چرا در فرهنگ شیعه حُزن و اندوه و عزاداری بر سرور و شادمانی غالب است؟

الف: در فرهنگ اسلامی، به همان اندازه که به سوگواری بر اهلبیت علیهم‌السلام تأکید شده است، به سرور و شادمانی نیز توصیه شده است و حتّی در کلمات و جملات گوناگونی، به شادمان کردن دیگران امر شده است. پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله در حدیث زیبایی فرموده‌اند:

کسی‌که مؤمنی را شادمان کند مرا شادمان کرده و هر که مرا شادمان کند، خدا را شاد کرده است[1].

اسلام شادی و نشاط را به عنوان یک ضرورت و نیاز اساسی برای انسان معرّفی کرده است.

امام رضا علیه‌السلام فرموده‌اند:

... وقتی را هم به تفریحات و لذایذ خود اختصاص دهید و از شادی ساعت‌های تفریح، نیروی لازم برای عمل به وظایفِ وقت‌های دیگر را تأمین کنید[2].

ب: اگر ملتزمان به فرهنگ شیعی، سرور و شادمانی خود را مانند عزاداران علنی نمی‌کنند، اشکال از فرهنگ نیست بلکه پیروان فرهنگ، این کوتاهی را کرده‌اند.

ج: یکی از دلایل غالب بودن عزاداری بر سرور و شادی در فرهنگ شیعی ظلمی است که به اهلبیت علیهم‌السلام رفته است، ظلمی که نمی‌توان در تاریخ نمونه‌ای برای آن پیدا کرد. در این میان از آن جا که ظلمی که به سیدالشّهدا علیه‌السلام شد از ظلم‌های دیگر به امامان علیهم‌السلام برتر و عمیق‌تر بود، ذکر مصائب آن حضرت نیز بیشتر و فراگیرتر است. خداوند در قرآن کریم می‌فرماید:

«لاَ یحِبُّ اللّهُ الْجَهْرَ بِالسُّوءِ مِنَ الْقَوْلِ إِلاَّ مَن ظُلِمَ»[3].

خدا افشای بدی‌های دیگران را دوست ندارد، جز برای کسی که مورد ستم قرار گرفته‌است [که بر ستمدیده برای دفع ستم، افشای بدی‌های ستمکار جایز است].

این آیه چه چیزی را می‌خواهد بیان کند؟ به نظر شما اگر امام حسین علیه‌السلام و اصحاب و اهل بیت او مظلوم نیستند، چه کسی در این عالم می‌تواند ادّعای مظلومیت کند؟ مگر اقامه عزا بر امام حسین علیه‌السلام غیر از بلند کردن صدا و فریاد برآوردن برای اظهار و اعلام بیزاری از ظالم و دفاع از مظلوم است!

[1]  فقه الرضا : 337 . 

 
[2]  نساء 4 : 148 .

 
[3]  الخصائص الحسینیة : 142 .