پرسشها و پاسخها، ص: 121

وقتی در خوشی و راحتی و آسايش باشد و آن چه می خواهد برايش فراهم شود توجّه به ضعف و نياز خويش پيدا نمی كند. غرق شدن در لذّت ها و شهوات باعث ايجاد غفلت از ارزش های اخلاقی گشته و هر چه به طرف لذايذ و نعمت ها توجّه بيشتری كند از معنويّات دور خواهد شد، در نتيجه طغيان و سركشی در روح او بسته گشته و به طرف خودخواهی و خود پرستی سوق داده می شود.

در قرآن كريم به ارتباط طغيان با احساس غنی تصريح شده است:

«إِنَّ الْإِنْسانَ لَيَطْغی * أَنْ رَآهُ اسْتَغْنی » «1».

اين چنين نيست كه انسان سپاس گزار باشد مسلماً انسان سركشی می كند.* برای اين كه خود را بی نياز می پندارد.

بنابر اين خداوند متعال می بايست بر اساس حكمت بالغه خود در شرايط مختلف و با روش های گوناگون به انسان ها بفهماند و توجّه دهد كه سر تا پا نيازمندند، تا بدين وسيله دل های آنان متوجّه به خدا گردد و نافع ترين وسيله در اين ميان وجود بعضی حوادث و مصائب است.

اين قاعده كلّی را خداوند در قرآن كريم مطرح كرده و می فرمايد:

«وَ ما أَرْسَلْنا فِي قَرْيَةٍ مِنْ نَبِيٍّ إِلَّا أَخَذْنا أَهْلَها بِالْبَأْساءِ وَ الضَّرَّاءِ لَعَلَّهُمْ يَضَّرَّعُونَ» «2».

هيچ پيامبری را در شهری نفرستاديم مگر آن كه اهلش را پس از تكذيب آن پيامبر به تهيدستی و سختی و رنج و بيماری دچار كرديم، باشد كه

______________________________
(1) علق (96): 6- 7.

(2) اعراف (7): 94.