(1) بار خدايا و پيروان پيغمبران و ايمان آورندگان به ايشان ( و اتباع الرسل مبتداء است و خبر آن فاذكرهم منك است كه در جمله دوم ذكر مي شود ) از اهل زمين كه از روي غيب و پنهاني ( در دل ) ايمان آوردند ( نه به زبان تنها مانند منافقين و مردم دورو ، و اين كه اهل زمين را اختصاص داده در صورتي كه اهل آسمان نيز ايمان آورده اند براي آن است كه پيش از اين درباره آنها دعا فرموده است ) در آن هنگام كه دشمنان به تكذيب و دروغ پنداشتن ايشان و معارضه نموده روبرو شدند ، و آن هنگام كه ( ايمان آورندگان ) به سبب حقايق ايمان به پيغمبران علاقه مند بودند
(2) در هر روزگار و زماني كه در آن پيغمبري فرستادي و براي اهل آن دليل و راهنمايي گماشتي از زمان آدم تا محمد - صلي الله عليه و آله - از پيشوايان هدايت و رستگاري و جلوداران اهل تقوي و پرهيزكاري كه بر همه آنها سلام و درود باد ، آنان را از خود به آمرزش و خشنودي ياد فرما ( تخصيص ده )
(3) بار خدايا و بخصوص اصحاب و ياران محمد - صلي الله عليه و آله - آنان كه همراه بودن ( با آن حضرت ) را نيكو به پايان بردند ، و آنان كه براي ياري او در جنگ شجاعت و دلاوري برجسته اي آشكار ساختند ، و او را ياري كردند ، و به ايمان آوردن به او شتافتند ، و به ( پذيرفتن ) دعوتش ( از ديگران ) پيشي گرفتند ، و دعوت او را آن هنگام كه برهان رسالتها ( پيغامها) ي خود را به گوششان رساند پذيرفتند
(4) و در راه آشكار ساختن دعوت او ( به راه حق ) از زنان و فرزندان دوري نمودند ، و در استوار كردن پيغمبري او با پدران و فرزندان ( خودشان ) جنگيدند ، و به واسطه وجود ( با بركت ) آن حضرت پيروز گرديدند
(5) و آنان كه محبت و دوستي آن بزرگوار را در دل داشتند ، و در دوستيش تجارت و بازرگاني ( سعادت و نيكبختي ) را آرزو داشتند كه هرگز كسادي در آن راه نمي يابد
(6) و آنان كه چون به عروه و دسته آن حضرت خود را آويختند ( پيرو دين او گشتند ) قبيله ها ( شان ) از آنها دوري گزيدند ، و چون در سايه خويشي با او جاي گرفتند ( فرمانبر او گرديدند ) خويشان با آنان خود را بيگانه پنداشتند
(7) پس خدايا آنچه را كه براي تو و در راه تو از دست داده اند براي ايشان فراموش مكن ( جزا و پاداش بسيار به آنان عطا فرما ) و براي آن كه مردم را بر ( دين ) تو گرد آوردند ، و براي ( رضاي ) تو با پيغمبرت ( همراه بوده ) دعوت كنندگان به سوي تو بودند ايشان را از خشنودي ( رحمت ) خود خشنود ساز
(8) و ايشان را در برابر آن كه در راه تو از شهرها و خويشاوندان دوري گزيده از زندگي فراخ به تنگي و سختي روآوردند ( تا اين كه دين تو را گوشزد جهانيان نمودند ) جزا و پاداش ده ، و ( نيز ) جزا ده آنها را كه در ارجمند ساختن دين خود مظلوم و ستم رسيده شان را فراوان گردانيدي
