معبودى غير از تو، بيزارم از هر كه بندگى نموده است سواى تو را، موت و حيوه از او برود و ملائكه خدا مى ميرند بعد از مردن تمام مردمان.
عرض شد خدمت حضرت امام به حق ناطق جعفر بن محمد الصادق (ع) كه: بيان نمائيد از جهت ما مردن را فرمود: مردن از جهت مومن خوبتر است از بوى خوشى كه استشمام نمايد و الم و تعب از او زائل شود، و از براى كافر مثل گزيدن افعى و زدن عقرب است.
اصباح و امساء: باب افعال به معنى داخل شدن در صبح و شب.
ارداء: به معنى هلاك كردن و انداختن.
هواء: خواهش نفس اماره.
شهوه: و اشتهاء شوق نفس به سوى چيزى.
مستقل: باب استفعال از قل مقابل كثر.
يعنى: اى پروردگار من به درستى كه من داخل صبح شدم و داخل شب شدم در حالتى كه اندك مى دانم كردار خود را، و اعتراف كننده ام من به گناه و اقراركننده ام من به گناه خودم و اقراركننده ام به گناهان خودم از سبب اسراف نمودنم خوار هستم كردار من تباه نموده است مرا، و خواهش نفسانيه ى من انداخت مرا و شوق من محروم نموده است مرا.
بدان كه اين نحو كلمات كه صادر شده است از حضرت سيد سجاد صلواه الله و سلامه عليه نه اين است كه كذب و خلاف واقع باشد و يا اينكه تعليم ديگر باشد بلكه همه ى اين كلمات بر وفق واقع و صدق است زيرا كه گفته ام در بعضى از دعاء گذشته كه عصيان نبى و وصى غير از عصيان ساير مردمان است كه مجمل آن عبارت معروفه است كه حسنات الابرار سيئات المقربين.
بدان كه اسراف در نفس معنى او واداشتن نفس بر غير از اعمالى كه حق او است كه جاى آورد در مقام اطاعت و بندگى.
لهى: مشغول شدن مفتون قلب هجائى مشغول بودن.
يعنى: پس سئوال مى كنم تو را اى خداى من سئوال كسى كه نفس او غافل است به جهت درازى آرزوى او، و بدن او بى خبر است از جهت آرامى رگهاى او، و قلب او گرفتار است به بسيارى نعمت بر او، و فكر او اندك است در آنچه كه او گرونده است به سوى او.
سئوال نمودن كسى كه به تحقيق غالب شده است بر او آرزو، و گرفتار نموده است او را خواهش و دست يافته است بر او دنيا و سايه انداخته بر او مرگ.
بدان كه سائل اول و دوم فرق ما بين آنها به حسب اعتبار است نه به حسب واقع و تغاير اين دو سائل در واقع نيست و در واقع يك است و تكرر او از جهت بيان زيادتى بدى و خوارى و ذلت او است كه چنين سائل با اين صفت رذيله كه حقيقتا نتوان گفت كه او سائل نيست به مثل تو خدائى كه منزهى از هر عيب و شين به سئوال كننده اولى و اليق اجابت نمودن است او را كلام آن بزرگوار و سكون عروقه كنايه است از اطمينان و خاطر جمعى كه گويا بر او حساب و كتاب نيست و گرنه اگر همه عروق ساكن شود او را خواب و آرام نباشد در اندك زمان روح از بدن جسمانى مفارقت نمايد.
محمد بن يعقوب كلينى (ره) در كافى روايت مى كند از يعقوب بن شعيب و او گفت: شنيدم از حضرت صادق عليه الصلوه و السلام كه آن بزرگوار فرمود كه: حضرت ختمى مآب صلى الله عليه و آله فرمود كه: در پسر آدم (ع) سى صد و شصت عرقست از اين عروق صد و هشتاد ساكن اگر متحرك ساكن شود خواب از او منقطع شود، پيغمبر صلى الله عليه و آله و سلم همين كه داخل صبح مى شدند سيصد و شصت مرتبه مى فرمودند: الحمد لله رب العالمين كثيرا على كل حال و شب كه داخل مى شد سيصد و شصت مرتبه مى فرمودند الحمد لله رب العالمين كثيرا على كل حال.
يعنى: سئوال نمودن كسى كه بسيار شده است گناهان او، و اعتراف
نموده است به بديهاى خود، سئوال نمودن كسى كه نيست او را خدائى جز تو و نه دوستى سواى تو، و نه نجات دهنده مر او را از تو، و نه پناهى مر او را مگر به سوى تو.
غرض از اين چند فقره ى اخيره آن است كه اين مسائل از جناب احديت تو اگر چه قدر و منزلت و شانى و رفعتى نزد تو نيست لكن با اين صفت غير از تو كسى ندارد و به كسى اعتقاد ندارد موحد است پس سزاوار گذشتن از او است و پناه دادن او است.
بلاء كهنه شدن، حول: تغير و تبديل و نقل از حالى به حالى شدن.
قوله و به جلال عطف است باسمك العظيم.
يعنى: بار خدايا سئوال مى كنم تو را به حق تو كه واجب است بر جميع بندگان تو، و به نام بزرگ تو آن نامى كه امر نمودى رسول خود را كه تسبيح نمايد تو را به آن نام، و به بزرگى ذات بزرگ تو كه كهنه نمى شود و تغيير نمى يابد و از حال خود نمى گردد و فانى نمى شود.
بدان كه حق به معنى قدر و منزله است و بسيارى اوقات در لغت و عرف حق را گويند در شى ء ثابت در ذمه و گاهى اطلاق كنند در اولويت در تصرف، و مراد به حق در مقام معنى دوم، و حق لازم از جانب رب الارباب در ذمه ى عبيد و بندگان نتوان احصاء نمود از آن جمله حق حيوه و زندگانيست.
تسليه: دفع اندوه و حزن نمودن.
و ان تتنينى در نسخ مشهوره بثاء مثلثه و ياء بعد از نون از اثناء به معنى صرف و برگردانيدن. در بعضى از نسخ از اثاب يعنى ثواب بده تو مراد اين انسب است باء حرف جر در هر يك از فقرات متعلق است به فعل گذشته و باء در فقره ى اخيره به معنى الى است.
يعنى: اينكه رحمت بفرست بر محمد و آل او و اينكه بى نياز كنى مرا از هر چيز به بندگى تو، و اينكه تسليت دهى نفس مرا از دنيا بترس خود، و اينكه بر گردانى مرا به سوى بسيارى از كرامت خود به رحمت تو.
پس به سوى تو مى گريزم، و از تو مى ترسم، و به تو فرياد رسى مى جويم، تو را اميد دارم، و مر تو را مى خوانم، و به سوى تو التجاء مى كنم، و به تو اعتماد دارم، و از تو يارى مى جويم، به تو برمى گردم و بر تو توكل مى كنم و بر وجود تو و كرم تو تكيه مى نمايم.
فارسی
.jpg)
.jpg)
.jpg)
دعائه فى الالحاح
0
0%
(نفر
0)
نظر شما در مورد این مطلب ؟
نمی پسندم
می پسندم
اشتراک گذاری در شبکه های اجتماعی:
آخرین مطالب
بیشترین بازدید این مجموعه
پر بازدید ترین مطالب سال
پر بازدید ترین مطالب ماه
پر بازدید ترین مطالب روز