(9) بار خدايا بهترين پاداش خود را به تابعين و پيروان ايشان ( پيروان صحابه پيغمبر از مهاجرين و انصار ) كه نيكو كردارند برسان ( اين جمله اشاره است به قول خداي تعالي " سوره 9 ، آيه 100 " : والسابقون الاولون من المهاجرين والانصار والذين اتبعوهم باحسان رضي الله عنهم ورضوا عنه يعني و پيشي گيرندگان پيشينيان " در ايمان " از مهاجرين " كه از مكه به مدينه آمدند " و انصار " اهل مدينه كه به پيغمبر گرويدند " و آنان كه به نيكي " به ايمان و طاعت " ايشان را پيروي كردند خدا از آنها خشنود شد " طاعتشان را پذيرفت " و اينان هم از خدا خشنود گرديدند " به پاداش خود رسيدند " ) آنان كه مي گويند : پروردگارا ما و برادران ( ايماني ) ما را كه به ايمان بر ما پيشي گرفتند بيامرز
(10) آن تابعين و پيرواني كه طريقه ايشان ( صحابه ) را قصد كردند و به آنجا كه آنان روآوردند رونمودند ، و بر روش آنها رفتار كردند ( در عقايد و گفتار و كردار و كردار پيرو آنها بودند )
(11) آنان را دو بينايي ( عقايد و ايمان ) شان شكي برنگردانيد ، و در پيروي آثار و اقتداء به نشانه هاي هدايت و رستگاري صحابه دو دلي آنان را نگران نساخت
(12) در حالي كه ياري كننده و كمك دهنده ايشانند ( به اين كه ) دين آنان را پيروانند ، و به راه آنها مي روند ، و با ايشان يگانگي دارند ( در بينشان اختلاف نيست كه يكي درباره صحابه گفتاري بگويد و ديگري خلاف آن را بيان نمايد ) و در آنچه ( اخبار و احكامي را ) كه صحابه ( از پيغمبر شنيده و ) به آنها رسانده اند تهمت به ايشان نمي زنند ( در راستي بيان آنها شك نمي نمايند )
(13) بار خدايا از امروز ما را تا روز قيامت بر تابعين و زنان و فرزندانشان و بر هر كدام از ايشان تو را اطاعت نموده درود فرست ( جمله و بر هر كدام از ايشان تو را اطاعت نموده ، از قبيل عطف خاص است بر عام )
(14) چنان دوري كه به سبب آن ايشان را از نافرماني خويش نگهداري ، و در باغهاي بهشت خود براي آنها فراخي دهي ، و آنان را از مكر شيطان بازداري ، و بر هر كار نيكي كه از تو كمك خواستند آنها را ياري فرمايي ، و آنان را از پيشامدهاي شب و روز جز پيشامدي كه نيكي در آن باشد حفظ نمايي
(15) و چنان درودي كه به سبب آن ايشان را بر اعتقاد به اميد نيكوي به تو و طمع و آز در آنچه نزد توست ( روزي كه براي آنها مقدر ساخته اي ) و بر تهمت نزدن در آنچه ( فراواني نعمت ) كه در دسترس بندگان است ( نگويند چنين قسمت بر خلاف عدل است ) برانگيزي
(16) تا آنان را خواهان به سوي ( عبادت و بندگي ) خود و ترس از ( كيفر ) خويش ( بر اثر تقصير در طاعات ) بازگرداني ، و در فراخي ( زندگي ) دنيا بي رغبت و پارساشان نمايي ( به آن چشم ندوخته باشند كه از بندگي تو باز مانند ) و عمل براي آخرت ( خدمت به خلق ) و آمادگي براي پس از مرگ ( توبه از گناه و بندگي ) را محبوب آنها گرداني
(17) و هر اندوهي را كه روز بيرون شدن جانها از تنها روي مي دهد بر آنها آسان كني
(18) و از آنچه را كه آزمايشهاي ترسناك ( بسيار سخت ) به ميان مي آورد و از سختي آتش ( دوزخ ) و هميشه و جاويد ماندن در آن رهاييشان بخشي
(19) و( چنان درودي كه به سبب آن ) ايشان را به جايگاه آسودگي ( بهشت ) كه آسايشگاه پرهيزكاران است روانه گرداني .